اخذ حقوق ورودی از کلیه ماشین آلات و تجهیزات تولیدی صنعتی معدنی و کشاورزی در سال 1401

گروه اقتصادی - دکتر مهرداد ارونقی معاون سابق فنی گمرک ایران در صفحه شخصی خود نوشت: خزانه داری کل کشور در نامه ای به معاون امور گمرکی گمرک ایران در فروردین 1401 اعلام کرده که در خصوص تکلیف مقرر برای وزارت امور اقتصادی ودارایی در بخش پایانی فراز اول بند ص تبصره 6 قانون بودجه 1401 به اطلاع می رساند:

به گزارش بولتن نیوز، اگرچه در اجرای بند غ ماده ۱۱۹ قانون امور گمرکی واردات ماشین آلات خط تولید که به تشخیص وزارت صنعت معدن و تجارت و گمرک مورد نیاز واحدهای تولیدی صنعتی و معدنی مجاز می باشد از پرداخت حقوق گمرکی معاف شده است معهذا بخش پایانی فراز اول بند ص تبصره ۶ قانون بودجه سال جاری که قانون موخر نسبت به قانون امور گمرکی تلقی می‌شود وزارت امور اقتصاد دارایی را موظف نموده نسبت به حصول منابع حاصل از این بند و حقوق ورودی مطابق بند د ماده یک قانون امور گمرکی مصوب ۲۲ آبان ۱۳۹۰ از کلیه ماشین آلات و تجهیزات تولیدی صنعتی معدنی و کشاورزی اقدام نماید لذا با توجه به مراتب مذکور به نظر خزانه‌داری کل کشور در سال جاری حکم مندرج در تبصره ۶ مذکور حاکم بر بند غ ماده ۱۱۹ قانون امور گمرکی بوده و آخرین اراده مقنن، اخذ حقوق ورودی از کلیه ماشین آلات و تجهیزات تولیدی صنعتی معدنی و کشاورزی می باشد.

 بررسی تاریخ اقتصاد ایران نشان می دهد که حداقل از سال 1302 تاکنون، و به مدت 99 سال، معافیت گمرکی برای ماشین آلات براساس اسناد موجود بوده است. این در حالیست که طبق مفاد تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۱ و اعلام خزانه داری کل کشور، پرونده معافیت از پرداخت حقوق ورودی تولید بسته شد و این معافیت لغو شد و اکنون وارد کننده ماشین آلات تولیدی باید عوارض گمرکی پرداخت نماید.

برای بررسی سابقه تاریخی معافیت واردات ماشین آلات، لازم است که نگاهی به مصوبات هیئت وزرا و دولت ها و مجلس در طول 99 سال اخیر داشته باشیم تا روشن شود که نه تنها موضوع معافیت تاریخی سابقه تاریخی دارد بلکه برای اقتصاد ایران ضروری بوده است و در دوران حمایت از تولید و رفع موانع، نوسازی اقتصاد و صنعت در طول 100 سال اخیر، همواره یکی از راهکارها به شمار می رفته است.

اولین معافیت گمرکی صادره ثبت شده در سال ۱۳۰۲ صادر شده که در آن قید شده : "هیئت وزرا در جلسه 19 دی 1302 - ۱۹ جدی تنگوزئیل ۱۳۰۲ پیشنهاد وزارت مالیه را در موضوع تقاضای معافیت حقوق گمرکی یکدستگاه ماشین نساجی تجارتخانه حاجی یوسف آقای قزوینی مطالعه نموده تصویب کردند نصف حقوق ورودی گمرک از ماشین مزبور دریافت و نصف دیگر بتخفیف و معافیت منظور گردد."

یکی دیگر از اسناد نیزمربوط به سال ۱۳۴۱ موجود است که هیئت وزیران تصویب می نماید که معافیتهای قانونی حقوق گمرکی و سودبازرگانی دارندگان پروانه مونتاژ بقوت خود باقی باشد.

همچنین هیئت وزیران در اسفند ۱۳۵۰ تصویب می نماید " مواد اولیه و قطعات مورد لزوم کارخانجات ماشین سازی در هر مورد با اجازه قبلی وزارت اقتصاد، مشمول هریک از ردیف های تعرفه گمرکی تشخیص گردد از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف است."

در سال های بعد از انقلاب اسلامی

در لایحه مهرماه ۱۳۵۸، معافیت حقوق گمرکی و سود بازرگانی ماشین آلات و ادوات کشاورزی و لوازم یدکی مربوطه را به تشخیص وزارت کشاورزی، از پرداخت حقوق گمرکی و سودبازرگانی معاف اعلام نمود.

لایحه قانونی معافیت حقوق گمرکی و سود بازرگانی ماشین آلات و ادوات کشاورزی و لوازم یدکی مربوطه، در سال 58 اعلام می کند که کلیه ماشین آلات کشاورزی که با رعایت مقررات عمومی صادرات وواردات به کشور وارد می شود، به تایید وزارت کشاورزی از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف است و ماشین آلاتی که مشابه آن به تشخیص وزارت صنایع و معادن در داخل کشور ساخته می شود از شمول این قانون مستثنی است.

سپس، شورای انقلاب در تاریخ 24 اردیبهشت 1359 ماشین آلات تولیدی که با موافقت وزارت صنایع و معادن توسط واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مجاز وارد می شود را به تشخیص وزارت صنایع و معادن، از پرداخت حقوق ورودی و سود بازرگانی معاف کرد.

سال 59 لایحه قانونی راجع به معافیت ماشین آلات تولیدی که توسط واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مجاز وارد می شود این واحدها را از پراخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف کرده است. تشخیص برخورداری از معافیت نیز با وزارت صنایع و معادن خواهد بود.

متعاقب آن در تیر ۱۳۷۷، هیأت وزیران، مواد اولیه و اجزای مورد نیاز تولید برای واحدهای ماشین سازی و ساخت تجهیزات را به تشخیص وزارت صنایع نیز از پرداخت حقوق گمرکی و سودبازرگانی معاف اعلام نمود.

در سال ۱۳۹۰، تمامی معافیت ها در قانون امورگمرکی گنجانده شدند و بقیه معافیت ها لغو شد. طبق مفاد بند (غ) ماده ۱۱۹ قانون، صرفاً واردات ماشین آلات خط تولید به تشخیص وزارت صنایع و معادن که توسط واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مجاز وارد می شود از پرداخت حقوق ورودی معاف گردید.

کالاهای موضوع این ماده، مشمول محدودیت ها و ممنوعیت ها به استثنای محدودیت ها و ممنوعیت های شرعی و قانونی با رعایت مقررات فصل دوم از بخش نهم این قانون با عنوان ممنوعیت ها نمی شود.

در اردیبهشت 94 مصوب شده که بند غ ماده 119 قانون امروز گمرکی راجع به معافیت حقوق ورودی ماشین آلات خط تولید، به شرح زیر اصلاح می شود. واردات ماشین آلات خط تولید که به تشخیص وزارت صنعت، معدن وتجارت و گمرک، مورد نیاز واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مجاز می باشد.

براین اساس در سال ۱۳۹۴، طبق قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر، واردات ماشین آلات خط تولید که به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک جمهوری اسلامی، مورد نیاز واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مجاز است، از پرداخت حقوق ورودی معاف شد. درست است که در این تغییر، تشخیص معافیت، به جز صمت، به گمرک نیز تفویض شد اما نکته مهم واردات ماشین آلات توسط واحدهای غیرتولیدی برای تولید و اعطاء معافیت برای این ماشین آلات بود.

نهایتاً طبق مفاد تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۱ و اعلام خزانه داری کل کشور، پرونده معافیت از پرداخت حقوق ورودی تولید بسته شد و این معافیت لغو شد.