درمان زخم پای دیابتی با سلول های بنیادی

به گزارش بولتن نیوز ،زخم پای دیابتی، به دلیل عواملی چون اختلال در خون‌رسانی و نوروپاتی دیابتی (آسیب عصبی)، اغلب دیر التیام می‌یابد و این مسئله، آن را به یکی از بزرگترین چالش‌های درمانی تبدیل کرده است. 

درمان زخم پای دیابتی با سلول های بنیادی، یک روش انقلابی در حیطه پزشکی بازساختی (Regenerative Medicine) است که نویدبخش بهبود زخم پای دیابتی در پیچیده‌ترین موارد است. هدف از این روش، نه تنها پوشاندن زخم، بلکه ترمیم و بازسازی واقعی بافت‌های آسیب‌دیده و رفع نواقص ریشه‌ای ترمیم است. این مقاله به بررسی چگونگی عملکرد سلول‌ های بنیادی و نقش آن‌ها در درمان زخم دیابتی می‌پردازد.

۱. اثر درمانی سلول های بنیادی بر زخم دیابت: عملکرد سلول‌های بنیادی

سلول‌ های بنیادی (Stem Cells)، برخلاف سلول‌های عادی بدن (مانند سلول‌های پوست یا عضلات) که فقط یک وظیفه ثابت دارند، دو قابلیت منحصر به فرد دارند:

۱.۱. قدرت تکثیر و تبدیل (تبدیل به کارگر تخصصی)

قابلیت اول این است که می‌توانند بارها و بارها تقسیم شوند و سلول‌های جدیدی تولید کنند. قابلیت دوم، که در التیام زخم پای دیابتی حیاتی است، توانایی آن‌ها در تبدیل شدن به انواع مختلف سلول‌هاست؛ مانند سلول‌های جدید پوستی، سلول‌های سازنده رگ خونی و یا سلول‌های چربی.

۱.۲. پیام رسانی هوشمند (نقش مهندس ناظر)

وظیفه مهم‌تر سلول‌های بنیادی، توانایی آن‌ها در ترشح هزاران فاکتور رشد و مولکول‌های پیام‌رسان است. این فاکتورها مانند مهندسان ناظر عمل می‌کنند و سلول‌های خوابیده خود بدن را بیدار کرده و آن‌ها را به محل زخم فرا می‌خوانند. این پیام‌رسان‌ها به طور خاص به بهبود خون‌رسانی و کاهش التهاب مزمن در محل زخم کمک می‌کنند.

۲. اثر درمانی سلول های بنیادی بر زخم دیابت: علت ضرورت

علت کُندی التیام زخم پای دیابتی، همان‌طور که می‌دانیم، به دلیل سه نقص اصلی در بدن فرد دیابتی است: خون‌رسانی ضعیف، التهاب دائمی و عفونت‌های مکرر. سلول‌های بنیادی مستقیما به مقابله با این سه عامل می‌روند:

طبق تحقیقات منتشر شده در PubMed (2022) تأثیر درمانی سلول های بنیادی از طریق افزایش آنژیوژنز (تشکیل رگ‌های خونی جدید)، ترشح فاکتورهای پاراکرین، تحریک تمایز سلول‌های عروقی، مهار التهاب، بهبود رسوب کلاژن و تنظیم پاسخ ایمنی (ایمونومدولاسیون) اعمال می‌شود.

دیابت باعث اختلال در عملکرد سلول‌ های بنیادی بیماران مبتلا می‌گردد، که این امر استفاده از سلول‌های بنیادی اتولوگ (منشأ گرفته از خود بیمار) را کم‌اثر یا نامطلوب می‌سازد و لزوم جستجوی یک اهداکننده سازگار را ایجاد می‌کند.

علاوه بر این، آنژیوپلاستی می‌تواند به‌عنوان درمانی مکمل در کنار سلول‌درمانی مورد استفاده قرار گیرد و به‌کارگیری داربست‌های زیستی (scaffolds) نیز تأثیر مثبتی بر فرآیند ترمیم زخم پای دیابتی در درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی دارد.

۲.۱. بازسازی عروق: حل مشکل کمبود اکسیژن

یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم بهبود زخم پای دیابتی، نرسیدن اکسیژن و مواد مغذی کافی به دلیل آسیب عروقی است. سلول‌های بنیادی می‌توانند به سلول‌های سازنده رگ خونی تبدیل شوند (آنژیوژنز) و شبکه عروقی جدیدی در اطراف زخم ایجاد کنند. این بازسازی عروقی، نقطه عطف درمان زخم دیابتی با سلول‌های بنیادی محسوب می‌شود و به زخم اجازه می‌دهد برای اولین بار پس از مدت‌ها، اکسیژن کافی دریافت کند.

۲.۲. کاهش التهاب مزمن و مبارزه غیرمستقیم با عفونت

در زخم‌های مزمن دیابتی، التهاب دائمی مانند یک ترمز عمل می‌کند. سلول‌های بنیادی، مولکول‌های ضدالتهابی ترشح می‌کنند که التهاب مخرب را کاهش داده و سیستم ایمنی را دوباره به مسیر ترمیم هدایت می‌کنند. اگرچه سلول بنیادی مستقیما باکتری نمی‌کشد، اما با کاهش التهاب، به سیستم ایمنی خود بدن کمک می‌کند تا فرآیند درمان عفونت زخم دیابتی را با کارایی بیشتری پیش ببرد.

۲.۳. ترمیم کامل تر و باکیفیت تر بافت

سلول‌های بنیادی می‌توانند مستقیما به ترمیم بافت آسیب‌دیده پوست و زیرپوستی بپردازند و نه تنها زخم را ببندند، بلکه کیفیت بافت ترمیم‌شده را نیز بهبود بخشند. این امر در جلوگیری از عود مجدد زخم در آینده، اهمیت زیادی دارد.

۳. اثر درمانی سلول های بنیادی بر زخم دیابت: فرآیند درمان

استفاده از سلول‌های بنیادی در کلینیک زخم دیابت اغلب شامل استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی (Mesenchymal Stem Cells – MSCs) است که معمولا از منابعی مانند مغز استخوان یا بافت چربی خود بیمار تهیه می‌شوند.

۳.۱. مراحل درمانی تخصصی

مراحل کلی درمان معمولا شامل:

1.     برداشت سلول: برداشت ایمن و کم‌تهاجمی سلول‌ها از ناحیه‌ای مانند چربی شکم.

2.     آماده‌سازی سلول: کشت و غنی‌سازی سلول‌ها در محیط آزمایشگاهی.

3.     تزریق یا پانسمان: سلول‌ها مستقیما به بستر زخم، اطراف زخم یا در جریان خون ناحیه‌ای تزریق می‌شوند و یا در یک پانسمان پیشرفته گنجانده شده و روی زخم قرار می‌گیرند.

۳.۲. یک درمان مکمل، نه جایگزین

نکته بسیار مهم این است که درمان زخم دیابتی با سلول‌های بنیادی یک روش مکمل و پیشرفته است و هرگز جایگزین اصول اساسی درمان نمی‌شود. این بدان معناست که حتی حین استفاده از سلول‌های بنیادی، مدیریت دقیق قند خون، دبریدمان تخصصی بستر زخم و رعایت آف‌لودینگ (منع فشار)، همچنان پایه و اساس موفقیت باقی می‌مانند.

طبق بررسی های انجام شده در (۲۰۱۶) National Institutes of Health (NIH) در روند ترمیم زخم، همانند سایر حوزه‌های پزشکی، فناوری‌هایی که به جای ترمیم ساده، توانایی بازسازی بافت را دارند:

·     نانوالیافی nanofiber matrices قابل تنظیم

·     انواع مختلف سلول‌های اتولوگ و آلوژنیک

·     پپتیدها، پروتئین‌ها، مولکول‌های کوچک، مهارکننده‌های RNA، و ژن‌درمانی‌ ها.

ترمیم زخم با درمان های سلولی به‌عنوان پزشکی بازساختی (Regenerative Medicine) مطرح است، به دلیل دسترسی و ساختار پوست، ماهیت احیاکننده بهبود، فقدان درمان‌های خوب برای نجات اندام.

۳.۳. سلول‌های بنیادی: تحولی عظیم در افق پزشکی

·     آنکولوژی (سرطان): پیوند سلول‌های بنیادی خونساز (که اغلب از مغز استخوان یا خون محیطی به دست می‌آید) یک روش استاندارد و نجات‌بخش برای جایگزینی سلول‌های خونی آسیب‌دیده پس از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی شدید برای درمان سرطان‌هایی مانند لوسمی و لنفوم است.

·     بیماری‌های قلبی-عروقی: تحقیقات وسیعی در حال انجام است تا از سلول‌های بنیادی برای ترمیم بافت قلب آسیب‌دیده پس از حملات قلبی (انفارکتوس میوکارد) استفاده شود؛ به این امید که بتوان سلول‌های مرده قلب را با سلول‌های کارآمد جایگزین کرد.

·     اختلالات عصبی: در حوزه‌هایی مانند پارکینسون، آلزایمر و آسیب‌های نخاعی، دانشمندان در تلاشند تا از سلول‌های بنیادی برای تولید سلول‌های عصبی یا حمایتی جدید استفاده کنند تا عملکرد از دست رفته را بازیابی نمایند.

۴. اثر درمانی سلول های بنیادی بر زخم دیابت: چشم‌انداز آینده

اثر درمانی سلول های بنیادی بر زخم دیابت در حال حاضر یک روش امیدوارکننده است که پتانسیل بالایی در تسریع بهبود زخم پای دیابتی دارد، به‌ویژه در مواردی که سایر روش‌ها به بن‌بست رسیده‌اند. این روش، با هدف رفع مشکلات ریشه‌ای (کمبود عروق و التهاب) به جای تمرکز صرف بر روی علائم، یک رویکرد جدید در حوزه درمان زخم پای دیابتی ارائه می‌دهد.

کلینیک تخصصی و پیشرفته درمان زخم دیابت امیدنو

در این مرکز برای ترمیم کامل زخم های دیابت و جلوگیری از قطع عضو بیماران دیابتی خدمات پزشکی مانند: خدمات بایوفیلر (بایو فیلر)، خدمات پانسمان نوین ، خدمات اوزون تراپی، درمان زخم دیابت با پلاسما تراپی، درمان زخم دیابت با PRP ، خدمات لایت تراپی، خدمات الکتروکوتر ، خدمات وکیوم تراپی، خدمات لیزر نور آبی ارایه می‌کند. بیماران دیابتی می‌توانند برای تعیین وضعیت عروق از خدمات ارزیابی عروق اندامی و جریان گردش خون در پاها از تست‌های ABI و TBI در این مرکز بهره ببرند.

آدرس: تهران، خیابان شریعتی، پل رومی، ابتدای بلوار‌صبا، نبش کوی خلیلی، پلاک 195     وب سایت: www.omid-clinic.com
روزهای کاری: شنبه تا چهارشنبه ١٣ تا ٢١ و پنجشنبه ها ٩ تا ١٧                                تلفن تماس: 02121000060 و 09912102006