پایان دور پنج مذاکرات سوریه در آستانه قزاقستان و یک گام مهم رو به جلو

گروه بین الملل: سرانجام روز گذشته دور پنجم مذاکرات آستانه در خصوص سوریه روز گذشته یعنی روز چهارشنبه خاتمه یافت. براساس آنچه در رسانه ها اعلام شد الکساندر لاورنتیف، رئیس هیات روسیه پس از پایان جلسه عمومی و پایانی نشست آستانه گفت: «ما انتظار نداشتیم سندی در این دور از رایزنی‌ها امضاء شود ولی تاکید کردیم که تصمیم به تاخیر توافق بر سر ایجاد سه منطقه کاهش تنش در استان‌های ادلب، حمص و منطقه غوطه شرقی باید موقتی باشد. انتظار می‌رود این سند به‌زودی امضاء شود.»

به گزارش بولتن نیوز، ایران، ترکیه و روسیه بعد از پایان مذاکرات در بیانیه مشترکی اعلام کردند دور آتی مذاکرات آستانه در هفته آخر ماه آگوست (اوایل شهریور) برگزار می‌شود و همچنین قرار است جلسه آینده کارگروه مشترک طرف‌های ضامن آتش‌بس در سوریه، روزهای 1 و 2 آگوست (10 و 11 مرداد) در ایران برگزار شود.

در این اجلاس هیاتهای مذاکره کنند توانستند یک گام مهم برای توسعه ایجاد مناطق امن و برقراری آتش بس بردارند و در خصوص آتش بس در مناطق حمص و غوطه شرقی به توافق دست یابند. طرفین همچنین قرار است به مذاکرات خود در خصوص گسترش شعاع مناطق امن به مذاکرات خود ادامه داده و در مراحل بعدی در خصوص ادلب و مناطقی از حلب نیز توافق نمایند.

بعد از این مناطق نیز نوبت استان درعا به عنوان منطقه چهارم کاهش تنش می رسد که حصول این توافق نیاز به توافقات گسترده تری دارد. رئیس هیات روسیه درباره منطقه چهارم کاهش تنش گفت: «این منطقه شامل استان درعا واقع در جنوب سوریه می‌شود که ترسیم مرزهای آن نیازمند مشارکت فعالانه آمریکا و اردن است، دو کشوری که بر گروه‌های مسلح آن منطقه اشراف دارند.»

لاورنتیف گفت: «در حال حاضر رایزنی‌ها بر سر توافق بر سر هفت سند درباره ایجاد مناطق کاهش تنش ادامه دارد که یکی از سندها مربوط به ایجاد مرکز هماهنگی برای نظارت بر اوضاع می‌شود و سند دیگر مربوط به استقرار نیروهای نظامی در آن مناطق است.»

 

در واکنش به پیشرفت در مذاکرات صلح، استفان دی‌میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد به سوریه گفت در این دور از مذاکرات به پیشرفت‌هایی درباره سوریه دست یافتیم و این امیدواری وجود دارد که با بررسی موضوع سوریه در جریان اینگونه نشست‌ها صلح و ثبات در این کشور برقرار شود.

وی افزود: «سازمان ملل متحد به اقدامات خود در عرصه مذاکرات آستانه ادامه می‌دهد. ما مطمئنیم که رهبران جهان در نشست گروه بیست در هامبورگ این موضوع مهم را بررسی خواهند کرد.» نماینده سازمان ملل متحد در امور سوریه تصریح کرد: «ما نباید انتظار زیادی از مذاکرات ژنو داشته باشیم البته باید بگویم که این نشست ناامید کننده نیست.»

پیشرفتها به گونه ای است که خود سازمان ملل نیز ناچار به اعتراف به آن شده و همانطور که به آن اشاره شد آن را نتیجه ای خوبی برای برقراری صلح در سوریه دانسته است.

به اعتقاد کارشناسان براحتی می توان به رویکرد بازیگران حاضردر صحنه سیاسی در سوریه پی برد که روسیه، ایران و ترکیه در تلاش برای یافتن راه حلی سیاسی و واقعی برای استقرار صلح بوده و در طرف مقابل آمریکاییها قرار دارند که ضمن تلاش برای به شکست کشاندن مذاکرات می کوشند از نقش ایران در روند پروسه صلح در سوریه بکاهند. آمریکاییها همانطور که در عراق نتوانستند منکر نقش ایران بشوند قطعا در خصوص سوریه نیز موفق نخواهند شد اما به هر روی می کوشند ایرانیها کمترین سهم را در سوریه داشته باشند.

آمریکاییها با توجه به پیشرفت مذاکرات صلح ناچار به واکنش به آن از زبان وزیرامورخارجه خود شدند. کس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای بامداد پنجشنبه گفت که کشورش آماده همکاری با روسیه برای ایجاد مناطق پرواز ممنوع در سوریه است.

وی در این بیانیه که روی وب‌سایت وزارت خارجه آمریکا خاطرنشان می‌کند: «همزمان با تداوم تلاش‌های نظامی میدانی در سوریه برای شکست داعش، ایالات متحده و شریکان ما در ‘ائتلاف شکست داعش’ خودمان را متعهد به ضمانت این می‌دانیم که شهروندان مناطق به تازگی آزاد شده بتوانند فرایند بازگشت به خانه و بازسازی زندگی‌شان را آغاز کنند.»

در ادامه این بیانیه آمده است: «بازیگران در سوریه باید به خاطر داشته باشند که مبارزه ما با داعش است. ما از تمامی طرف‌ها از جمله دولت سوریه و متحدان آنها، نیروهای معارضان سوریه و نیروهای ائتلاف در حال مبارزه برای شکست داعش می‌خواهیم از درگیری با یکدیگر خودداری کرده و به مرزهای جغرافیایی مورد توافق برای کاهش تنش نظامی و پروتکل‌های کاهش تنش پایبند باشند.» «تیلرسون» در بخش دیگری از این بیانیه علی‌رغم اشاره به اختلافات حل‌نشده آمریکا و روسیه بر سر پاره‌ای موضوعات نوشته است: «اما ما قابلیت همکاری مناسب (با روسیه) در سوریه برای ایجاد ثبات و کمک به منافع امنیتی دوجانبه‌مان را داریم.» وی همچنین با تکرار ادعاها تأکید کرده است که روسیه، در جایگاه یکی از حامیان دولت «بشار اسد»، رئیس‌جمهور سوریه بایستی از استفاده ادعایی دمشق از سلاح‌های شیمیایی جلوگیری کند. رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا همکاری‌های دوطرفه واشنگتن-مسکو برای ایجاد مناطق کاهش تنش را نشانه قابلیت‌های دو طرف برای همکاری‌های بیشتر دانسته است.

تیلرسون تصریح کرده است: «ایالات متحده آماده است امکان ایجاد مکانیسم‌هایی مشترک با روسیه برای ضمانت ثبات – شامل ایجاد مناطق پرواز ممنوع، ناطران میدانی آتش‌بس و هماهنگی‌ در رساندن کمک‌های انسانی – را بررسی کند.»

 

بیانیه وزیر امور خارجه آمریکا اگر چه در بخشی بر همکاری با روسیه در خصوص کاهش تنش تاکید دارد اما همزمان بر ادامه اتهامات خود در خصوص استفاده سوریه از سلاح شیمیایی تاکید دارد که از سوی دولت سوریه و سازمانهای بین المللی این ادعا رد شده است.

روسها همزمان اعلام کردند شماری از گروههای تروریستی درصدد استفاده از سلاحهای شیمیایی هستند و می خواهند زمینه حمله آمریکا به سوریه را فراهم نمایند. به نظر می رسد آمریکا در اولویت اول خود می کوشد مذاکرات را به شکست بکشانند و به جای ان مذاکرات را به امان پایتخت اردن منتقل کنند و قصد دارند در این راه تایید روسیه را نیز بدست بیاورند. از سوی دیگر خود را آماده می کنند برای سناریوی خطرناک حمله نظامی آماده شوند.

فرای تلاش امریکا برای شکست مذاکرات آستانه اما این مذاکرات توانسته است در نوع خود در تاریخ اخیر سوریه برای استقرار امنیت بی سابقه باشد و نمی توان واقعیت های زمینی را نادیده گرفت و ندید. آمریکاییها همانگونه که در ابتدای سقوط صدام منکر نقش ایران و نیروهای میدانی برای صلح و ثبات می شدند به همان سبک و سیاق می خواهند در سوریه عمل کنند. آنها یاد گرفته اند اشتباهات خود را تکرار کنند خصوصا که کسی مثل ترامپ هم بر مسند قدرت باشد.

مذاکرات آستانه در بحران وسیع سیاسی و نظامی توانسته است گام بردارد و این پیشرفت را هم مدیون نقش آمریکا نبوده است ودر آینده نیز خواهد توانست مسیر را ادامه دهد. سرنوشت مردم سوریه دیگر در دستان آمریکاییها نیست و آنها روزی مجبور به این اعتراف بزرگ خواهند شد.