مشت اول ایران؛ چرا تهران باید پیش‌نویس توافق جدید را روی میز بگذارد؟
گروه بین الملل: در گوشه رینگ دیپلماسی بین‌المللی، دونالد ترامپ و تیم سیاست خارجی‌اش، استراتژی مشخصی را علیه ایران دنبال می‌کنند: ایجاد یک دوگانه شوم و دائمی. از یک سو، با تشدید تحریم‌ها و تهدیدهای نظامی، گزینه «تداوم جنگ و فشار حداکثری» را به نمایش می‌گذارند و از سوی دیگر، باب مذاکره‌ای مبهم را باز می‌گذارند که پیشاپیش اعلام کرده‌اند نتیجه‌اش «توافقی بسیار بهتر» برای آمریکا و به طبع، با امتیازات کمتر برای ایران خواهد بود. این رویکرد، ایران را در یک وضعیت استراتژیک واکنشی یا «مشت دوم» قرار داده است؛ وضعیتی که در آن، تهران همواره باید منتظر حرکت بعدی واشنگتن بماند و تنها بین گزینه‌های «بد» و «بدتر» انتخاب کند. اما تاریخ دیپلماسی نشان داده است که قدرت‌های تأثیرگذار، منتظر نمی‌مانند تا دیگران برایشان بازی را تعریف کنند؛ آن‌ها خود، معماران زمین بازی می‌شوند. اکنون زمان آن فرا رسیده که ایران از این تله انفعال خارج شده و با نواختن «مشت اول»، ابتکار عمل را به دست گیرد.
تحلیل وضعیت کنونی: تله «مشت دوم»
به گزارش بولتن نیوزاستراتژی کنونی آمریکا مبتنی بر یک اصل روانشناختی ساده است: کنترل روایت. ترامپ با تکرار مداوم پیشنهاد مذاکره، خود را در افکار عمومی جهان به عنوان فردی صلح‌طلب معرفی میکند که دستش برای گفتگو دراز است، در حالی که همزمان شدیدترین فشارها را اعمال میکند. در این چارچوب، هرگونه امتناع ایران از مذاکره، به عنوان «لجاجت» و «تمایل به تقابل» تفسیر می‌شود و هرگونه پذیرش مذاکره نیز به عنوان «تسلیم در برابر فشار» تلقی می‌گردد.
این وضعیت، ایران را در موضع دفاعی قرار می‌دهد. دیپلماسی کشور مجبور است به طور مداوم به توئیت‌ها، اظهارنظرها و اقدامات آمریکا واکنش نشان دهد. این یعنی از دست دادن کنترل بر زمان‌بندی، دستور کار و فضای روانی مذاکرات احتمالی. در چنین شرایطی، ایران همواره پاسخ‌دهنده است، نه پرسشگر؛ واکنش‌گراست، نه کنشگر. این همان دامی است که ایران باید به هر قیمتی از آن بگریزد.
راهکار پیشنهادی: نواختن «مشت اول» با یک پیش‌نویس جامع
راه خروج از این بن‌بست، نه رد قاطع مذاکره و نه پذیرش منفعلانه آن، بلکه یک حرکت پیش‌دستانه و هوشمندانه است: تنظیم و انتشار عمومی یک پیش‌نویس توافق جامع از سوی ایران.
ایران باید به جای انتظار برای دریافت «پیشنهاد بهتر» از سوی آمریکا، خود تعریف کند که یک «توافق عادلانه و پایدار» چه ویژگی‌هایی دارد. این سند نباید صرفاً یک بیانیه سیاسی کلی باشد، بلکه یک متن حقوقی و فنی دقیق، مشابه ساختار برجام، که شامل تمامی ابعاد مورد نظر ایران است. این پیش‌نویس می‌تواند به صورت رسمی به اعضای باقی‌مانده در برجام (۱+۴) و دبیرکل سازمان ملل ارائه شده و همزمان در اختیار رسانه‌ها و افکار عمومی جهان قرار گیرد.
پیام این اقدام روشن و قدرتمند خواهد بود: «ایران اهل منطق و مذاکره است، اما بر اساس چارچوبی که منافع ملی، حاکمیت و عزت آن را تضمین کند. این گوی و این میدان. هر زمان واشنگتن و دیگر طرف‌ها آماده بحث بر سر این متن بودند، ما نیز آماده‌ایم.»
مزایای استراتژی کنشگرانه
ارائه یک پیش‌نویس از سوی ایران، مزایای استراتژیک متعددی به همراه دارد:
۱. تصاحب ابتکار عمل و روایت‌سازی: با این کار، ایران از جایگاه «متهم» که باید به خواسته‌های دیگران پاسخ دهد، به جایگاه «مدعی» ارتقا می‌یابد که دستور کار را تعیین میکند. از این پس، این آمریکا است که باید به پیشنهاد ایران واکنش نشان دهد. توپ به زمین واشنگتن خواهد افتاد و این سوال در برابر افکار عمومی جهان قرار می‌گیرد که چرا آمریکا یک پیشنهاد مشخص و مدون را نمی‌پذیرد؟
۲. آشکار ساختن نیت واقعی طرف مقابل: اگر هدف واقعی آمریکا دستیابی به یک توافق دیپلماتیک است، پیش‌نویس ایران یک مبنای عینی برای شروع گفتگو فراهم میکند. اما اگر هدف، تنها به زانو درآوردن ایران و تحمیل خواسته‌های یک‌طرفه است، مخالفت یا بی‌توجهی آمریکا به این متن، نیت واقعی آن‌ها را برای همه، به ویژه برای متحدان اروپایی‌شان، آشکار خواهد کرد. این اقدام، ادعای صلح‌طلبی ترامپ را به چالش می‌کشد.
۳. ایجاد انسجام داخلی و شفافیت بین‌المللی: ارائه یک متن شفاف و عمومی، به افکار عمومی داخل کشور نشان می‌دهد که نظام به دنبال یک راه حل عزتمندانه است و خطوط قرمز مشخصی دارد. در عرصه بین‌المللی نیز به جای تصویر یک «جعبه سیاه» که نیاتش مشخص نیست، ایران به عنوان یک بازیگر مسئولیت‌پذیر که به دنبال راه‌حل‌های ملموس است، ظاهر می‌شود. این امر می‌تواند شکاف میان آمریکا و اروپا را عمیق‌تر کرده و حمایت روسیه و چین را تقویت کند.
۴. ایجاد یک مبنای عینی برای مذاکرات آتی: حتی اگر دولت فعلی آمریکا این پیشنهاد را نپذیرد، این سند به عنوان یک میراث دیپلماتیک و نقطه مرجع برای هرگونه مذاکره در آینده، چه با دولت بعدی آمریکا و چه با دیگر قدرت‌های جهانی، باقی خواهد ماند. این سند، کف خواسته‌های ایران را به صورت رسمی تثبیت میکند.
نتیجه‌گیری: از انفعال تا اقدام
ادامه وضعیت فعلی، ایران را در یک چرخه فرسایشی از فشار و واکنش نگه می‌دارد. زمان آن رسیده که دستگاه دیپلماسی کشور با یک جهش فکری، بازی را از نو تعریف کند. ارائه یک پیش‌نویس جامع و علنی، قدرتمندترین پیامی است که ایران می‌تواند به جهان مخابره کند. این اقدام، نه نشانه ضعف، بلکه اوج اعتماد به نفس و ابتکار عمل است؛ حرکتی که ایران را از یک بازیگر واکنش‌گرا به یک معمار فعال در صحنه دیپلماسی جهانی تبدیل میکند. وقت آن است که به جای انتظار برای مشت دوم، ایران خود، مشت اول را هوشمندانه و محکم بنوازد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
حتی اگر روی کاغذ و با مهر و اثر انگشت به شما تضمین دهد.
چون دشمن حتی امضای خود را پاره و محو میکند.