مقابله اتحادیه اروپا با یکه تازی آمریکا در تحریم ایران

گروه بین الملل: در واکنش به دستور ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای وضع دوباره برخی تحریم ها علیه ایران، اتحادیه اروپا دامنه قانون Blocking خود را در برابر این تحریم ها گسترش داد.

به گزارش بولتن نیوز، در واکنش به دستور ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای وضع دوباره برخی تحریم ها علیه ایران، اتحادیه اروپا دامنه قانون Blocking خود (مقابله با قوانین و اقدامات سایر کشورها برای دفاع و حفاظت از منافع کشورهای عضو اتحادیه اروپا) را در برابر این تحریم ها گسترش داد. روز 7 آگوست (16 مرداد)، بلافاصله پس از وضع دوباره تحریم های آمریکا علیه ایران، متمم اصلاحی 1100/2018 قانون Blocking کمیسیون تنظیم مقررات در نشریه رسمی اتحادیه اروپا منتشر شد و به اجرا درآمد.

به علاوه، دو متن زیر مربوط به اجرای این قانون نیز در نشریه رسمی اتحادیه اروپا منتشر شد:

دستورالعمل کمیسیون اجرای مقررات 1101/2018 اتحادیه اروپا که مشخص می کند: 1) روند درخواست صدور مجوز کمیسیون برای پیروی از کل یا بخشی از تحریم های آمریکا علیه ایران؛ و 2) فهرست غیرجامع از معیارهایی که کمیسیون برای ارزیابی صدور مجوز مورد توجه قرار می دهد؛ و متن دوم:

یادداشت راهنمای کمیسیون با توصیه غیرالزام آور درباره درخواست بازبینی قانون مقابله اتحادیه اروپا. این توصیه غیرالزام آور، جنبه های مختلفی از قانون Blocking را شامل می شود، از جمله افراد/شرکت هایی که در چارچوب این قانون قرار می گیرند، درخواست موقتی آن، تاثیرات این قانون، جبران خسارت های ناشی از تحریم آمریکا علیه ایران، صدور مجوز پیروی از تحریم های آمریکا علیه ایران و...

تحریم های آمریکا علیه ایران در چارچوب قانون Blocking اتحادیه اروپا

همانگونه که پیشتر اعلام شد، متمم الحاقی کمیسیون تنظیم مقررات، دامنه شمول قانون Blocking را به تحریم های ثانویه آمریکا علیه ایران که در جریان توافق هسته ای ایران برچیده شده بودند، افزایش می دهد. به علاوه، این متمم به تحریم های اولیه آمریکا بر اساس قانون معاملات و تحریم های ایران (ITSR) نیز تسری پیدا می کند. بنابراین، چنین به نظر می رسد که گسترش دامنه قانون Blocking شامل شروط ITSR می شود. این شروط حتی در زمان حضور آمریکا در گفت و گوهای برجام نیز به قوت خود باقی بودند. این جنبه از اهمیت زیادی برخوردار است چون شرکت های اروپایی را از پیروی و عمل به مقررات و الزامات بلندمدت ITSR منع می کند. این مقررات می گویند: "صادرات مجدد هرگونه کالا، فناوری یا خدمات که (الف) تولید و صادرات آمریکا باشد و (ب) مشمول قوانین کنترل صادرات آمریکا باشد، اگر مشخص شود که به قصد ایران یا دولت آن کشور صادر می شود، ممنوع است." با این حال، بر اساس قوانین آمریکا، حضور آگاهانه در چنین فعالیتی، شرکت های اروپایی را در معرض تنبیه و مجازات دولت آمریکا قرار می دهد.
حال با اعمال دوباره تحریم های آمریکا علیه ایران و افزایش دامنه قانون Blocking اتحادیه اروپا، بسیاری از شرکت های اروپایی که دارای منافع تجاری با ایران هستند، خود را در برابر سناریو "تضاد قوانین" می بینند.

اجرای موقت قانون Blocking

یاداشت راهنمای کمیسیون تنظیم مقررات تایید می کند که متمم الحاقی قانون Blocking از 7 آگوست به اجرا درآمده است و به بیان دیگر، عطف به ماسبق نمی شود. همچنین توضیح می دهد، این قانون برای تعهدات پیمانی (قراردادی) پیش از 7 آگوست به کار می رود. بنابراین، اگر در حال حاضر یک شرکت اروپایی در ایران فعالیت می کند، لغو فعالیت های تجاری آن برای پیروی از تحریم های آمریکا علیه ایران در روز 7 آگوست یا پس از آن نیازمند مجوز کمیسیون تنظیم مقررات اتحادیه اروپا است. در عین حال، اگر یک شرکت اروپایی فعالیت های تجاری در ایران داشته اما این فعالیت ها را پیش از 7 آگوست متوقف کرده است، مشمول الزامات قانون Blocking نمی شود.

مشخص نیست قانون Blocking برای شرکت هایی که پیش از 7 آگوست روابط تجاری خود با ایران را قطع کرده اند، چگونه اجرا خواهد شد اما هنوز باید برای شرکت هایی که در روز 7 آگوست یا پس از آن روابط تجاری با ایران را متوقف کرده اند، اقدامات بیشتری صورت پذیرد تا زیان قطع رابطه سرمایه گذاری و تجاری با ایران به حداقل برسد. انتظار می رود، این دسته از اقدامات بر اساس هر مورد به طور جداگانه مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

تصمیمات تجاری شرکت های اروپایی بر مبنای ارزیابی شرایط اقتصادی

کمیسیون تنظیم مقررات، حق شرکت های اروپایی برای آغاز، ادامه یا قطع فعالیت های تجاری در ایران "بر مبنای ارزیابی این شرکت ها از شرایط اقتصادی" را به رسمیت می شناسد. به بیان دیگر، شرکت های اروپایی قادر هستند فعالیت های تجاری با ایران را به دلایل اقتصادی خاص متوقف کنند (به عنوان مثال، عدم دستیابی به تامین مالی، نگرانی از قوانین ضد پولشویی، عدم دسترسی به کالاهای آمریکایی برای تولید و...).

گزارش تاثیرات تحریم آمریکا علیه ایران

بر پایه قانون Blocking، شرکت های اروپایی باید در گزارشی به کمیسیون تنظیم مقررات اتحادیه اروپا یا نماینده دولت خود توضیح دهند که در چه زمانی تحریم های آمریکا علیه ایران به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر منافع اقتصادی با تجاری آنها تاثیر گذاشته است. این گزارش به کمیسیون امکان می دهد تا درک بهتری از تاثیر این تحریم ها بر شرکت های اروپایی داشته باشد. هر شرکت اروپایی ملزم به ارائه اطلاعات مرتبط با تاثیرات تحریم به کمیسیون طی مدت 30 روز پس از دریافت آن اطلاعات است. البته کمیسیون هم می تواند از شرکت ها درخواست ارائه اطلاعات تکمیلی کند.
یادداشت راهنمای کمیسیون توضیح می دهد که در مورد یک شرکت (فرد حقوقی) اروپایی، الزام گزارش شامل "مدیران و افراد دارای مسئولیت مدیریتی" می شود. با این حال، درباره شرایطی که منجر به ضرورت اعلام اطلاعات به کمیسیون یا نماینده کشور مربوطه می شود، توضیحی نداده است. بنابراین، تعیین زمان یا چگونگی تاثیر اقتصادی یا تجاری پیروی از تحریم های آمریکا علیه ایران به عهده خود شرکت های اروپایی است.

مجوز پیروی از تحریم های آمریکا علیه ایران

درباره اینکه شرکت های اروپایی چگونه برای پیروی از تحریم های آمریکا علیه ایران درخواست مجوز کنند، دستورالعمل اجرایی و یادداشت راهنما جزئیات بیشتری ارائه کرده است. شرکت های اروپایی حق آن را دارند که برای چنین مجوزی درخواست دهند "مشروط بر آنکه به منافع مالی خود یا اتحادیه اروپا زیان وارد نکنند". چنین زیانی باید "جدی و شدید" باشد تا مشمول این بند شود. دستورالعمل اجرایی یک فهرست غیرجامع از معیارهای غیراضافی را ارائه می کند که کمیسیون برای تعیین "شدت زیان" وارده به شرکت های اروپایی یا خود اتحادیه اروپا آن را مورد استفاده قرار می دهد.
شرکت های اروپایی نمی توانند از روند صدور مجوز برای کسب تاییدیه کمیسیون مبنی بر عدم پیروی یک شرکت اروپایی از تحریم های آمریکا علیه ایران استفاده کنند (به اصطلاح، رضایت نامه دریافت کنند).

برای درخواست صدور مجوز، درخواست کننده باید شروط و الزامات قوانین مربوطه را که نیاز به پیروی از آنها دارد، مشخص کند. نه دستورالعمل اجرایی و نه یادداشت راهنما، هیچکدام برنامه زمان بندی برای ارزیابی درخواست صدور مجوز از سوی کمیسیون را مشخص نمی کند. کمیسیون فقط اعلام می کند، تلاش خواهد کرد تا درخواست ها را بررسی و در کمترین زمان ممکن پاسخ دهد. تصور می کنیم، زمان ارزیابی به تعداد متقاضیان و پیچیدگی نوع درخواست ها بستگی داشته باشد.

درخواست برای صدور مجوز پیروی از تحریم ها به معنای تعلیق قانون Blocking نیست. بنابراین، زمانی که کمیسیون مشغول ارزیابی درخواست ها است، ممکن است یک شرکت اروپایی با پیروی از تحریم های آمریکا علیه ایران در حال نقض قانون Blocking اتحادیه اروپا باشد. با این حال، ادامه فعالیت های مرتبط با ایران ممکن است به دردسر یا خطر تحریم از سوی دولت آمریکا منجر شود. در نتیجه، ممکن است شرکت های اروپایی خود را گرفتار تعارض و اسیر بین دو حکومت قانونی ببینند.

به طور کلی، دستورالعمل اجرایی و یادداشت راهنمای کمیسیون توصیه می کند که شرکت های اروپایی درخواست صدور مجوز را به عنوان آخرین راهکار مدنظر قرار دهند و پیش از آن، همه احتمالات را بسنجند و بیازمایند.

درخواست مجوز از مقام های آمریکایی

بر اساس اعلام کمیسیون، یک شرکت اروپایی نباید بدون اجازه کمیسیون از مقام های آمریکایی درخواست معافیت از تحریم های مرتبط با ایران را مطرح کند. پیش از طرح چنین درخواست انفرادی، شرکت های اروپایی باید مطابق روند تعیین شده در قانون Blocking از کمیسیون کسب تکلیف کنند و اجازه بگیرند. از دستورالعمل مشخص نیست که آیا این ممنوعیت اقدام انفرادی تنها شامل تحریم های اولیه می شود یا تحریم های ثانویه آمریکا علیه ایران در زمینه معاملات یا پروژه های خاص را نیز پوشش می دهد.

به هر حال، مطابق این دستورالعمل، شرکت های اروپایی می توانند برای آگاهی از گستره تحریم ها، میزان اثرگذاری و نتیجه عدم پیروی از آنها یا زیان های احتمالی عدم پیروی از آنها با مقام های آمریکایی به گفت و گوی ساده بپردازند.