فرمان بایدن، غفلت مسئولان: رقابت بر سر استفاده از اپلیکیشن‌های آمریکایی در ایران

گروه بین الملل: در حالی که دولت ایالات متحده با صدور یک فرمان اجرایی جدید، دسترسی کشورهای رقیب از جمله ایران به داده‌های حساس شهروندان خود را یک تهدید امنیتی قلمداد کرده و محدودیت‌های جدی برای آن وضع می‌کند، در ایران شاهد یک تناقض آشکار هستیم: مسئولان و نهادهای مختلف در رقابتی آشکار، حضور خود و مردم را در پلتفرم‌های آمریکایی و غربی ترویج می‌کنند.

به گزارش بولتن نیوز، اخیراً جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، فرمان اجرایی به شماره ۱۴۱۱۷ را امضا کرد. برخلاف تصور اولیه، این فرمان توسط دونالد ترامپ صادر نشده، اما هدف آن بسیار واضح است: «جلوگیری از دسترسی کشورهای مورد نگرانی به داده‌های انبوه حساس شخصی آمریکایی‌ها و داده‌های مرتبط با دولت ایالات متحده». در این فرمان به صراحت از چین، روسیه، ایران، کره‌شمالی، کوبا و ونزوئلا به عنوان «کشورهای مورد نگرانی» نام برده شده است.

این فرمان به وزارت دادگستری آمریکا اجازه می‌دهد تا معاملاتی را که شامل انتقال داده‌های شخصی و حساس شهروندان آمریکایی (مانند اطلاعات ژنتیکی، بیومتریک، سلامتی، موقعیت جغرافیایی و مالی) به این کشورها یا نهادهای مرتبط با آن‌ها باشد، مسدود کند. این اقدام نشان‌دهنده عمق نگاه استراتژیک و امنیتی واشنگتن به مقوله «داده» به عنوان یک دارایی حیاتی در عصر دیجیتال است؛ نگاهی که هرگونه جریان اطلاعاتی به سمت کشورهای رقیب را برنمی‌تابد.

اما در سوی دیگر این میدان نبرد دیجیتال، یعنی در ایران، تصویر کاملاً متفاوتی حاکم است. با وجود فیلترینگ گسترده و شعارهای مربوط به استقلال در فضای مجازی، بسیاری از مسئولان ارشد دولتی، نهادهای حاکمیتی و چهره‌های برجسته سیاسی و فرهنگی، نه تنها کاربران فعال پلتفرم‌های آمریکایی مانند اینستاگرام، توییتر (ایکس) و سرویس‌های گوگل هستند، بلکه از این فضا به عنوان تریبون اصلی برای ارتباط با مردم و ترویج دیدگاه‌های خود استفاده می‌کنند.

این رقابت برای حضور پررنگ‌تر در سرویس‌های تحت مالکیت شرکت‌هایی که تابع قوانین ایالات متحده هستند، این پرسش اساسی را مطرح می‌کند: چگونه است که دولت آمریکا، جریان داده از کشور خود به ایران را یک خطر امنیتی تعریف می‌کند، اما در ایران، تشویق عمومی برای استفاده از سرویس‌هایی که داده‌های میلیون‌ها شهروند ایرانی را در سرورهای آمریکایی ذخیره و پردازش می‌کنند، یک رویه عادی و حتی تشویقی است؟

این دوگانگی در سیاست‌گذاری، زنگ خطری جدی برای امنیت داده‌ها و حاکمیت دیجیتال کشور است. در حالی که «دشمن» طبق تعریف مقامات، در حال بستن منافذ اطلاعاتی خود است، ما دروازه‌های دیجیتال کشور را برای حضور و فعالیت همان «دشمن» باز گذاشته‌ایم و عملاً در زمینی بازی می‌کنیم که قواعد و مالکیت آن در اختیار طرف مقابل است. این وضعیت، بیش از آنکه یک انتخاب تاکتیکی باشد، به یک غفلت استراتژیک شباهت دارد که پیامدهای آن در آینده‌ای نه چندان دور مشخص خواهد شد.