جای خالی اینفوگرافیک و روزنامه نگاری تحلیلی برای کمک به حل بحران کم ابی

گروه فرهنگی - مریم سلیمی پژوهشگر رسانه ای، مولف و مدرس در حوزه اینفوگرافیک و نیوزگرافیک نوشت:  این روزها شاهد اعتراضاتی مرتبط با مشکلات آبی در برخی شهرهای کشور هستیم. رسانه ها و سلبریتی ها نیز در این حوزه یا دچار افراط اند، یا تفریط یا انفعال. در این میان جای خالی آمارها، اینفوگرافیک ها و نیوزگرافیک ها به خوبی محسوس است. آثاری که به درستی بررسی کنند که وضعیت رودها و آب‌های ایران، حجم بارش‌ها در سال‌های اخیر به چه شکل بوده و این وضعیت به طور خاص، ویژه استان‌های درگیر کم آبی چگونه اند؟ تایم لاین هایی که روند بروز بحران را در سال‌های مختلف به دقت تشریح کنند و نشان دهند که داستان از کجا شروع شده و اکنون به کجا رسیده است؟ دیاگرام هایی که گلوگاه ها را مشخص کرده و تحلیل‌هایی که نگاهی راهکار مدارانه داشته باشند.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از شفقنا، همچنین وضعیت سدهای کشور و استان های پرتنش دارای مشکل کم آبی بررسی شده و ارزیابی شود که چقدر سد سازی ها در این روند اثرگذار بوده اند و مدیریت آن ها چه کمکی خواهد کرد؟

مراجعه ای به بررسی‌های پیشین رسانه ها، از اشارات آن ها به برخی سدسازی های اشتباه حکایت دارد که ناشی از ۷ اشتباه عمده رخ داده اند: انتخاب رودخانه اشتباه برای ساخت سد، بی‌توجهی به تغییرات جریان آب پایین‌دست، غفلت از تنوع زیستی و از بین‌بردن زنجیره اتصال غذایی موجودات آبزی و حیوانات اطراف آن، سیاست‌ها و محاسبات اقتصادی اشتباه، ناتوانی در جلب رضایت عمومی مردم منطقه، سوءمدیریت در خطرات و تاثیرات و در نهایت ساخت و ساز بی‌رویه سد.

عاری از بحث کاهش حجم و میزان بارش ها در عمده استان‌های کشور، بحث کنونی نحوه مدیریت آب، شناسایی عوامل اصلی موثر و انجام شفاف سازی‌های لازم در این خصوص است که روزنامه نگاری تحلیلی و آثار اینفوگرافیک می توانند در این حوزه یاری گر باشند. که صد البته منابع اطلاعاتی لازم به یاری سازمان‌های مرتبط باید در اختیار طراحان اینفوگرافیک و فعال رسانه ای در این حوزه قرار گیرد.

بدون حضور آمار و ارقام و نگاه‌های دقیق کارشناسی برای حل مشکل، برخوردهای احساسی، تعصبی، افراطی و… راه به جایی نخواهد برد، جز سیاسی و امنیتی شدن بحث و بروز برخی مشکلات که به فرجام خوشی نمی انجامند.

به نظر می رسد به جای انکار بعضی مشکلات از سوی متولیان و به جای درگيري ها و…، مطالبات و مشکلات به طور شفاف طرح و به حل مشکلات آنها پرداخته شود. در چنین فضایی انتشار برخی تصاویر، اخبار و ویدئوهای جعلی، گمراه کننده و… با انگشت گذاشتن بر احساسات و تعصبات، گاه ممکن است سمت و سوی مطالبات را تغییر دهند و به تشدید شرایط و تاخیر در حل مشکلات منجر شوند.

امید است رسانه ها با عنایت به وظایف و رسالت‌های خود، یاری گر در کمک به حل مشکلات و بحران‌های موجود باشند و از کوتاهی های احتمالی بپرهیزند چراکه میدان عمل را به رسانه های فارسی زبان خارج از کشور وامی گذارند. در عین حال از فعالان رسانه های اجتماعی نیز انتظار می رود مسولانه تر به نشر و بازنشر اخبار و اطلاعات اقدام کنند و در زنجیره انتشار اطلاعات و تصاویر جعلی و گمراه کننده گرفتار نشوند و هوشمندانه تر عمل کنند. اکنون شفافیت و مطالبه گری برای حل مشکل باید اولویت باشد چه برای معترضان، چه حامیان، چه همه دغدغه مندان همدل با استان‌های درگیر و… .

شفاف نبودن دقیق شرایط استان‌های درگیر و انتشار برخی عکس ها و تصاویر همچون نوشیدن آب از آب‌های جمع شده در معابر و… این ذهنیت را در افکار عمومی ایجاد کرده که مشکل مردم صرفا آب شرب است و عده ای نیز به فکر جمع آوری پول و ارسال آب معدنی و… به این مناطق افتاده اند در حالی که مساله ابعادی وسیع تر دارد و در کنار مشکلات آبی مربوط به حوزه کشاورزی و… نگاهی زیست محیطانه دارد.

آنچه مسلم است اولویت کمک به حل مشکلات آبی استان‌های پرتنش در حوزه آب آن هم در کنار وجود بحران کرونا، تحریم ها و… است. در چنین شرایطی، انتظار می رود زبان و بیان و عمل و همراهی متولیان همدلانه و همدردانه و توام با شفاف سازی باشد. اینکه با گزارش‌ها و مستنداتی به طور روزانه و گام به گام اعلام شود که برای حل مشکلات آبی چه برنامه ای وجود دارد و از این برنامه چه گام هایی طی شده و طی خواهد شد.

با استفاده از ایده ها و نظرات کارشناسی فعالان مجرب و متخصص حوزه های آبی کشور و نیز مشورت از کشورهای دارای تجارب موفق در حوزه مدیریت منابع آبی و نیز مهار بحران‌های آبی و برگزاری جلسات کارشناسانه لازم، هرچه سریعتر به حل این مشکل اقدام شود و از یاری رسانه ها برای اطلاع رسانی گام‌های حل مساله کمک گرفته شود.

واقعیت این است که تغییرات اقلیمی که ابعاد جهانی دارد، مساله آب را به مساله ای اولویت دار تبدیل کرده و بیش از هر زمان این حوزه نیازمند تدابیر لازم است. چراکه اینگونه مشکلات با توجه به شرایط جوی کنون همچنان ادامه دارند و حل آنها راه حل های کارشناسی، تنویر افکار عمومی به یاری رسانه ها، روابط عمومی ها و… را طلب می کند که از جمله این ابزارها و روش‌ها، اینفوگرافیک ها و نیوزگرافیک ها هستند.