خبرنگاران ايراني درسفرخارجي چه مي‌كنند؟

وزارت خارجه یکی از مهمترین ارکان تصمیم گیری در سیاست کلان کشورها و در واقع ویترین و پوز سیاسی هر کشوری در جامعه بین المللی بشمار می رود. 

به گزارش خبرنامه دانشجویان ایران، کشورها با اتکا به دستگاه دیپلماسی خود حرفهای و دیدگاههای خود را به دیگران منتقل می کنند و در واقع عملکرد این دستگاه به نوعی بعنوان عملکرد کل سیستم در نظر گرفته می شود.

یعنی زمانی که یک دیپلمات در برزیل دست به اقدامی نامربوط می زند و سخنگوی وزارت خارجه سعی دارد آن را بعنوان یک تفاوت فرهنگی توصیف کند آن زمان است که فاجعه در حال رخ دادن است.

بنابر این باید این نکته را در نظر داشت که کسانی که در دستگاه دیپلماسی کشور کار می کنند نماینده خود نیستند بلکه نماینده نظام سیاسی حاکم بر کشور هستند.

هدف از گفتن این مقدمه آن بود تا نشان دهیم اهمیت دستگاه دیپلماسی به فراتر از کارکنان آن مربوط می شود. 

تمام کسانی که به نوعی با این نهاد در ارتباط هستند هم به نوعی از کارکنان آن و پوز نظام تلقی می شوند.

یکی از مهمترین مقوله در سیاست خارجی همان دیپلماسی عمومی است. 

رسانه ها یکی از ارکان مهم این دیپلماسی هستند و خبرنگاری که در  این عرصه فعالیت می کند هم دقیقا همان مفهوم را در اتباط با مصداق خود حمل می کند و از مسئولیت مشابه بخوردار است، اما متاسفانه در سالهای اخیر مشاهده شده که خبرنگارانی برای این عرصه در نظر گرفته می شوند که از چند ضعف عمده در حوزه اطلاع رسانی برخوردارند.

فقدان اطلاعات لازم

یکی از مهمتری ضعفها برای خبرنگاران عرصه سیاست خارجی فقدان اطلاعات و ابزار لازم در این زمینه است. 

متاسفانه نادر خبرنگارانی هستند که در این عرصه حتی به یک زبان آشنا باشند. یعنی خبرنگاران عرصه دیپلماسی کشورمان در چند رسانه معتبر و خبرگزاریها حتی از کوچکترین توانمندی در عرصه زبان برای ارتباط با دیگرا ناتوان هستند. 

آشنا نبودن به زبان موجب شده است تا خبرنگارانی که در این عرصه  کار می کنند از این حوزه برای تفریح و گشت گذار و خرید سوغاتی برای خانواده ها استفاده کنند و به همین خاطر است که بیشتر اخبار این گروه پیش از آغاز سفر، تنظیم و با کمی تغییرات قابل انتشار است. یعنی اخبار بصورت فرمی نوشته شده و بلافاصله با تماس خبرنگار از فرودگاه و پس از آن دبیر مربوطه آنها را منتشر می کند. 

همچنین بارها مشاهده شده که خبرنگار پیش از آغاز سفر با یکی از دوستان خود هماهنگ می کند و این دوست گرامی در دفتر مرکزی رسانه در تهران اخبار مربوط به این سفر را از رسانه های دیگر و تلکس های خارجی و داخلی جمع کرده و به نام خبرنگار اعزامی به خورد خلق الله می دهد. 

جالب اینکه دوستان پس از بازگشت برای همکاران از مشکلات سفر و سختی هایی که کشیده اند داستان سرایی می کنند.

پرستیژ خبرنگاری

یکی دیگر از مشکلات خبرنگاران در این عرضه وزن و یا به تعبیر بهتر پرستیژ خبرنگاری است. بدون اینکه متهم به ظاهرگرایی بشويم می خواهيم اذعان کنم که خبرنگاری که در تلاش است با وزیر خارجه کشوری به سفر برود باید پوز سیاسی نیز داشته باشد. 

یعنی زمانی که خبرنگار تلاش دارد در این سفر در لابی هتلی مثلاً با وزیر خارجه عراق دیدار کند باید با پرستیژی که برای خود دارد بتواند طرف مقابل را در  برابر ریکوردر و میکروفون خود میخکوب کند.

اما متاسفانه مشاهده می شود که افرادی که فاقد این دو خصیصه مهم و دیگر فاکتورهای اصلی هستند با رفاقت با مدیران رسانه ها خود را بعنوان خبرنگار عرصه سیاست خارجی جا زده و تلاش دارند تا ویترین سیاست خارجی و مقوله اطلاع رسانی را در خود و توانمندی های ناقص خود خلاصه کرده وعرصه را برای دیگر افراد توانمند تنگ کنند.
 
خبرنگار معتبرترین خبرگزاری کشور که سفرهای خارجی تحت انحصار اوست و هیچ کس را جز خود لایق نمی داند، همین مسائل سبب شده است تا این روزها سفر خبرنگاران به همرا هیئت های دیپلماتیک کشورمان به نوعی به یک سفر توریستی و گشت و گذار در مناطق دیدنی کشورهای مقصد تبدیل شده و در برخی موارد نیز مشاهده شده است که این سفرها با کپی کاری هایی که از همدیگر شده از رسالت اصلی خود خارج شد است. 

یعنی شما اگر گزارش یک کنفرانس مطبوعاتی از وزیر خارجه را از سه چهار رسانه ای که با پول این ملت خبرنگار اعزام می کنند مقایسه کنید مشاهده خواهید کرد که تنها در ساعات انتشار آنها آن هم با چند ثانیه تفاوت دارد و هیچ چیز جدید در این مطالب نمی بینید.

امید است وزرات خارجه اهتمام ویژه ای به توانمندی خبرنگاران اعزامی داشته باشد و تلاش کند تا به جای تور گردشگری در سواحل کشورها کار حرفه ای را به آنها به جای تحمیر دیگران بیاموزد.