سردار باقری؛ حصن عقلانیت در برابر توفان تندروها

گروه سیاسی: سرلشکر محمد باقری – رئیس ستادکل نیروهای مسلح – همواره بر اولویت «علم و تدبیر» در کنار قدرت سخت‌افزاری تأکید کرده است. برای مثال، در سخنرانی سال ۱۴۰۴ خود در دانشگاه آزاد ایشان صراحتاً گفته بود: «نیاز ما صرفاً به علوم فنی و فناوری‌های صنعتی محدود نیست… ما نیاز به تدبیر داریم؛ اگر نیروی انتظامی با رویکرد سخت و باتوم برخورد کند راه به جایی نمی‌برد».

به گزارش بولتن نیوز، این رویکرد منطق‌گرایانه که بر تعامل علمی با جامعه و نسل جوان تأکید دارد، دقیقاً همان چیزی است که طی ماه‌های اخیر خشم افراط‌گرایان داخلی را برانگیخت. واکنش‌های سریع و تند علیه سرلشکر باقری از رسانه‌های نزدیک به جریان‌های جبهه پایداری آغاز شد؛ مثلاً سایت رجانیوز او را متهم کرد که در کمتر از شش ماه «تصویر سردار جنگ‌بلد» را کنار گذاشته و حالا فرمانده‌ای شده که از باتوم برحذر می‌دارد. به بیان دیگر، تندروها تلاش کردند مواضع معتدل و علمی باقری را خیانت به گفتمان نظام نشان دهند.

چنین حملاتی اما در همان روزها با محکومیت گسترده اصولگرایان میانه‌رو مواجه شد. سیدحسین نقوی حسینی، نماینده اصولگرای مجلس، ضمن هشدار به جریان‌های تندرو، موضع‌گیری علیه سردار باقری را خلاف منافع ملی و حتی «خیانت به نظام» خواند. بسیاری از رسانه‌های نزدیک به اصولگرایان نیز در دفاع از باقری نوشتند که این حملات سیاسی و جناحی، در حالی انجام می‌شود که تهدیدهای خارجی در بالاترین سطح خود قرار دارد و دشنام‌گویی به افراد خدمت‌گزار به کشور «تسویه‌حساب داخلی» بی‌نتیجه است. به عنوان نمونه، تابناک در تحلیلی هشدار داد که جریان موسوم به «سوپر انقلابی» بدون درک حساسیت شرایط کنونی کشور، صرفاً در پی منافع سیاسی خود است و ناآگاهانه به دشمنی کمک می‌کند که هم‌اکنون عملیات روانی و حتی نظامی طرح می‌کند.

در مقابل، رسانه‌های رسمی و اصولگرای معتدل، چهره سردار باقری را ستوده و رویکرد علمی او را ستایش کردند. خبرگزاری تسنیم در گزارشی تحلیلی نوشت که سردار باقری «نماینده نسلی از فرماندهان است که نه تنها بر سرنوشت امروز نیروهای مسلح تأثیرگذارند، بلکه در تعیین آینده دکترین دفاعی کشور نیز نقش محوری دارند» و حضور او در رأس ساختار نظامی را «مزیت راهبردی بزرگی برای جمهوری اسلامی» دانست. امثال این ستایش‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از ناظران داخلی، باقری را چهره‌ای کلیدی در تقویت توان نظامی کشور و مقابله با تهدیدات منطقه‌ای می‌دانند.

همزمان گزارش‌های تحلیلی نیز یادآوری می‌کند که این حملات خصمانه نشانه یک روند فزاینده است. سایت هم‌میهن در گزارشی مفصل به یادآوری تلاش‌های سرلشکر باقری برای پیشبرد سیاست‌گذاری‌های کلان و «باز نگه داشتن راه گفت‌وگو» در مسائل مهم پرداخت و اشاره کرد که افراطیون حتی انتقادات ساده‌ای را با اتهام «مخالفت با رهبری» پاسخ می‌دهند تا عقلانیت را به سکوت بکشانند. در نگاه این تحلیل، دفاع باقری از تعاملات منطقی و هموار کردن مسیر مذاکره بین‌المللی – همان‌طور که در پیام‌های نوروزی و سخنرانی‌هایش آمده – فرصتی است برای پیشگیری از انحرافات افراطی در سیاست‌های امنیتی و هسته‌ای.

از سوی دیگر، برخی چهره‌های نزدیک به جریان تندرو حتی پا را از انتقاد فراتر گذاشتند. اخیراً فواد ایزدی، تحلیل‌گر رسانه‌ای منتسب به جبهه پایداری، در اظهارنظری بی‌شرمانه، شهادت خانواده سردار باقری را دستمایه تمسخر قرار داد. به گزارش تابناک به نقل از نیمروز، او گفته بود که سردار باقری «به دلیل شهادت در کنار خانواده‌اش» قابل کنایه است – موضعی که عملاً از سوی بسیاری عملی «مخالف مروت و جوانمردی» خوانده شد. این قبیل کنایه‌ها نشان می‌دهد بخش افراطی جریان اصولگرا چگونه با اتهام‌زنی‌های بی‌پایه، سعی می‌کند چهره‌ای ملی و شناخته شده را تخریب کند. به ویژه نکته عجیب آنجا بود که حتی بعد از خبر شهادت سردار باقری، این گروه‌ها دست از حمله برنداشتند که رسانه‌ها آن را مصداق «خیانت به نظام» می‌دانستند.

در مجموع، آنچه از اسناد و تحلیل‌های معتبر برمی‌آید، تصویری کاملاً متفاوت از نگاه افراطیون به سردار باقری نشان می‌دهد: ایشان بارها بر ضرورت «رشد علمی و فناورانه» برای حفظ امنیت کشور تأکید کرده و هشدار داده ‌است که امنیت پایدار با مجازات کورکورانه – مانند استعمال مداوم باتوم – حاصل نمی‌شود. به بیان دیگر، باقری با تکیه بر تجارب ارزشمند جنگ و دفاع مقدس، خواهان رهبری نرم و مبتنی بر شناخت نسل جوان است، و درست به همین دلیل است که برخی تندروهای داخلی او را مانعی بر سر راه هیجانات و مداخله‌های سیاسی‌شان می‌بینند. در برابر این هجمه‌ها، اصولگرایان میانه‌رو و کارشناسان نظامی بر این نکته پافشاری کرده‌اند که منطق و تدبیر سردار باقری – نه هیاهو – باید معیار سنجش رفتار نیروهای مسلح باشد.

در پایان، خوانشی منطقی از رویدادهای اخیر نشان می‌دهد که جریان تندرو همواره تلاش داشته منافع ملی را فدای رقابت‌های جناحی کند؛ کما اینکه سردار باقری نیز بارها با همین نگاه منطقی، از طرح‌های انحرافی جلوگیری کرده است. به عنوان مثال، در حالی که برخی افراطیون خواهان اقدامات یک‌سویه و تحریک‌آمیز بودند، سردار باقری ضمن تأکید بر آمادگی کامل دفاعی گفته است: «ایران جنگ‌طلب نیست اما قلدری را نمی‌پذیرد و در مقابل آن ایستادگی خواهد کرد». این مشی میانه‌رو در کنار تقویت زیرساخت‌های دفاعی (گسترش قدرت موشکی و جنگ سایبری و عملیات برون‌مرزی) نشان می‌دهد باقری همواره سعی کرده موانعی را که جریانات افراطی به‌خاطر قدرت‌طلبی‌های مقطعی ایجاد می‌کنند خنثی کند.

به طور خلاصه، شواهد دست اول حکایت از آن دارد که رئیس ستادکل با صلابت در برابر موج تندروها ایستاده است؛ او در دفاع از تعامل علمی، توسعه توان دفاعی و حفظ انسجام ملی، همواره مسیر عقلانیت را رها نکرده و به همین دلیل، آماج تهمت‌ها و کنایه‌های بی‌اساس این جریان شده است. اما همان‌طور که منابع رسمی و تحلیلگران بارها یادآور شده‌اند، این نوع مواضع خردمندانه دقیقاً با منویات رهبری معظم نیز هم‌راستا بوده و انتقادات افراطی صرفاً جنگ قدرت داخلی است که به قیمت تضعیف امنیت ملی دنبال می‌شود. در این فضاسازی، تصویر سرافراز سردار باقری نه تنها سیاه نمی‌شود، بلکه برجسته‌تر از پیش به عنوان نماد عقلانیت نظامی باقی می‌ماند.