اجلاس صلح غزه در شرم‌الشیخ — فرصت یا نمایش نمادین؟

گروه بین الملل: مصر — شرم‌الشیخ در روز دوشنبه ۲۱ مهرماه ۱۴۰۴، اجلاس بین‌المللی تحت عنوان «صلح غزه» در شهر شرم‌الشیخ مصر به ریاست مشترک عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر و دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده برگزار شد. این نشست در پی توافق اولیه آتش‌بس میان اسرائیل و حماس طراحی شده تا راه را برای تثبیت آتش‌بس، ارائه ساختار سیاسی برای آینده غزه و محافظت از ثبات منطقه هموار سازد. 

حاضران و غایبان

به گزارش بولتن نیوز در فهرست شرکت‌کنندگان، سران و نمایندگان بیش از ۲۰ کشور منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای حضور دارند. کشورهای عربی، ترکیه، فرانسه و دیگر بازیگران کلیدی بین‌المللی در این نشست شرکت کردند. 
با این وجود، ایران، اسرائیل، حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین (به عنوان بازیگران مستقيم پرونده غزه) در این اجلاس حضور نداشتند. رسانه‌ها گزارش داده‌اند که عدم دعوت رسمی یا تمایل سیاسی به شرکت، یکی از دلایل غیبت آنها بوده است. 
در این میان، دولت ایران با صدور پاسخ منفی به دعوت رسمی مصر، از حضور در نشست خودداری کرد. 

سخنان محوری و ادعاهای ترامپ

دونالد ترامپ در این اجلاس و پیش از آن گفت‌وگویی در شبکه فاکس نیوز انجام داد که در آن ادعاهایی مهم علیه ایران مطرح کرد:

«اگر ایران سلاح هسته‌ای داشت، توافق غزه هرگز تحقق نمی‌یافت.»

«توافق غزه با حمله به مراکز هسته‌ای ایران آغاز شده است.»

«همه دنیا هیجان‌زده‌اند، این لحظه نشانه صلح در خاورمیانه است.»
همچنین گزارش شد که ورود ترامپ به خاک مصر تحت اسکورت جنگنده‌های مصری انجام گرفت. 
در مراسم رسمی اجلاس، ترامپ و السیسی سند توافق صلح غزه را امضا کردند؛ همراه با تأیید آن توسط رؤسای کشورهایی چون ترکیه و نخست‌وزیر قطر. 
با امضای این توافق، ترامپ تصریح کرد:

> «جنگ دیگر در خاورمیانه آغاز نخواهد شد … این نقطه ادامه خواهد یافت.» 

چالش‌ها و پیامدهای نشست

این اجلاس هم فرصت و هم چالش دارد:

فرصت تثبیت آتش‌بس: اگر توافقات اجرایی شوند، امکان کاهش فوری خشونت و تداوم آتش‌بس فراهم می‌شود.

مسئله مشروعیت و عدم حضور طرف‌های اصلی: غیبت ایران، حماس و اسرائیل ممکن است اعتبار تصمیمات اتخاذشده را زیر سؤال ببرد.

پیام‌های ژئوپولیتیکی: ادعاهای مطرح‌شده علیه ایران می‌تواند به تقابل سیاسی و دیپلماتیک بین کشورهای منطقه‌ای دامن بزند.

رسانه‌ای شدن شکاف‌ها: کشورهایی مثل ایران، با عدم شرکت در اجلاس، بر «عدم تایید تصمیمات یک‌جانبه» تأکید کردند و اعلام کردند حضورشان ممکن بود تلقی تأیید تصمیمات اتخاذشده باشد. 

رخداد غیرمنتظره؛ انفجار در قاهره

در میانه برگزاری اجلاس، صدای انفجار مهیب در قاهره و منطقه قلیوبیه گزارش شد. مقامات مصری آن را ناشی از فعالیت معدنی اعلام کردند، اما رسانه‌ها نسبت به همزمانی آن با اجلاس هشدار داده‌اند و گفته‌اند مسئله نیازمند بررسی مستقل است. 

نشست شرم‌الشیخ در ظاهر فرصتی برای پیش‌برد روند صلح غزه است، اما ضعف‌هایی مانند غیبت بازیگران کلیدی، ابهام در سازوکار اجرایی و فشارهای سیاسی منطقه‌ای، احتمال دارد آن را به یک حرکت نمادین تبدیل کند.
آینده تصمیمات اتخاذشده در این اجلاس بستگی دارد به اینکه چگونه کشورها تصمیم به اجرای تعهدات خود بگیرند؛ آیا این توافق صرفاً امضاء است یا آغازی بر راهی دشوار برای صلح مستدام در خاورمیانه.