ایران در معرض یک تصمیم مهم؛ تصمیمی که باید عاقلانه و بازدارنده باشد

گروه سیاسی ـ محمدسجاد شیرودی*: بامداد روز 13 دی‌ماه 1398 نیروهای نظامی امریکا باهدف قرار دادن خودروی حامل سردار سلیمانی باعث به شهادت رسیدن وی و همراهانش شدند، ایشان از محبوب‌ترین فرماندهان نظامی ایران بوده که در بین عموم اقشار اجتماعی و جریان‌های فکری و سیاسی، مقبولیت و اعتبار فزاینده‌ای داشته است، علاوه بر رشادت‌های دوران جنگ تحمیلی، توفیقات ایشان در شکست و حذف عرصه حکومتی داعش، موقعیت فراجناحی و گفتار همدلانه او با عموم گرایش‌های اجتماعی، از دلایل محبوبیت گسترده وی بوده است. 

به گزارش بولتن نیوز، قاسم سلیمانی به اعتراف محافل غربی، نقش بی‌نظیری در مبارزه با تروریسم تکفیری در منطقه غرب آسیا داشت؛ تهدیدات گاه و بی‌گاه علیه وی نیز عموماً رسانه‌ای بوده و به مرحله عمل نمی‌رسید، اکنون نیز با توجه به معادلات میان تهران-واشنگتن در عرصه نظامی و میدانی، چنین رفتار متهورانه‌ای از سوی واشنگتن متصور نبود؛ بنابراین ترور اخیر را می‌توان اقدامی بسیار خطرناک از جانب ترامپ دانست که به‌صورت جدی امنیت و منافع ملی ایران را هدف گرفته و معادلات مذکور را دچار تغییر اساسی کرده است. سنگ بنای اقدامات آمریکایی‌ها از سال 2003 تا به امروز بر اساس طرح خاورمیانه بزرگ، تأمین امنیت رژیم صهیونیستی، تجزیه کشورهای منطقه و ممانعت از توسعه و تقویت محور مقاومت گذاشته‌شده و  در راستای نادیده گرفتن اراده و خواست عمومی ملل منطقه نیز تکیه‌بر منطق زور  و  بی‌اعتنایی به اصول و قواعد پذیرفته‌شده بین‌المللی را برگزیده‌اند؛ اما چرا آمریکا چنین اقدام تروریستی را انجام داد؟

علت این اقدام را بیشتر باید در داخل آمریکا و تهدید نفوذ ایران جست، اول اینکه استراتژی فشار حداکثری آمریکا نتیجه مطلوب نداده، آمریکا به‌عنوان بازیگر ناقض تعهداتش به شمار رفته، میانجیگری‌ها به نتیجه نرسیده و ایران حاضر به مذاکره مجدد در شرایط تحریمی فعلی بخصوص در مورد مسائل منطقه‌ای و موشکی نیست، بنابراین یکی از احتمالات این است که آمریکا با ترور فرمانده سیاست‌های منطقه‌ای ایران، می‌خواهد سطحی از فشار سخت اما کنترل‌شده را به ایران وارد کند که با تأثیر در محاسبات تصمیم گیران، ایران یا وارد مذاکره از موضع ضعف شود یا در سیاست‌های منطقه‌ای‌اش تعدیل و یا توقف موقت ایجاد کند و مرزهای ژئوپلیتیک ایران به سمت مرزهای جغرافیایی‌اش عقب‌نشینی کند.

احتمال دوم به روانشناسی سیاسی ترامپ و مشکلات وی در سیاست داخلی آمریکا برمی‌گردد، از او  تصمیمات خلق‌الساعه و‌ فاقد پشتوانه عقلانی و برآورد دقیق کم ندیده‌ایم، همچنین او با مشکلات جدی مواجه شده است و بخصوص برای انتخابات نیاز به دستاورد جدی دارد، این دستاورد هم ترور یک فرمانده برجسته به بهانه امنیت آمریکایی‌ها می‌تواند باشد، هم به نتیجه رساندن پرونده ایران و هم وارد شدن در یک جنگ احتمالی، چون در سابقه آمریکایی‌ها، رئیس‌جمهور در حال جنگ رأی می‌آورد؛ بنابراین انتقام ایشان، نه یک کنش عاطفی بلکه یک مطالبه مردمی و اقدامی هوشمند در راستای حفظ هویت ملی و اعاده حیثیت ایرانیان است. مجازات دشمنان طبق منطق خود آن‌ها از اصول پذیرفته‌شده اسلامی است؛ همچنان که آیه 33 سوره مائده مجازات مشرکان مکه توسط پیامبر (ص) به سبک خودشان (که اقدام به بریدن دست و پای مسلمانان و ...  کرده بودند) را مورد تأیید قرار می‌دهد، بنابراین ازاین‌پس هدف قرار دادن نظامیان تروریست آمریکا در منطقه با منطق آمریکایی حملات پیشگیرانه  با تأکید بر مقابله‌به‌مثل بودن اتخاذ چنین رویکردی می‌تواند در دستور کار ایران قرار گیرد.  درمجموع ایران امروز در معرض یک تصمیم مهم قرار دارد؛ تصمیمی که باید هم عاقلانه باشد و هم بازدارنده، تصمیمی که معادلات ترامپ را برهم خواهد زد، اکنون نیروهای آمریکایی باید شرایط ناامنی پس از سال ۲۰۰۳ در عراق را دوباره تجربه کنند، این مهم می‌تواند با محوریت نیروهای مقاومت در عراق صورت گیرد.

* دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی دانشگاه تهران