حلقه‌های درختان هشدار می‌دهند تابستان‌های آینده داغ‌تر و خشک‌تر از همیشه‌اند!

به گزارش بولتن نیوز به نقل از رجان، پژوهشی تازه از دانشگاه آریزونا نشان می‌دهد حلقه‌های درختان می‌توانند کلید فهم تابستان‌های داغ و خشک گذشته و حال زمین باشند. این مطالعه با بررسی داده‌های هزار ساله‌ی حلقه‌های درخت، یکی از مهم‌ترین سازوکارهای شکل‌گیری رویدادهای شدید آب‌و‌هوایی تابستان را شناسایی کرده است: الگوهای موجی قفل‌شده در جریان جتی (Jet Stream) که معمولاً پس از زمستان‌هایی با پدیده‌ی لانینیا (La Niña) در اقیانوس آرام رخ می‌دهند.

جریان جتی رودخانه‌ای از هوای پرسرعت در ارتفاعات بالای جو است که به شکل موجی در اطراف نیم‌کره شمالی جریان دارد. زمانی که این جریان در الگوی پنج قله و پنج دره – موسوم به «عدد موجی ۵» یا wave5 – قرار بگیرد و در همان حالت «قفل» شود، باعث می‌شود گرما و خشکی برای چندین روز در مناطقی خاص حبس شوند. این وضعیت می‌تواند موج‌های گرما، خشکسالی و حتی بحران‌های غذایی را در چند کشور به‌طور هم‌زمان رقم بزند.

به گفته‌ی الی برادمن، پژوهشگر اصلی این مطالعه، چنین الگوهایی به‌ویژه در مناطق اصلی تولید محصولات کشاورزی خطرناک هستند، زیرا زمینه‌ساز «رویدادهای ترکیبی اقلیمی» می‌شوند؛ یعنی رخدادهایی که هم‌زمان گرمای شدید، خشکسالی و کمبود منابع را در چند نقطه مختلف جهان ایجاد می‌کنند. نمونه‌هایی از این پدیده را می‌توان در موج گرمای مرگبار اروپا در سال ۲۰۰۳ یا تابستان ۲۰۲۳ مشاهده کرد که هم‌زمان ایالات متحده، جنوب اروپا و شرق چین را تحت‌تأثیر قرار داد.

دانشمندان برای بررسی پیشینه‌ی تاریخی این پدیده، از حلقه‌های درخت به‌عنوان آرشیوی طبیعی از تغییرات اقلیمی استفاده کردند. داده‌های به‌دست‌آمده از درختان در آمریکا، اروپا و چین نشان داد که در سال‌هایی که الگوی قفل‌شده wave5 فعال بوده، رشد درختان کاهش یافته و حلقه‌های باریک‌تری تشکیل شده‌اند؛ نشانه‌ای از خشکسالی. پژوهشگران سپس با ترکیب این داده‌ها با اطلاعات جوی ۷۰ سال گذشته، مدلی آماری ساختند که توانست رفتار جریان جتی را در هزار سال گذشته بازسازی کند — برای نخستین بار در مقیاس کل نیم‌کره شمالی.

نتایج نشان داد هرچند تعداد الگوهای قفل‌شده در طول تاریخ افزایش نیافته، اما تأثیر آن‌ها در نتیجه‌ی گرمایش جهانی کنونی شدیدتر شده است. همچنین مشخص شد که زمستان‌های لانینیا معمولاً مقدمه‌ی تابستان‌هایی با الگوی قفل‌شده wave5 هستند، به این معنا که می‌توان از این رابطه برای پیش‌بینی تابستان‌های بحرانی آینده بهره برد.

این دستاورد علمی نه‌تنها درک ما از رفتار پیچیده‌ی جوّ زمین را گسترش می‌دهد، بلکه می‌تواند به پیش‌بینی دقیق‌تر موج‌های گرما، خشکسالی و تهدیدهای اقلیمی کمک کند. به باور پژوهشگران، در جهانی که دمای پایه‌اش رو به افزایش است، حتی الگوهای طبیعی گذشته نیز می‌توانند پیامدهایی بسیار شدیدتر از همیشه به همراه داشته باشند — هشداری جدی برای آینده‌ی اقلیم، کشاورزی و امنیت غذایی بشر.