گمرک در وضعیت بحرانی؛چرا بدون تحول در رویه‌ها، طرح «تمرکز بر گلوگاه‌ها» به نتیجه نخواهد رسید؟
گروه اقتصادی: اخیراً آقای مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در اقدامی قابل توجه، بر ضرورت اصلاح ساختاری در گمرکات کشور تأکید کرده‌اند. بنا بر گزارش اقتصاد معاصر، دولت قصد دارد تشریفات گمرکی را در ۱۵ گمرک اصلی کشور متمرکز کند
به گزارش بولتن نیوز، گمرکاتی که سهم عمده‌ای از تجارت خارجی ایران را بر عهده دارند.این تصمیم بر پایه داده‌های آماری و تحلیل کارشناسی، اقدامی درست و ضروری است.
اما پرسش مهم این است:آیا نظام فعلی تصمیم‌گیری و اجرای گمرک، ظرفیت تحقق این اصلاح را دارد؟
تمرکز بر گلوگاه‌ها؛ تصمیمی درست با چالش در اجرا
ایران دارای بیش از ۱۶۰ پایانه گمرکی است، در حالی که حدود ۹۰ درصد تجارت خارجی کشور از طریق تنها ۱۷ گمرک اصلی انجام می‌شود. این آمار نشان می‌دهد تمرکز بر این گلوگاه‌ها اقدامی منطقی است.
با این حال، تجربه‌های گذشته ثابت کرده است که صرف تغییر مدیران، به بهبود عملکرد منجر نشده است؛ چراکه مشکل اصلی نه در افراد، بلکه در رویه‌ها، ساختارها و فرهنگ سازمانی نهفته است.
بارها دیده‌ایم که مدیران جدید در روزهای نخست با جدیت و دقت کار را آغاز می‌کنند، اما در مدت کوتاهی، آنان نیز در همان چرخه‌های ناکارآمدی گرفتار می‌شوند. این یعنی نظام مدیریتی موجود به گونه‌ای طراحی شده که رفتار فردی را به سمت انفعال و سازگاری با وضع موجود سوق می‌دهد.
مصادیق ضعف ساختاری
۱. گمرک بندرعباس (شهید رجایی)
به عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گمرک کشور، این مجموعه باید الگوی نظم و شفافیت باشد، اما گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که در زمینه اظهار کالا و نظارت، چالش‌های جدی وجود دارد. این موارد نشان می‌دهد که مشکل تنها در سطح مدیریت نیست، بلکه در فرایندها و سازوکارهای نظارتی باید بازنگری اساسی صورت گیرد.
بیشتر بخوانیم:
دستور پزشکیان برای تمرکز تشریفات گمرکی در ۱۵ گمرک اصلی
لزوم بررسی گمرک در رفع تعهد ارزی با شیوه ورود شمش طلا با رویه مسافری
2. پرونده واردات و صادرات طلا
پرونده اخیر مربوط به عبور و بازگشت محموله‌های طلا، ضعف سامانه‌های کنترلی و هماهنگی بین دستگاه‌ها را آشکار کرد. چنین اتفاقاتی زنگ خطری است که نشان می‌دهد بدون اصلاح فرآیندها، هیچ تغییری در عملکرد کلان به‌وجود نخواهد آمد.
تحول در رویه‌ها، شرط اصلی موفقیت طرح
آقای رئیس‌جمهور، طرح تمرکز بر گمرکات اصلی اقدامی مثبت است؛ اما تحقق آن نیازمند تحول در رویه‌ها، مقررات داخلی، نظام پاسخ‌گویی و ابزارهای نظارتی است.
تا زمانی که بسترهای ناکارآمد تغییر نکند، حتی با ورود مدیران تازه‌نفس، نتیجه‌ای پایدار حاصل نخواهد شد.
اصلاح ساختار گمرک، باید از اصلاح رویه‌ها آغاز شود؛ از بازمهندسی فرآیندهای اداری، شفاف‌سازی داده‌ها، یکپارچه‌سازی سامانه‌های نظارتی و تقویت پاسخ‌گویی. تنها در این صورت می‌توان به اجرای موفق طرح «تمرکز بر گلوگاه‌ها» امید داشت و از تکرار چرخه ناکارآمدی جلوگیری کرد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
