گزيده سرمقاله روزنامه‌هاي صبح امروز
كيهان
«مخمصه در ليبي» عنوان يادداشت روز روزنامه كيهان به قلم مهدي محمدي است كه در آن مي‌خوانيد:
اكنون بيش از 3 هفته از زماني كه آمريكايي‌ها حمله به ليبي را آغاز كردند مي‌گذرد. با وجود اينكه برخي تحليلگران انتظار داشتند موضوع با يك «پيروزي قاطع و سريع» خاتمه پيدا كند (همانطور كه دولت بوش در استراتژي نظامي 2025 ايالات متحده نوشته بود)مي بينيم كه نه تنها مسئله حل نشده بلكه آخرين اطلاعات از تظاهر به نوعي بن بست نظامي غير قابل عبور در ليبي حكايت مي‌كند كه آمريكا و ناتو قادر به حل آن نيستند.
قبل از اينكه درباره مشخصات اين بن بست چيزي بگوييم اشاره به اين موضوع ضروري است كه حمله آمريكا به ليبي دلايل متعددي داشته است اما يكي از مهم ترين اين دلايل همانطور كه مقام‌هاي آمريكايي خود گفته‌اند اين بوده كه مي‌خواستند پيامي به ايران بفرستند. نگاه به مباحثات دروني تيم امنيت ملي اوباما قبل از حمله به ليبي كه‌اندكي از آن به بيرون درز كرده نشان مي‌دهد يكي از استدلال‌هاي موافقان حمله اين بوده است كه اگر آمريكا بتواند با يك حمله سريع و برق آسا كار قذافي را يكسره كند آن وقت اين پيام براي ايران هم ارسال خواهد شد كه توان آمريكا وقتي اراده كرده باشد دشمني را شكست بدهد مقاومت ناپذير است و لذا بهتر است ايران هم دست از سرسختي بردارد و پاي ميز مذاكره بيايد. بنجامين جي رودز معاون مشاور امنيت ملي اوباما در امور ارتباطات راهبردي روز 15 فروردين اين موضوع را اينگونه بيان كرده است: «توانايي به كار گرفتن اين شكل نيرو در منطقه با چنين سرعتي حتي با وجود اينكه ماموريت‌هاي نظامي ديگري در عراق و افغانستان جريان دارد همراه با ماهيت اين ائتلاف گسترده پيامي بسيار قوي درباره توانايي‌هاي نظامي و ديپلماتيكي ما به ايران مي‌فرستد.» حالا سوال اين است كه صرف نظر از اينكه دولت اوباما چه قصدي داشته، واقعا ايران از حمله آمريكا به ليبي چه پيامي دريافت كرده است؟ آيا اين حمله باعث شده ايران آمريكا را قدرتمندتر احساس كند؟آنچه عملا در ليبي در حال وقوع است كاملا خلاف اين است. آرايش صحنه اينگونه است.
اول- آمريكا به 3 دليل تمام قد و با تمام قوا به بحران ليبي ورود نكرده و اساسا نمي‌تواند بكند. دليل نخست اين است كه باراك اوباما كه مبارزات انتخاباتي اش را از هفته گذشته آغاز كرده به خوبي مي‌داند آغاز يك جنگ ديگر در جهان اسلام كه احتمال دارد به مداخله زميني و نهايتا يك درگيري تمام عيار ختم شود به لحاظ انتخاباتي براي او سم مهلك است. مهم ترين دغدغه مردم آمريكا اكنون -همان طور كه در انتخابات سال گذشته كنگره نشان دادند- مسائل داخلي بويژه مسائل اقتصادي است و در اين شرايط هيچ چيز براي اوباما ناگوارتر از اين نيست كه راي دهندگان آمريكايي به اين نتيجه برسند كه او جان سربازان آمريكايي و پول بي زبان ماليات مردم را صرف جنگي در ليبي مي‌كند كه اساسا معلوم نيست چه نفع مشخصي براي آمريكا دارد. دليل دوم گرفتاري بيش از حد ارتش آمريكا در عراق و افغانستان و ضعف سرفرمانده نيروهاي آمريكايي در شاخ آفريقاست. عمليات پروازي آمريكا عليه ليبي از روي فقط يك ناو هواپيمابر در درياي مديترانه هدايت مي‌شود كه به وضوح ناكافي است. رابرت گيتس وزير دفاع آمريكا پيش از شروع حمله به صراحت خطاب به نمايندگان كنگره گفته بود كه انجام يك عمليات موفق عليه ليبي كه از جمله مستلزم نابود كردن كامل دفاع هوايي ارتش قذافي است و براي اين كار به نيرويي بيش از آنچه اكنون آمريكا در منطقه دارد نياز است. دليل سوم، مخالفت واضح و بسيار شديد گيتس با درگير شدن ارتش آمريكا در يك عمليات نظامي تمام عيار عليه ليبي است. او روز پنج شنبه گذشته در سنا تاكيد كرد كه مطلقا عقيده ندارد ارتش آمريكا بايد چنين ماموريتي را به دوش بگيرد و بعد هم با زباني كنايه آميز گفت اگر مردم آمريكا مي‌خواهند ارتش اين ماموريت را انجام بدهد، بايد پولش را بدهند!
دوم- مسئله دوم مربوط به ضعف جدي و تقريبا غيرقابل رفع مخالفان داخلي قذافي است كه باعث شده توان غلبه بر ارتش منسجم و همچنان گوش به فرمان سرهنگ را نداشته باشند. ضعف‌هاي عمده جبهه مخالف را چنين مي‌توان فهرست كرد: 1- مخالفان فاقد رهبري موثر هستند و تقريبا هيچ چهره سرشناس و قابل اتكايي در ميان آنها ديده نمي‌شود. اگرچه اين افراد به آمريكا قول داده‌اند كه در دوران پس از قذافي به منافع آن وفادار خواهند بود اما روشن است كه اين مخالفان به‌اندازه كافي معتبر دانسته نمي‌شوند همچنان كه هيچ نماينده‌اي از آنها به نشست اخير لندن دعوت نشد.
2- مخالفان سلاح كافي براي غليه بر ارتش مجهز قذافي را ندارند. يكي از مخمصه‌هاي راهبردي آمريكايي‌ها اين است كه از يك سو مي‌دانند مخالفان به‌اندازه كافي مجهز نيستند و از سوي ديگر در اين باره كه آيا بايد مخالفان را تجهيز بكنند يا نه قادر به تصميم گيري نيستند. بهانه اصلي هم اين است كه برخي از چهره‌هاي برجسته نظامي و امنيتي آمريكا عقيده دارند آمريكا اساسا شناخت درستي از تركيب نيروهاي معارض قذافي ندارد و تحت اين شرايط مسلح كردن معترضان ممكن است مستقيما به معناي مسلح كردن دشمنان آمريكا باشد. وجود گزارش‌هايي بويژه از جانب منابع روس مبني بر اينكه نيروهاي عمل كننده در برخي از جبهه‌هاي مهم درگيري اعضاي القاعده هستند اين تحليل را تقويت كرده است. اگر چه روس‌ها بنا به دلايلي ترجيح مي‌دهند كه حامي قذافي باقي بمانند و نظر آنها درباره حضور رگه‌هايي از القاعده در ميان مخالفان يعني همان ادعاي اوليه قذافي به بررسي بيشتر نياز دارد.
جمعي از نمايندگان كنگره آمريكا روز دوشنبه 15 فروردين به دولت هشدار دادند قبل از ارائه هرگونه كمك تسليحاتي به مخالفان قذافي بايد ابتدا به‌اندازه كافي درباره آنها اطلاعات كسب كند. مايك راجرز نماينده حزب جمهوريخواه در مجلس نمايندگان كه رياست كميته اطلاعات مجلس نمايندگان را نيز به عهده دارد مي‌گويد: «در ميان رده‌هاي انقلابيون احتمال دارد رگه‌هايي از القاعده ديده شود و نيروهاي ائتلافي ناتو بايد پيش از مسلح كردن انقلابيون در مبارزه با معمر قذافي رهبر ليبي، محتاط عمل كنند.» هري ريد رهبر اكثريت در سنا نيز خواستار سياست انتظار و مشاهده پيش از دادن سلاح‌هاي بيشتر به نيروهاي مخالف در ليبي شده و گفته است: «فكر مي‌كنم در اين مرحله واقعا نمي‌دانيم رهبران انقلابيون چه كساني هستند.» جيمز جونز مشاور امنيت ملي سابق اوباما هم كه پاييز گذشته كاخ سفيد را ترك كرد در اين باره كه آيا مردم ليبي بايد مسلح شوند به سي ان ان گفته است: «نخستين كاري كه بايد صورت گيرد اين است كه بفهميم آنها چه كسي هستند. آمريكا هنوز اين كار را انجام نداده است.»
يكي از نگراني‌هاي عمده ديگر درباره مسلح كردن مخالفان قذافي در ليبي هم اين است كه برخي كارشناسان اطلاعاتي در غرب مي‌گويند اگر اين مخالفان واقعا اعضاي القاعده باشند آن وقت مي‌توانند بعد از آنكه خود را با سلاح‌هاي آمريكايي تجهيز كردند، دور جديدي از حملات به خاك آمريكا و بويژه اروپا را آغاز كنند و آن وقت است كه فاجعه بزرگ رخ خواهد داد. اين يكي از مواردي است كه ظاهرا به نظر مي‌رسد آمريكايي‌ها قادر به جمع و جور كردن آن نيستند.
جمهوري اسلامي
«تحليل سياسي هفته» عنوان سرمقاله روزهاي پنجشنبه روزنامه جمهوري اسلامي است كه در آن مي‌خوانيد:
نسيم بهاري در ماه ربيع برگهاي تقويم را جابجا كرد و سال جديد را بر محور تلاش جهادگرانه در عرصه اقتصادي و كوشش مضاعف براي سازندگي كشور و ايجاد رفاه عمومي رقم زد. سال نو با بهار پرطراوت و سبزي و لطافت طبيعت آغاز شد و مردم پس از تعطيلات طولاني نوروزي براي آغاز سالي پرتلاش و با انگيزه آماده شدند. سال 90 نيز با محوريت ويژه‌اي آغاز گشت كه اميد مي‌رود با همت مسئولان و كوشش جمعي ملت به بهروزي و سعادت ملي تبديل شود.
رهبر معظم انقلاب در پيام نوروزي خود، سال 90 را به عنوان سال "جهاد اقتصادي" نامگذاري كرده و از مسئولان و مردم خواستند كه در عرصه اقتصادي با حركت جهادگونه فعاليت كنند. ايشان حركت در جاده پيشرفت و تعالي و شتاب در عرصه توليد علم و شكوفايي اقتصادي را وجهه همت عمومي و راهكاري شايسته براي مقابله با تحريم‌هايي توصيف كردند كه دشمنان انقلاب براي به زانو در آوردن انقلاب طراحي نموده‌اند.
البته همانطور كه ايشان تصريح كردند اين نامگذاريها نبايد صرفاً شعاري و در حد تبليغات و پر كردن تابلوها باشد بلكه جهت گيري برنامه‌ها بايد از سر دلسوزي و تعهد و براساس راهكارهاي مشخص انجام شود تا بتوان در پايان سال به يك جمع بندي مطمئن و رضايتبخش از حركت‌هاي عمومي كشور دست يافت.
بدون ترديد "جهاد اقتصادي" براي كشور ما بويژه در سال 90 كه خاورميانه و شمال آفريقا در طوفان شديد قيام‌هاي آزاديخواهانه ملتها قرار گرفته و آبستن تحولات بسيار مهمي ناشي از امواج معنوي انقلاب اسلامي ايران است و استكبار جهاني نيز براي تداوم منافع نامشروع خود و حفظ مهره‌هاي دست نشانده‌اش توطئه‌هاي گوناگوني را در منطقه دنبال مي‌كند، امري لازم و ضروري است ولي قطعاً به اسباب و لوازمي نياز دارد كه بدون آن، طي مسير امكانپذير نيست.
از جمله لوازم "جهاد اقتصادي"، پيشگام شدن مسئولان براي كاهش هزينه‌هاي دولتي در زمينه‌هاي مختلف از مصارف غيرضروري تا هزينه‌هاي بي‌خاصيت و سمينارهاي پرخرج و بيهوده است. ديگر ملزومات اين جهاد، دادن اطلاعات صحيح به مردم و پرهيز از شعارهاي عوامفريبانه و دهن پر كن از قبيل ريشه كني بيكاري در يكي دو سال آينده، مهار تورم و... است كه نه تنها به حل مشكلات اقتصادي كمكي نخواهد كرد بلكه افكار عمومي را به اقدامات مثبت انجام شده نيز بدبين خواهد نمود. بايد اعتراف كرد برخورد شعاري با مسائل، از آفاتي است كه در سالهاي اخير تحقق اولويت‌هاي درجه اول كشور را با مشكل مواجه كرده است. همه بايد با تمام توان و بدون شعارهاي گمراه كننده، به فعاليت و جهاد اقتصادي همت گماشته و مردم را بدون كم و زياد در جريان اقدامات انجام شده قرار داد.
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي همچنين در نخستين روز فروردين با تشرف به بارگاه حضرت ثامن الحجج در مشهد مقدس در جمع زائران و مجاوران حضرت رضا(ع)، انجام جهاد اقتصادي را نيازمند پرهيز از مسائل حاشيه‌اي و حفظ انسجام ملي دانسته و به مسئولان توصيه كردند اگر گله‌اي از يكديگر دارند، آنرا در معرض افكار عمومي مطرح نكنند و با اختلافات سليقه‌اي و سياسي باعث برهم زدن اتحاد و وحدت ملي نشوند.
ايشان همچنين در تعطيلات نوروزي با حضور در منطقه اقتصادي عسلويه از طرحهاي توسعه ميدان گازي پارس جنوبي بازديد كرده و بر تداوم كار عظيمي كه در اين منطقه صورت گرفته تاكيد كردند.
ديدار جمعي از فرماندهان و مسئولان نظامي و انتظامي با رهبري در روز 14 فروردين نيز از جمله رويدادهاي هفته بود كه ايشان خواستار شتاب، حفظ آمادگي و نشاط در حركت رو به جلوي نيروهاي مسلح شده و بر ارتقاي سطح فناوري و تمركز بر راهكارهاي خلاقانه در تقويت نيروها تاكيد كردند.
رسالت
«جهاد اقتصادي؛ گذار از تعارضات بنيادين» عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم صالح اسکندري است كه در آن مي‌خوانيد:
امسال مزين به نام جهاد اقتصادي است. اين عنوان بازتاب واقعيات و الزامات حاکم بر کشور در دوره کنوني است. جهاد اقتصادي در تجانس با گفتمان پيشرفت و عدالت و به عنوان يکي از نشانه‌ها و پازل‌هاي اين گفتمان، نويد دهنده حرکت رو به جلو نظام اسلامي است.
حرکت رو به جلو جمهوري اسلامي بيش از آنکه يک شعار باشد يک واقعيت غير قابل انکار است و در عرصه‌هاي مختلفي چون عرصه‌هاي علمي، اقتصادي، امنيتي، سياسي و... قابل لمس و ادراک مي‌باشد. يکي از مصاديق روشن اين حرکت روبه جلو نظام اسلامي گذار از تعارضات بنيادين و هويتي و فروکاهش آنها به حوزه‌هاي مديريتي و اقتصادي است.
توافق عمومى برهويت نظامهاي مختلف، نقطه عزيمت پيشرفت محسوب مي‌شود. يعنى تا زمانى که تضادهاى معرفتى حل نشده باشد و ديالوگهاى نخبگى تنها بوي مناقشات فلسفي بدهد، اميد بستن به حيات پويا و بالنده يک نظام کار بيهوده اى است. بسط استنباطهاي مشترک از مفاهيم بنيادين در بين نخبگان معطوف به کارآمدي نظامهاي سياسي است.در واقع اجماع نخبگان در مسائل اصولي و فروکاهيدن تعارضات فلسفي به اختلاف نظر در روشها و سياستها به تدابير عقلايي براي اداره کشور در يک فضاي سياسي امن مي‌انجامد. البته سر منزل اين گذار وحدت سياسي سلايق مختلف نيست بلکه رسالت نخبگان معطوف به کارآمدي نظام سياسي و توليد فکر جديد براي حل مسائل جامعه است.در واقع توافق بر مسائل اصولي و در نهايت سازمانده نخبگان يکي از اصول مهم براي پيشرفت هر کشور محسوب مي‌شود.فروپاشي جمهوري چهارم فرانسه و سرنگوني دموکراسي در آلمان عصر وايمار مولود يک نظام متنازع بين احزاب سوسياليست چپ و جريانات سياسي و فکري راست راديکال در اين دو کشور بود.
آلمان در فاصله جنگ جهاني اول و دوم دوران نامساعد اقتصادي را سپري کرد. در سال 1929 هم‌زمان با بحران اقتصادي جهاني، کمک‌هاي خارجي قطع شد. بسياري از صنايع به تعطيلي کشيده شدند و تورم به نحو فزاينده‌اي افزايش يافت و رقم بيکاران به رقمي قريب به سه ميليون نفر رسيد. هم‌زمان با اين رخدادها، نارضايتي عمومي افزايش يافت. در واقع تورم، بحران حاد اقتصادي و بيکاري توده‌ها از شاخصهاي اصلي دوره وايمار بود.
بررسي‌ها در کشورهاي مختلف نشان داده تا زماني که يک توافق جدي بين نخبگان سياسي کشور بر سر هويت نظام سياسي به وجود نيايد اذهان سياستمداران و برنامه ريزان به اداره بهتر جامعه معطوف نمي‌شود.
طرح عنوان جهاد اقتصادي توسط رهبر معظم انقلاب ناظر به اين واقعيت است که جامعه اسلامي در ادامه حرکت رو به جلو خود از تعارضات بنيادين عبور کرده و وارد مرحله تازه‌اي از حيات سياسي و اقتصادي خود شده است.
دوره‌اي در اين مملکت حتي بر سر بديه ترين موضوعات مثل امکان يا امتناع تجويز الگو‌هاي توسعه مناقشات فلسفي بسياري وجود داشت اما امروز اجماع مطلوبي بين نخبگان بر سر الگوي اسلامي- ايراني پيشرفت به وجود آمده است. اين اجماع بستر مناسبي را براي حرکت رو به جلو نظام در عرصه‌هاي مختلف ايجاد کرده است.
به گونه‌اي که رهبر معظم انقلاب در مشهد در ابتداي سال نو فرمودند:"زمينه براي حركت عظيم و بنياني، يك حركت محسوس كه اثر آن را در زندگي مردم بشود ملاحظه كرد، فراهم است."
قدس
«کشتار در بحرين؛ سنگ به کاخ شيشه اي» عنوان سرمقاله روزنامه قدس به قلم غلامرضا قلندريان است كه در آن مي‌خوانيد:
در پي فجايع اخير و کشتار مردم بي دفاع بحرين توسط عوامل ديکتاتور بحرين و عربستان و به منظور حمايت از مسلمانان مظلوم اين کشور، اساتيد، فضلا و طلاب حوزه‌هاي علميه کشور، در محکوميت اين کشتار بي رحمانه، ديروز تجمع اعتراض آميز برگزار کردند.
در پي بيداري کشورهاي اسلامي، بحرين نيز از اين امواج تأثير پذيرفت و مردم براي استيفاي حقوقشان به صحنه آمدند، ولي اين مطالبات مدني توسط حاکميت بحرين به خاک و خون کشيده شد. از آنجا که اولويت نخست خواسته‌هاي خيزشهاي اسلامي در جهان اسلام، ديني، سياسي و اقتصادي است، اين رخداد، کشورهاي همسايه را نيز تحت تأثير قرار داد. قلع و قمع معترضان که در نوع خود بي حد و حصر شده است، مانع قيام مردمي نبوده و دامنه اين اعتراضها تا جايي پيش رفت که رژيم آل خليفه بحرين دست به دامان کشورهاي عرب منطقه شد، به طوري که عربستان سعودي و امارات، 1500 نظامي خود را براي سرکوب هر چه بيشتر معترضان بحريني، به منامه اعزام کردند.
تجمع کنندگان ديروز در دفاع از مردم بحرين، پيامهايي را به جهانيان مخابره نمودند که به برخي از آنها اشاره مي‌شود.
مردم ايران در اين شعارها به جهانيان نشان دادند که در هر کجاي عالم صداي استغاثه مسلماني را بشنوند، بر اساس فرمايش پيامبر اعظم(ص) به ياري آنها خواهند شتافت و نسبت به ظلم و شکنجه مردم ستمديده مسلمان، بي تفاوت نخواهند بود، زيرا در مکتب اهل بيت(ع) تحصيل معرفت نموده و همواره حامي مظلومان و دشمن ظالمان خواهند بود.
مراجع بزرگوار ايران اسلامي با اشاره به دخالت بيگانگان در امور کشورهاي اسلامي، اعلام نمودند: بر همه مسلمانان جهان، چه شيعه و چه سني لازم است از مردم مظلوم کشورهاي اسلامي به هر نحوي حمايت کنند. از آنجا که ايران به عنوان يک کشور اسلامي نسبت به مسلمانان منطقه تعلق خاطر دارد و تاکنون بر اساس همين آموزه‌هاي ديني از کشورهاي اسلامي دفاع کرده است، در مقابل فجايع دولت آل خليفه نيز نمي‌تواند سکوت کند و از ملت اين کشور دفاع خواهد نمود.
اين همايش گسترده به مسلمانان اعلام نمود تنها راه رهايي و بازيابي هويت اسلامي و استقلال ملل مسلمان، وحدت و همدلي است و مسلمانان در هر نقطه‌اي از گستره جغرافيايي فارغ از رنگ، نژاد، زبان و ديگر تعلقات ملي، همگي اعضاي يک پيکره واحد به نام امت اسلامي مي‌باشند و اگر خواهان رهايي از سلطه بيگانگان مي‌باشند، بايد در همراه با خيزشهاي ايجاد شده در دو قاره آفريقا و آسيا بکوشند تا دشمن را در تحقق استراتژي تفرقه در بين امت اسلامي، ناکام بگذارند.
سياست روز
«آب نابخردان عربي به آسياب رژيم صهيونيستي» عنوان سرمقاله روزنامه سياست روز به قلم اميرنيكان فاضل است كه در آن مي‌خوانيد:
* - محمد هايف " نماينده پارلمان كويت در گفت‌وگو با روزنامه اينترنتي "الآن در اقدامي تحريك آميز به بهانه آنچه كشف هسته جاسوسي ايران در كويت مي‌خواند؛ خواستار كمك عرب‌ها براي جدايي و استقلال اهواز و جزاير سه گانه ابو موسي، تنب كوچك و تنب بزرگ شد و گفت: وقت آن رسيده كه كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج (فارس) خواستار باز پس گيري جزاير اماراتي اشغال شده توسط ايران و حمايت از همه جنبش‌هاي جدايي طلب عرب ايران شوند تا اين اقليم به محيط و اصالت عربي خويش برگردد.
* - عبدالله العسکر عضو کميسيون امور خارجي مجلس مشورتي عربستان سعودي در گفت‌وگو با شبکه تلويزيوني الجزيره: من از مدت‌ها به موضع ايران و واکنش‌هاي کشورهاي حوزه خليج فارس توجه دارم. شاهد دخالت ايران در بحرين و کشف شبکه جاسوسي خطرناک آن در کويت بوديم، اما دولت ايران و مجلس شوراي اسلامي و حتي افراد وابسته به بخش فرهنگ ايران يکصدا، شعار طايفه گرايي و نژادپرستي کينه توزانه ضد کشورهاي خليج فارس سر مي‌دهند و اگر ايران در جايگاه بين المللي و عربي به ويژه منطقه خليج فارس برگه طايفه گري نداشت، شاهد اين حملات تند از سوي آن در برهه اخير نبوديم.
* - يوسف العطيبه سفير امارات در آمريكا در جشنواره ايده‌ها (Ideas festeval) در ايالت «کلرادو» ي آمريکا، در پاسخ به پرسشي درباره نظر اين کشور درباره حمله نظامي به ايران به خاطر مسأله هسته‌اي اش پاسخ داده است که ما مطمئنا با حمله نظامي به ايران موافق هستيم. ما يقينا و مطمئنا با حمله نظامي موافق هستيم. ما بسيار بيشتر از شما در معرض خطر هسته‌اي ايران هستيم.
اين سه مورد سخنان نابخردانه و فرافكنانه تنها گوشه‌اي از رفتارهاي اخير سران و مسئولان برخي كشورهاي شيخ‌نشين حاشيه خليج فارس است.
اگرنگاه كوتاه و گذرا به جغرافياي منطقه خاورميانه بيندازيم، در مي‌يابيم كه تعدادي كشور كوچك و ذره‌بيني در حاشيه خليج فارس قرار دارند كه چند 10 سال قبل با توطئه و دسيسه كشورهاي فرامنطقه‌اي به ويژه انگليس در خاورميانه شكل گرفتند.
حاكميت اين كشورها كه حتي در برخي موارد قادر به تهيه خوراك و پوشاك روزانه مردمانشان نبوده و مجبور به واردات بي‌ارزش‌ترين محصولات هستند، طي ماه‌هاي اخير اظهارات توهين آميزي عليه ايران و مردم كشورمان بيان كرده‌اند كه هربار با سعه‌صدر، مصلحت‌انديشي و در نهايت پرهيز از تنش و درگيري در منطقه كه به طور قطع خواست اصلي كشورهاي فرامنطقه‌اي مانند آمريكا و انگليس است، روبرو شد.
عدم بيان پاسخي مناسب و درخور به اينگونه رفتارها و گفتارهاي غيرعقلاني و غيرمنطقي حاكمان برخي كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس كه گذشته از قدمت و چگونگي شكل‌گيري آنها، حتي به‌اندازه كوچك‌ترين استان ايران توانايي و امكانات ندارند، موجب گستاخ‌تر و جري‌تر شدن اين كشورها شده است.
نگارنده اين سطور حداقل طي 12 سال اخير كه به عنوان خبرنگار حوزه دولت و وزارت‌خارجه فعال بوده، تاحدودي با سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در قبال همسايگان عربي آشناست و مي‌داند كه ايران به دنبال تنش با هيچ يك از همسايگان خود به ويژه مسلمانان نيست.
مردم سالاري
«دونگاه به اعتراض در کشورهاي عربي» عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاري به قلم محمدحسين روانبخش است كه در آن مي‌خوانيد:
نهضت‌هاي شکل گرفته درکشورهاي عربي که با قيام در تونس آغاز شد و اکثر حکومت‌هاي غير دموکراتيک را گرفتار کرده است داراي ويژگي‌هاي مختلفي است اما مهمترين ويژگي آن، مردمي بودن و دموکراسي خواه آن است و بر همين اساس است که مورد توجه افکار عمومي دنيا قرار گرفته و رفتاري مدرن و مدني ارزيابي مي‌شود. در اين قيام‌ها نه حزبي با مرام و مسلک خاص راهبرد مي‌دهد و نه شخصيتي برجسته آن را رهبري مي‌کند، ضمن اينکه در مقابل آنها، حکومت‌هايي قرار دارند که همه، ساختاري غير دموکراتيک دارند. به همين دليل هم بايد صرف نظر از اينکه اعتراضات در کدام کشور صورت گرفته، همه را از يک جنس ديد و مثلا نمي‌توان بين ليبي و سوريه، تفاوت چنداني قائل شد.
اين دو کشور که اتفاقا در چند سال قبل هر دو از طرف آمريکا، جزو کشورهاي «محور شرارت» قرار گرفته بودند، اگر چه کشورهايي در اردوي مخالف استکبار جهاني بودند اما هر دو داراي حکومتي غيردموکراتيک و بسته هستند که بايد سالها پيش در آنها اصلا حات صورت مي‌گرفت تا دچار انقلا ب نشوند اما اين اتفاق با قدرت طلبي دو رئيس جمهور نظامي، حافظ اسد و معمر قذافي صورت نپذيرفت. بشار اسد هم دنباله رو راه پدر بود و اگر ظاهرا در اين کشور آرامش سياسي برقرار بود در ليبي هم تا دو سه ماه قبل همين شرايط وجود داشت.
البته اين که ما قيام‌ها و حرکات مردمي در هر کشور را طبق ديدگاه خودمان تعبير و تفسير کنيم، عادت کهنه و نادرستي است و درست اين است که در تحليل‌ها به خواسته‌هاي مردمي که قيام را شکل داده‌اند توجه کنيم. براين اساس بايد ديد که چه فرقي در بين خواسته‌هاي معترضان به حکومت قذافي با معترضان به حکومت اسد است که در رسانه‌هاي ايران بالا خص در رسانه‌هاي دولتي و شبه دولتي، دو نگاه متفاوت و دو نوع خبررساني با 180 درجه اختلا ف درباره آنها مي‌شود درست است که سوريه، کشوري برادر و دوست در جبهه ضد صهيونيستي است و مواضع قابل تقديري دراين جهت داشته اما آيا به دليل اينکه سوريه در تقابل با رژيم صهيونيستي است چنين امري را توجيه مي‌کند؟
ممکن است اين توجيه هم بيان شود که به دليل روابط ديپلماتيک ايران و سوريه چنين اتفاقي افتاده است که اين هم چندان قابل قبول نيست. دولت ليبي هم روابط خوبي با ايران داشت و کشورهاي حاشيه خليج فارس هم اين روزها به دليل حمايت درست و اصولي ايران از قيام مردمي در آن کشورها بالا خص در بحرين و مخالفت با رفتار غيرانساني حکومت ديکتاتوري اين کشور با مردم و همراه کشورهايي چون عربستان در جنايات اين حکومت، مشکلا تي را براي روابط ديپلماتيک ايران به وجود آورده‌اند اما هرگز هيچ انسان منصف و آزاده‌اي توقع ندارد که آزادگي و دفاع از مظلومان فداي چنين مصلحت انديشي‌هايي شود. دقيقا به همين دليل بود که وقتي دو سال قبل، حکومت ديکتاتوري چين هم دست به کشتار مسلمانان مظلوم اين کشور زد، چنين انتظاري از دولت ايران مي‌رفت که آن رفتار را محکوم کند و توجيهات مقامات سابق وزارت خارجه مبني بر اين که آن مسلمانان، چيزي شبيه طالبان والقاعده هستند (و در واقع مجازات قبل از وقوع جرم را مجاز مي‌دانست!) راه به جايي نبرد و خريداري پيدا نکرد.
حکومت سوريه در هفته اخير سعي کرده دست به تغييراتي در کابينه بزند و تقريبا شبيه به حکومت اردن رفتار کرده است و شايد بتواند فعلا فضا را مديريت کند اما مطمئنا اين گونه تغييرات، پايان داستان نيست. آزادي خواه و دموکراسي خواه با زور و تهديد و نمايش‌هاي صوري از ميان نمي‌رود و مردمي که در دنياي امروز و با مختصات ويژه دنياي امروز زندگي مي‌کنند با سانسور و تحديد وسايل ارتباط جمعي فراموش نمي‌کنند چه مي‌خواهند. بر اين اساس است که بايد گفت عدم حمايت از خواسته‌هاي مردمي در سوريه، در دراز مدت به ضرر ديپلماسي خارجي کشورمان خواهد بود.
تهران امروز
«اتهامات واه و لزوم پاسخ قاطع» عنوان سرمقاله روزنامه تهران امروز به قلم دكتر محمد مهدي مظاهري است كه در آن مي‌خوانيد:
وزيران امور خارجه 6 كشور عضو شوراي همكاري خليج فارس در نشست خود در رياض بار ديگر با طرح اتهامات واه ايران را مسئول تنش‌هاي اخير در بحرين و برخي از كشورهاي عضو دانسته و با ناديده گرفتن مطالبات واقعي مردم منطقه و استبداد حاكميت حاكمان خود بر لزوم اتخاذ مواضع قاطع در برابر كشورمان تاكيد كردند، در اين ارتباط كويت كه قبلا در جنگ هشت ساله عملاً با تزريق دلارهاي نفتي به ديكتاتور سابق عراق نقش پررنگي در جنگ افروزي در منطقه داشته با طرح ادعاي كذب، ايران را به جاسوسي و دخالت در امور داخلي خويش متهم ساخته است.
اين نوع برخورد قهري و فرافكنانه با جمهوري اسلامي ايران در حالي صورت مي‌گيرد كه آمريكا و رژيم صهيونيستي پس از ناكامي در اجراي طرحهاي خويش در شمال آفريقا، با كمك‌هاي اطلاعاتي و امنيتي به كشورهاي حاشيه خليج فارس، مجوز لازم را براي سركوب و ايجاد خفقان در منطقه داده‌اند. در بررسي تحولات اخير منطقه و اين اقدام نسنجيده و صدور بيانيه‌اي جديد عليه ايران مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
1 - بارقه‌هاي خيزشهاي مردمي در تونس و مصر زده شد، موج گسترده اعترضات مردمي در ليبي تداوم يافت و كشورهاي حوزه خليج فارس نيز از اين تحولات نتوانستند جان سالم به در برند. در واقع وجه مشترك اكثر كشورهاي عربي، حاكميت رژيم‌هاي مستبد و ايجاد محدوديت‌هاي سياسي و اجتماعي و نقض آشكار آزادي‌هاي مدني است، رژيم‌هايي كه طي چندين دهه با فروش نفت و حمايت غرب توانسته‌اند رفاه كاذبي براي تداوم حكومت خويش به وجود آورند اما اكنون با خيزشهاي گسترده مردمي در منطقه سراسيمه به دنبال فرافكني و طرح اتهامات واه برآمدند. شگرد پوشالي كه همواره اعراب در قبال تحولات داخلي از آن بهره جسته‌اند ؛ ايران هراسي است. واژه‌اي كه تصميم‌سازان كاخ سفيد در راستاي اجراي سياست‌هاي امنيتي خويش و فروش سلاح‌هاي پيشرفته به كشورهاي منطقه از آن استفاده مي‌كنند.
2 - كشورهاي حوزه خليج فارس به جاي فرافكني مشكلات و طرح اتهامات واه بايد به مطالبات و خواست مردم منطقه مبني بر گذر از حكومت‌هاي اقتدارگرا به سوي حاكميت‌هاي مردمي و گسترش آزادي‌هاي مدني تن دردهند. در اين مورد تونس و مصر الگوي مناسبي براي آنها مي‌تواند قلمداد گردد. گرچه هنوز هم در اين كشورها معترضين به خواست‌هاي اساسي خود مبني بر تغييرات ساختاري در قدرت و رسيدن به دموكراسي واقعي نرسيده‌اند ولي روند موجود در اين كشورها گوياي اين واقعيت است كه مردم مصر و تونس با حفظ يكپارچگي و از طريق نافرماني‌هاي مدني به خواسته‌هاي خويش خواهند رسيد. در سويي ديگر الگوي ليبي در قبال كشورهاي منطقه قرار دارد كه با راه‌انداختن حمام خون و ارتكات جنايت بشري، كشور خود را عملاً به جنگ داخلي كشانده و شرايط را براي دخالت نيروهاي غرب فراهم ساخته است. بعيد نيست نيروهاي غرب به شكل سازمانده شده و با بهره‌گيري از توانمندي‌هاي نظامي پيمان ناتو تلاش دارند نقشه‌هاي خويش را براي اشغال ليبي و دست يازي به ثروت هنگفت طلاي سياه مردم ليبي عملي سازد.قيام‌هاي اخير در بحرين، عمان و عربستان گوياي اين واقعيت است كه استراتژي تز دو ستوني آمريكا (طرح نيكسون) عملا پس از سقوط مبارك متحد اصلي آمريكا و عدم توانمندي عربستان در كنترل اوضاع كاملاً از بين رفته، لذا با ايجاد تعارض و اختلاف بين ايران و عربستان مي‌خواهند موازنه قوا را به نفع خويش تغيير دهند.
3 - آمريكا و همپيمانانش با اجراي سياست يك بام و دو هوا در مورد پيدايش بيداري اسلامي و خيزش گسترده مردمي درتلاشند كه جايگاه ايران را در منطقه ناديده گيرند در اين راستا پس از تحولاتي كه در شمال آفريقا اتفاق افتاده نگراني‌هاي عميقي از تكرار اين حوادث در كشورهاي حوزه خليج فارس دارند. در واقع با سقوط مبارك نگراني‌هاي امنيتي رژيم صهيونيستي پس از تحولات شمال آفريقا افزايش يافته و با بروز ناآرامي‌هاي گسترده در رياض و قطع شريان نفت از منطقه، آسيب‌هاي غرب دوچندان خواهد شد. لذا در چنين موقعيتي آمريكا و رسانه‌هاي همسو با فضاسازي درتلاشند به هر نحو ممكن از قدرت يابي ايران در منطقه و تبديل به يك الگو براي كشورهاي همجوار جلوگيري كنند.
آفرينش
«صعود قيمت نفت» عنوان سرمقاله روزنامه آفرينش به قلم حميد رضا عسگري است كه در آن مي‌خوانيد:
عامل اصلي کاهش قيمت نفت در سال 2005 چيزي نبود مگر رکود اقتصادي که جهان و به خصوص غرب را فراگرفت و با ورشکست شدن توليدکنندگان و صنعت گران بزرگ غربي، عملا نياز به مواد اوليه و به ويژه نفت کاهش يافت و قيمت نفت سير نزولي گرفت.
البته بسياري از کشورهاي صنعتي نيز در کاهش مصرف سوختهاي فسيلي سرمايه گذاري‌هاي کلاني کرده بودند که در دهه اول 2000 به ثمر رسيده بود و اين عامل در کاهش قيمت نفت نيز موثر بود.
در حال حاضر جهان در حال پشت سرگذاشتن بحران اقتصادي مي‌باشد و سرمايه گذاران کوچک و متوسط و حتي برخي بنگاه‌هاي بزرگ اقتصادي به چرخه توليد بازگشته‌اند و اين امر ميل به افزايش توليد را به همراه داشته، موجب افزايش تقاضا در بخش مواد اوليه و واردات بيشتر نفت توسط کشورهاي بزرگ اقتصادي جهان گرديده است. ظهور قدرتهاي بزرگ اقتصادي نظير کشور چين و ترکيه نيز اين روند را تشديد مي‌کند.
بنابراين، رشد اقتصادي جهان که بنا به آمار و گزارشهاي بانک جهاني در سال 2011 نيز ادامه خواهد يافت زيربنايى محکم براى افزايش يا بالا ماندن قيمت جهانى نفت خام به وجود خواهد آورد.عامل ديگر نوسانات قيمت دلار در برابر يورو است. هرگاه قيمت دلار در برابر يورو کاهش پيدا مى‌کند، قيمت نفت و طلا در بازار جهاني افزايش پيدا مي‌کند. در حال حاضر قيمت يورو 1.5 دلار است و يکى از بالاترين ارقام ظرف دو سه سال اخير است به همين نسبت هم قيمت طلا به رکورد جهانى خود نزديک شده است و قيمت نفت هم مجددا به اوج خود رسيده است. در واقع اين دو عامل، عوامل بسيار مهم‌ترى هستند.
اما مهمترين عامل- و البته ناپايدارترين عامل- که قيمت نفت را در چند ماه اخير تحت تاثير قرار داده است تحولات غير منتظره‌اي است که براي نفت خيزترين منطقه جهان يعني خاورميانه پيش آمده است. از يک سو نا آرامي‌ها در مصر وتونس، درگيري‌ها درليبي که يکي از صادرکنندگان نفت به غرب به حساب مي‌آمد و از سوي ديگر بر هم خوردن ثبات دولت‌ها در حاشيه خليج فارس که قلب تپنده نفت در جهان به حساب مي‌آيند، راه را براي صعود قيمت نفت در جهان هموار کرده است.
دنياي اقتصاد
«درمان سيستم بانكي، بزرگ‌ترين جهاد اقتصادي» عنوان سرمقاله روزنامه دنياي اقتصاد به قلم مهران دبيرسپهري است كه در آن مي‌خوانيد:
منشا تسهيلات بانكي قاعدتا پس‌اندازهاي مردم است. بخش مهمي از اين تسهيلات بايد براي توليد كالا و خدمات، مورد استفاده قرار گيرد.
بانك‌ها را مي‌توان به نوعي شريك توليدكنندگان دانست كه به وكالت از مردم بايد پس‌اندازهاي آنها را به امور توليدي سودآور، هدايت كنند. بنابراين لازم است بانك‌ها نيز داراي مشخصات مشابه و مشترك با كارآفرينان و توليدكنندگان باشند تا در اين شراكت، ضريب موفقيت افزايش يابد. عمده‌ترين مشخصات يك توليدكننده موفق عبارتند از: علاقه به توليد، پشتكار، دلسوزي و دقت كه اين مشخصات در نتيجه وجود روحيه بيم و اميد در او هست. اما به نظر مي‌رسد روحيه بيم و اميد آنچنان كه شايسته است در كارگزاران بانكي وجود ندارد.
دليل آن هم اين است كه قرار نيست يك بانك در ايران تحت هيچ شرايطي ورشكست شود، زيرا روساي بانك‌ها، سالهاي سال است اينگونه پرورش يافته‌اند كه در صورت زيان، لزومي به پاسخگويي نيست و بانك مركزي منشا يك ثروت بيكران است كه زيان آنها را جبران خواهد كرد. اين موضوع يكي از دلايل معوقات بالاي بانكي نيز هست.
اينكه رييس سابق بانك مركزي موضوع سه قفله كردن خزانه اين بانك را مطرح كرد در واقع حكايت از نهادينه شدن اين سنت غلط در كشور ما داشت و هيچ كس هم در آن موقع، آقاي مظاهري را مورد پرسش قرار نداد كه مگر غير از خزانه‌داري كل مستقر در وزارت اقتصاد، خزانه ديگري هم وجود داشته است و در صورت وجود، منابع آن براساس چه قانوني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. زيرا مي‌دانيم منابع خزانه عمومي بر اساس قانون سالانه بودجه، استفاده مي‌شود و نهادهاي مختلفي از جمله، ديوان محاسبات، بر هزينه آن نظارت مي‌كنند. در اينجا اين سوال مطرح مي‌شود كه آيا اين شرايط، زمينه رانت در سيستم بانكي را مهيا نمي‌كند؟ آيا اين احتمال وجود ندارد كه اولويت اول در بسياري از بانك‌ها، تسهيلات رانتي و اولويت دوم، امر توليد باشد. يعني وقتي فردي پيدا مي‌شود و مي‌گويد خزانه بانك مركزي را سه‌قفله كرده خيلي طبيعي است كه در اين شرايط، اولويت دوم فداي اولويت اول شده و داد توليدكنندگان از كمبود پول، به آسمان بلند شود.
شايد اين تصور به‌وجود آيد كه با شناورسازي نرخ سود بانكي مي‌توان جلوي اين مشكلات را گرفت. اگرچه شناورسازي از شدت مشكل مي‌كاهد و لازم است، اما ريشه مشكل را نمي‌خشكاند، زيرا سود بالاي بانكي، محرك توليد نخواهد بود و ضروري است با روش‌هاي درست و غيردستوري، نرخ سود را تا حداقل ممكن كاهش داد حتي كمتر از نرخ سودي كه براي سال 1390 مصوب شد.
پس‌اندازهاي مردم نزد بانك‌ها امانتي است كه با عملكرد تورم‌زاي بانك مركزي، خيانت در اين امانت‌ها حادث خواهد شد و با پول ناشي از خيانت هم نمي‌توان كشور را ساخت. همين پول‌ها است كه باعث تورم مي‌شود و تورم هم محيط جامعه را ربوي مي‌كند و جالب است كه تورم و ربا هر دو موجب انتقال ظالمانه ثروت مي‌شوند. اولين لازمه توسعه اقتصادي، گسترش اعتماد در جامعه است در حالي كه خيانت در پس‌اندازهاي به امانت گذاشته مردم(در اثر تورم) تخريب اعتماد عمومي را در پي خواهد داشت.
جهان صنعت
«رونق گردشگري با کلا‌م و آمار» عنوان سرمقاله روزنامه جهان صنعت به قلم طهماسب طلا‌يي است كه در آن مي‌خوانيد:
همه ساله رشد سفرهاي نوروزي و اقبال عمومي براي سفر بيشتر موضوعي است که از سوي مسوولا‌ن گردشگري کشور و حتي مسوولا‌ن مرتبط در راه‌وترابري کشور اعلام مي‌گردد و روند صعودي سفرها به عنوان يک مطلوب ياد مي‌شود اما در اين ميان آن نکته‌اي که سال‌هاست تکرار مي‌شود عدم همخواني آمارهاي ياد شده و تطابق معنايي آمار سازمان‌هاي مختلف در اين موضوع است.
به طور مثال آمارهاي مصرف بنزين از سوي شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي در نوروز امسال (يکم تا سيزدهم فروردين‌ماه) نشان مي‌دهد که روزانه به صورت ميانگين 66 ميليون و 900 هزار ليتر بنزين در کشور مصرف شده که در قياس با مدت مشابه سال گذشته کاهش مصرف پنج ميليون ليتري (هفت درصدي) را نشان مي‌دهد.
حال آنکه آمار گردشگري از رشد 30 درصدي سفرهاي نوروزي خبر مي‌دهد و با اين آمار در تناقض معنايي قرار مي‌گيرد فارغ از اين موضوع که به واقع کدام نهاد آمار علمي‌تري ارايه مي‌دهد. اما بايد به شعور عمومي هم توجه داشت که از اين تناقض‌ها به شگفت آمده و همچون سالهاي گذشته شگفت‌زده از آمارهاي متناقض تصادفات و ميزان سفرهاست.
چراکه در اين سالها هر مسافر که مبدا و مقصد مشخصي داشته در هر شهر عبوري يک سفر به آمار گردشگري اضافه کرده تا نشان دهيم همه چيز خوب است و صعودي! به هر حال اين آمارها را هم اگر به ديده اغماض بنگريم مشکلا‌ت گردشگري تمامي ندارد و از سوي ديگر هم رشد سفرهاي خارجي در ايران نيز همچنان روند صعودي دارد تا يک مهم ديگر را در اين بخش بيابيم.
رشد 13 درصدي مسافران خارجي طي ايام نوروز در بخش هوايي و عبور 800 هزار نفر از مرزهاي زميني به خارج از کشور نشان از رونق گردشگري دارد اما اينکه چرا علاقه به سفرهاي خارجي بيش از گذشته شده است ريشه‌اي عميق در نرخ گردشگري ايران در ايام نوروز دارد؛ آنجا که براي اجاره هر شب محل سکونت مناسب در شمال کشور مجبور به پرداخت100 تا 400 هزار تومان هستيم و در جنوب کشور و در جزيره کيش تورهاي ميليوني به مسافران پيشنهاد مي‌شود در اين وضع عطاي ماندن در ايران به لقايش بخشيده شده و هتل‌هاي زيبا و امکانات ويژه تورهاي خارجي و ارزان که دلارهاي ما را به سمت خود مي‌کشند، ترجيح داده مي‌شود.
شايد برخي مسوولا‌ن در پاسخ به اين نقد بگويند که در ايران نيز تسهيلات خوبي براي سفر داشته‌ايم که حجم سفرها رشد يافته است اما بايد اندکي واقعيت را بيشتر ديد و از مشکلا‌ت و گراني نرخ‌ها در ايام نوروز بيشتر گفت و با آمارهاي تفسيري همه چيز را خوب و موجه جلوه نداد.هرچند که توفيقاتي هم داشته‌ايم اما نبايد توسعه گردشگري خارجي را صرفا به حساب تلاش داخل گذاشته و سهم ارزي را که از پول نفت به دست مي‌آيد ناديده گرفت.
«مخمصه در ليبي» عنوان يادداشت روز روزنامه كيهان به قلم مهدي محمدي است كه در آن مي‌خوانيد:
اكنون بيش از 3 هفته از زماني كه آمريكايي‌ها حمله به ليبي را آغاز كردند مي‌گذرد. با وجود اينكه برخي تحليلگران انتظار داشتند موضوع با يك «پيروزي قاطع و سريع» خاتمه پيدا كند (همانطور كه دولت بوش در استراتژي نظامي 2025 ايالات متحده نوشته بود)مي بينيم كه نه تنها مسئله حل نشده بلكه آخرين اطلاعات از تظاهر به نوعي بن بست نظامي غير قابل عبور در ليبي حكايت مي‌كند كه آمريكا و ناتو قادر به حل آن نيستند.
قبل از اينكه درباره مشخصات اين بن بست چيزي بگوييم اشاره به اين موضوع ضروري است كه حمله آمريكا به ليبي دلايل متعددي داشته است اما يكي از مهم ترين اين دلايل همانطور كه مقام‌هاي آمريكايي خود گفته‌اند اين بوده كه مي‌خواستند پيامي به ايران بفرستند. نگاه به مباحثات دروني تيم امنيت ملي اوباما قبل از حمله به ليبي كه‌اندكي از آن به بيرون درز كرده نشان مي‌دهد يكي از استدلال‌هاي موافقان حمله اين بوده است كه اگر آمريكا بتواند با يك حمله سريع و برق آسا كار قذافي را يكسره كند آن وقت اين پيام براي ايران هم ارسال خواهد شد كه توان آمريكا وقتي اراده كرده باشد دشمني را شكست بدهد مقاومت ناپذير است و لذا بهتر است ايران هم دست از سرسختي بردارد و پاي ميز مذاكره بيايد. بنجامين جي رودز معاون مشاور امنيت ملي اوباما در امور ارتباطات راهبردي روز 15 فروردين اين موضوع را اينگونه بيان كرده است: «توانايي به كار گرفتن اين شكل نيرو در منطقه با چنين سرعتي حتي با وجود اينكه ماموريت‌هاي نظامي ديگري در عراق و افغانستان جريان دارد همراه با ماهيت اين ائتلاف گسترده پيامي بسيار قوي درباره توانايي‌هاي نظامي و ديپلماتيكي ما به ايران مي‌فرستد.» حالا سوال اين است كه صرف نظر از اينكه دولت اوباما چه قصدي داشته، واقعا ايران از حمله آمريكا به ليبي چه پيامي دريافت كرده است؟ آيا اين حمله باعث شده ايران آمريكا را قدرتمندتر احساس كند؟آنچه عملا در ليبي در حال وقوع است كاملا خلاف اين است. آرايش صحنه اينگونه است.
اول- آمريكا به 3 دليل تمام قد و با تمام قوا به بحران ليبي ورود نكرده و اساسا نمي‌تواند بكند. دليل نخست اين است كه باراك اوباما كه مبارزات انتخاباتي اش را از هفته گذشته آغاز كرده به خوبي مي‌داند آغاز يك جنگ ديگر در جهان اسلام كه احتمال دارد به مداخله زميني و نهايتا يك درگيري تمام عيار ختم شود به لحاظ انتخاباتي براي او سم مهلك است. مهم ترين دغدغه مردم آمريكا اكنون -همان طور كه در انتخابات سال گذشته كنگره نشان دادند- مسائل داخلي بويژه مسائل اقتصادي است و در اين شرايط هيچ چيز براي اوباما ناگوارتر از اين نيست كه راي دهندگان آمريكايي به اين نتيجه برسند كه او جان سربازان آمريكايي و پول بي زبان ماليات مردم را صرف جنگي در ليبي مي‌كند كه اساسا معلوم نيست چه نفع مشخصي براي آمريكا دارد. دليل دوم گرفتاري بيش از حد ارتش آمريكا در عراق و افغانستان و ضعف سرفرمانده نيروهاي آمريكايي در شاخ آفريقاست. عمليات پروازي آمريكا عليه ليبي از روي فقط يك ناو هواپيمابر در درياي مديترانه هدايت مي‌شود كه به وضوح ناكافي است. رابرت گيتس وزير دفاع آمريكا پيش از شروع حمله به صراحت خطاب به نمايندگان كنگره گفته بود كه انجام يك عمليات موفق عليه ليبي كه از جمله مستلزم نابود كردن كامل دفاع هوايي ارتش قذافي است و براي اين كار به نيرويي بيش از آنچه اكنون آمريكا در منطقه دارد نياز است. دليل سوم، مخالفت واضح و بسيار شديد گيتس با درگير شدن ارتش آمريكا در يك عمليات نظامي تمام عيار عليه ليبي است. او روز پنج شنبه گذشته در سنا تاكيد كرد كه مطلقا عقيده ندارد ارتش آمريكا بايد چنين ماموريتي را به دوش بگيرد و بعد هم با زباني كنايه آميز گفت اگر مردم آمريكا مي‌خواهند ارتش اين ماموريت را انجام بدهد، بايد پولش را بدهند!
دوم- مسئله دوم مربوط به ضعف جدي و تقريبا غيرقابل رفع مخالفان داخلي قذافي است كه باعث شده توان غلبه بر ارتش منسجم و همچنان گوش به فرمان سرهنگ را نداشته باشند. ضعف‌هاي عمده جبهه مخالف را چنين مي‌توان فهرست كرد: 1- مخالفان فاقد رهبري موثر هستند و تقريبا هيچ چهره سرشناس و قابل اتكايي در ميان آنها ديده نمي‌شود. اگرچه اين افراد به آمريكا قول داده‌اند كه در دوران پس از قذافي به منافع آن وفادار خواهند بود اما روشن است كه اين مخالفان به‌اندازه كافي معتبر دانسته نمي‌شوند همچنان كه هيچ نماينده‌اي از آنها به نشست اخير لندن دعوت نشد.
2- مخالفان سلاح كافي براي غليه بر ارتش مجهز قذافي را ندارند. يكي از مخمصه‌هاي راهبردي آمريكايي‌ها اين است كه از يك سو مي‌دانند مخالفان به‌اندازه كافي مجهز نيستند و از سوي ديگر در اين باره كه آيا بايد مخالفان را تجهيز بكنند يا نه قادر به تصميم گيري نيستند. بهانه اصلي هم اين است كه برخي از چهره‌هاي برجسته نظامي و امنيتي آمريكا عقيده دارند آمريكا اساسا شناخت درستي از تركيب نيروهاي معارض قذافي ندارد و تحت اين شرايط مسلح كردن معترضان ممكن است مستقيما به معناي مسلح كردن دشمنان آمريكا باشد. وجود گزارش‌هايي بويژه از جانب منابع روس مبني بر اينكه نيروهاي عمل كننده در برخي از جبهه‌هاي مهم درگيري اعضاي القاعده هستند اين تحليل را تقويت كرده است. اگر چه روس‌ها بنا به دلايلي ترجيح مي‌دهند كه حامي قذافي باقي بمانند و نظر آنها درباره حضور رگه‌هايي از القاعده در ميان مخالفان يعني همان ادعاي اوليه قذافي به بررسي بيشتر نياز دارد.
جمعي از نمايندگان كنگره آمريكا روز دوشنبه 15 فروردين به دولت هشدار دادند قبل از ارائه هرگونه كمك تسليحاتي به مخالفان قذافي بايد ابتدا به‌اندازه كافي درباره آنها اطلاعات كسب كند. مايك راجرز نماينده حزب جمهوريخواه در مجلس نمايندگان كه رياست كميته اطلاعات مجلس نمايندگان را نيز به عهده دارد مي‌گويد: «در ميان رده‌هاي انقلابيون احتمال دارد رگه‌هايي از القاعده ديده شود و نيروهاي ائتلافي ناتو بايد پيش از مسلح كردن انقلابيون در مبارزه با معمر قذافي رهبر ليبي، محتاط عمل كنند.» هري ريد رهبر اكثريت در سنا نيز خواستار سياست انتظار و مشاهده پيش از دادن سلاح‌هاي بيشتر به نيروهاي مخالف در ليبي شده و گفته است: «فكر مي‌كنم در اين مرحله واقعا نمي‌دانيم رهبران انقلابيون چه كساني هستند.» جيمز جونز مشاور امنيت ملي سابق اوباما هم كه پاييز گذشته كاخ سفيد را ترك كرد در اين باره كه آيا مردم ليبي بايد مسلح شوند به سي ان ان گفته است: «نخستين كاري كه بايد صورت گيرد اين است كه بفهميم آنها چه كسي هستند. آمريكا هنوز اين كار را انجام نداده است.»
يكي از نگراني‌هاي عمده ديگر درباره مسلح كردن مخالفان قذافي در ليبي هم اين است كه برخي كارشناسان اطلاعاتي در غرب مي‌گويند اگر اين مخالفان واقعا اعضاي القاعده باشند آن وقت مي‌توانند بعد از آنكه خود را با سلاح‌هاي آمريكايي تجهيز كردند، دور جديدي از حملات به خاك آمريكا و بويژه اروپا را آغاز كنند و آن وقت است كه فاجعه بزرگ رخ خواهد داد. اين يكي از مواردي است كه ظاهرا به نظر مي‌رسد آمريكايي‌ها قادر به جمع و جور كردن آن نيستند.
جمهوري اسلامي
«تحليل سياسي هفته» عنوان سرمقاله روزهاي پنجشنبه روزنامه جمهوري اسلامي است كه در آن مي‌خوانيد:
نسيم بهاري در ماه ربيع برگهاي تقويم را جابجا كرد و سال جديد را بر محور تلاش جهادگرانه در عرصه اقتصادي و كوشش مضاعف براي سازندگي كشور و ايجاد رفاه عمومي رقم زد. سال نو با بهار پرطراوت و سبزي و لطافت طبيعت آغاز شد و مردم پس از تعطيلات طولاني نوروزي براي آغاز سالي پرتلاش و با انگيزه آماده شدند. سال 90 نيز با محوريت ويژه‌اي آغاز گشت كه اميد مي‌رود با همت مسئولان و كوشش جمعي ملت به بهروزي و سعادت ملي تبديل شود.
رهبر معظم انقلاب در پيام نوروزي خود، سال 90 را به عنوان سال "جهاد اقتصادي" نامگذاري كرده و از مسئولان و مردم خواستند كه در عرصه اقتصادي با حركت جهادگونه فعاليت كنند. ايشان حركت در جاده پيشرفت و تعالي و شتاب در عرصه توليد علم و شكوفايي اقتصادي را وجهه همت عمومي و راهكاري شايسته براي مقابله با تحريم‌هايي توصيف كردند كه دشمنان انقلاب براي به زانو در آوردن انقلاب طراحي نموده‌اند.
البته همانطور كه ايشان تصريح كردند اين نامگذاريها نبايد صرفاً شعاري و در حد تبليغات و پر كردن تابلوها باشد بلكه جهت گيري برنامه‌ها بايد از سر دلسوزي و تعهد و براساس راهكارهاي مشخص انجام شود تا بتوان در پايان سال به يك جمع بندي مطمئن و رضايتبخش از حركت‌هاي عمومي كشور دست يافت.
بدون ترديد "جهاد اقتصادي" براي كشور ما بويژه در سال 90 كه خاورميانه و شمال آفريقا در طوفان شديد قيام‌هاي آزاديخواهانه ملتها قرار گرفته و آبستن تحولات بسيار مهمي ناشي از امواج معنوي انقلاب اسلامي ايران است و استكبار جهاني نيز براي تداوم منافع نامشروع خود و حفظ مهره‌هاي دست نشانده‌اش توطئه‌هاي گوناگوني را در منطقه دنبال مي‌كند، امري لازم و ضروري است ولي قطعاً به اسباب و لوازمي نياز دارد كه بدون آن، طي مسير امكانپذير نيست.
از جمله لوازم "جهاد اقتصادي"، پيشگام شدن مسئولان براي كاهش هزينه‌هاي دولتي در زمينه‌هاي مختلف از مصارف غيرضروري تا هزينه‌هاي بي‌خاصيت و سمينارهاي پرخرج و بيهوده است. ديگر ملزومات اين جهاد، دادن اطلاعات صحيح به مردم و پرهيز از شعارهاي عوامفريبانه و دهن پر كن از قبيل ريشه كني بيكاري در يكي دو سال آينده، مهار تورم و... است كه نه تنها به حل مشكلات اقتصادي كمكي نخواهد كرد بلكه افكار عمومي را به اقدامات مثبت انجام شده نيز بدبين خواهد نمود. بايد اعتراف كرد برخورد شعاري با مسائل، از آفاتي است كه در سالهاي اخير تحقق اولويت‌هاي درجه اول كشور را با مشكل مواجه كرده است. همه بايد با تمام توان و بدون شعارهاي گمراه كننده، به فعاليت و جهاد اقتصادي همت گماشته و مردم را بدون كم و زياد در جريان اقدامات انجام شده قرار داد.
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي همچنين در نخستين روز فروردين با تشرف به بارگاه حضرت ثامن الحجج در مشهد مقدس در جمع زائران و مجاوران حضرت رضا(ع)، انجام جهاد اقتصادي را نيازمند پرهيز از مسائل حاشيه‌اي و حفظ انسجام ملي دانسته و به مسئولان توصيه كردند اگر گله‌اي از يكديگر دارند، آنرا در معرض افكار عمومي مطرح نكنند و با اختلافات سليقه‌اي و سياسي باعث برهم زدن اتحاد و وحدت ملي نشوند.
ايشان همچنين در تعطيلات نوروزي با حضور در منطقه اقتصادي عسلويه از طرحهاي توسعه ميدان گازي پارس جنوبي بازديد كرده و بر تداوم كار عظيمي كه در اين منطقه صورت گرفته تاكيد كردند.
ديدار جمعي از فرماندهان و مسئولان نظامي و انتظامي با رهبري در روز 14 فروردين نيز از جمله رويدادهاي هفته بود كه ايشان خواستار شتاب، حفظ آمادگي و نشاط در حركت رو به جلوي نيروهاي مسلح شده و بر ارتقاي سطح فناوري و تمركز بر راهكارهاي خلاقانه در تقويت نيروها تاكيد كردند.
رسالت
«جهاد اقتصادي؛ گذار از تعارضات بنيادين» عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم صالح اسکندري است كه در آن مي‌خوانيد:
امسال مزين به نام جهاد اقتصادي است. اين عنوان بازتاب واقعيات و الزامات حاکم بر کشور در دوره کنوني است. جهاد اقتصادي در تجانس با گفتمان پيشرفت و عدالت و به عنوان يکي از نشانه‌ها و پازل‌هاي اين گفتمان، نويد دهنده حرکت رو به جلو نظام اسلامي است.
حرکت رو به جلو جمهوري اسلامي بيش از آنکه يک شعار باشد يک واقعيت غير قابل انکار است و در عرصه‌هاي مختلفي چون عرصه‌هاي علمي، اقتصادي، امنيتي، سياسي و... قابل لمس و ادراک مي‌باشد. يکي از مصاديق روشن اين حرکت روبه جلو نظام اسلامي گذار از تعارضات بنيادين و هويتي و فروکاهش آنها به حوزه‌هاي مديريتي و اقتصادي است.
توافق عمومى برهويت نظامهاي مختلف، نقطه عزيمت پيشرفت محسوب مي‌شود. يعنى تا زمانى که تضادهاى معرفتى حل نشده باشد و ديالوگهاى نخبگى تنها بوي مناقشات فلسفي بدهد، اميد بستن به حيات پويا و بالنده يک نظام کار بيهوده اى است. بسط استنباطهاي مشترک از مفاهيم بنيادين در بين نخبگان معطوف به کارآمدي نظامهاي سياسي است.در واقع اجماع نخبگان در مسائل اصولي و فروکاهيدن تعارضات فلسفي به اختلاف نظر در روشها و سياستها به تدابير عقلايي براي اداره کشور در يک فضاي سياسي امن مي‌انجامد. البته سر منزل اين گذار وحدت سياسي سلايق مختلف نيست بلکه رسالت نخبگان معطوف به کارآمدي نظام سياسي و توليد فکر جديد براي حل مسائل جامعه است.در واقع توافق بر مسائل اصولي و در نهايت سازمانده نخبگان يکي از اصول مهم براي پيشرفت هر کشور محسوب مي‌شود.فروپاشي جمهوري چهارم فرانسه و سرنگوني دموکراسي در آلمان عصر وايمار مولود يک نظام متنازع بين احزاب سوسياليست چپ و جريانات سياسي و فکري راست راديکال در اين دو کشور بود.
آلمان در فاصله جنگ جهاني اول و دوم دوران نامساعد اقتصادي را سپري کرد. در سال 1929 هم‌زمان با بحران اقتصادي جهاني، کمک‌هاي خارجي قطع شد. بسياري از صنايع به تعطيلي کشيده شدند و تورم به نحو فزاينده‌اي افزايش يافت و رقم بيکاران به رقمي قريب به سه ميليون نفر رسيد. هم‌زمان با اين رخدادها، نارضايتي عمومي افزايش يافت. در واقع تورم، بحران حاد اقتصادي و بيکاري توده‌ها از شاخصهاي اصلي دوره وايمار بود.
بررسي‌ها در کشورهاي مختلف نشان داده تا زماني که يک توافق جدي بين نخبگان سياسي کشور بر سر هويت نظام سياسي به وجود نيايد اذهان سياستمداران و برنامه ريزان به اداره بهتر جامعه معطوف نمي‌شود.
طرح عنوان جهاد اقتصادي توسط رهبر معظم انقلاب ناظر به اين واقعيت است که جامعه اسلامي در ادامه حرکت رو به جلو خود از تعارضات بنيادين عبور کرده و وارد مرحله تازه‌اي از حيات سياسي و اقتصادي خود شده است.
دوره‌اي در اين مملکت حتي بر سر بديه ترين موضوعات مثل امکان يا امتناع تجويز الگو‌هاي توسعه مناقشات فلسفي بسياري وجود داشت اما امروز اجماع مطلوبي بين نخبگان بر سر الگوي اسلامي- ايراني پيشرفت به وجود آمده است. اين اجماع بستر مناسبي را براي حرکت رو به جلو نظام در عرصه‌هاي مختلف ايجاد کرده است.
به گونه‌اي که رهبر معظم انقلاب در مشهد در ابتداي سال نو فرمودند:"زمينه براي حركت عظيم و بنياني، يك حركت محسوس كه اثر آن را در زندگي مردم بشود ملاحظه كرد، فراهم است."
قدس
«کشتار در بحرين؛ سنگ به کاخ شيشه اي» عنوان سرمقاله روزنامه قدس به قلم غلامرضا قلندريان است كه در آن مي‌خوانيد:
در پي فجايع اخير و کشتار مردم بي دفاع بحرين توسط عوامل ديکتاتور بحرين و عربستان و به منظور حمايت از مسلمانان مظلوم اين کشور، اساتيد، فضلا و طلاب حوزه‌هاي علميه کشور، در محکوميت اين کشتار بي رحمانه، ديروز تجمع اعتراض آميز برگزار کردند.
در پي بيداري کشورهاي اسلامي، بحرين نيز از اين امواج تأثير پذيرفت و مردم براي استيفاي حقوقشان به صحنه آمدند، ولي اين مطالبات مدني توسط حاکميت بحرين به خاک و خون کشيده شد. از آنجا که اولويت نخست خواسته‌هاي خيزشهاي اسلامي در جهان اسلام، ديني، سياسي و اقتصادي است، اين رخداد، کشورهاي همسايه را نيز تحت تأثير قرار داد. قلع و قمع معترضان که در نوع خود بي حد و حصر شده است، مانع قيام مردمي نبوده و دامنه اين اعتراضها تا جايي پيش رفت که رژيم آل خليفه بحرين دست به دامان کشورهاي عرب منطقه شد، به طوري که عربستان سعودي و امارات، 1500 نظامي خود را براي سرکوب هر چه بيشتر معترضان بحريني، به منامه اعزام کردند.
تجمع کنندگان ديروز در دفاع از مردم بحرين، پيامهايي را به جهانيان مخابره نمودند که به برخي از آنها اشاره مي‌شود.
مردم ايران در اين شعارها به جهانيان نشان دادند که در هر کجاي عالم صداي استغاثه مسلماني را بشنوند، بر اساس فرمايش پيامبر اعظم(ص) به ياري آنها خواهند شتافت و نسبت به ظلم و شکنجه مردم ستمديده مسلمان، بي تفاوت نخواهند بود، زيرا در مکتب اهل بيت(ع) تحصيل معرفت نموده و همواره حامي مظلومان و دشمن ظالمان خواهند بود.
مراجع بزرگوار ايران اسلامي با اشاره به دخالت بيگانگان در امور کشورهاي اسلامي، اعلام نمودند: بر همه مسلمانان جهان، چه شيعه و چه سني لازم است از مردم مظلوم کشورهاي اسلامي به هر نحوي حمايت کنند. از آنجا که ايران به عنوان يک کشور اسلامي نسبت به مسلمانان منطقه تعلق خاطر دارد و تاکنون بر اساس همين آموزه‌هاي ديني از کشورهاي اسلامي دفاع کرده است، در مقابل فجايع دولت آل خليفه نيز نمي‌تواند سکوت کند و از ملت اين کشور دفاع خواهد نمود.
اين همايش گسترده به مسلمانان اعلام نمود تنها راه رهايي و بازيابي هويت اسلامي و استقلال ملل مسلمان، وحدت و همدلي است و مسلمانان در هر نقطه‌اي از گستره جغرافيايي فارغ از رنگ، نژاد، زبان و ديگر تعلقات ملي، همگي اعضاي يک پيکره واحد به نام امت اسلامي مي‌باشند و اگر خواهان رهايي از سلطه بيگانگان مي‌باشند، بايد در همراه با خيزشهاي ايجاد شده در دو قاره آفريقا و آسيا بکوشند تا دشمن را در تحقق استراتژي تفرقه در بين امت اسلامي، ناکام بگذارند.
سياست روز
«آب نابخردان عربي به آسياب رژيم صهيونيستي» عنوان سرمقاله روزنامه سياست روز به قلم اميرنيكان فاضل است كه در آن مي‌خوانيد:
* - محمد هايف " نماينده پارلمان كويت در گفت‌وگو با روزنامه اينترنتي "الآن در اقدامي تحريك آميز به بهانه آنچه كشف هسته جاسوسي ايران در كويت مي‌خواند؛ خواستار كمك عرب‌ها براي جدايي و استقلال اهواز و جزاير سه گانه ابو موسي، تنب كوچك و تنب بزرگ شد و گفت: وقت آن رسيده كه كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج (فارس) خواستار باز پس گيري جزاير اماراتي اشغال شده توسط ايران و حمايت از همه جنبش‌هاي جدايي طلب عرب ايران شوند تا اين اقليم به محيط و اصالت عربي خويش برگردد.
* - عبدالله العسکر عضو کميسيون امور خارجي مجلس مشورتي عربستان سعودي در گفت‌وگو با شبکه تلويزيوني الجزيره: من از مدت‌ها به موضع ايران و واکنش‌هاي کشورهاي حوزه خليج فارس توجه دارم. شاهد دخالت ايران در بحرين و کشف شبکه جاسوسي خطرناک آن در کويت بوديم، اما دولت ايران و مجلس شوراي اسلامي و حتي افراد وابسته به بخش فرهنگ ايران يکصدا، شعار طايفه گرايي و نژادپرستي کينه توزانه ضد کشورهاي خليج فارس سر مي‌دهند و اگر ايران در جايگاه بين المللي و عربي به ويژه منطقه خليج فارس برگه طايفه گري نداشت، شاهد اين حملات تند از سوي آن در برهه اخير نبوديم.
* - يوسف العطيبه سفير امارات در آمريكا در جشنواره ايده‌ها (Ideas festeval) در ايالت «کلرادو» ي آمريکا، در پاسخ به پرسشي درباره نظر اين کشور درباره حمله نظامي به ايران به خاطر مسأله هسته‌اي اش پاسخ داده است که ما مطمئنا با حمله نظامي به ايران موافق هستيم. ما يقينا و مطمئنا با حمله نظامي موافق هستيم. ما بسيار بيشتر از شما در معرض خطر هسته‌اي ايران هستيم.
اين سه مورد سخنان نابخردانه و فرافكنانه تنها گوشه‌اي از رفتارهاي اخير سران و مسئولان برخي كشورهاي شيخ‌نشين حاشيه خليج فارس است.
اگرنگاه كوتاه و گذرا به جغرافياي منطقه خاورميانه بيندازيم، در مي‌يابيم كه تعدادي كشور كوچك و ذره‌بيني در حاشيه خليج فارس قرار دارند كه چند 10 سال قبل با توطئه و دسيسه كشورهاي فرامنطقه‌اي به ويژه انگليس در خاورميانه شكل گرفتند.
حاكميت اين كشورها كه حتي در برخي موارد قادر به تهيه خوراك و پوشاك روزانه مردمانشان نبوده و مجبور به واردات بي‌ارزش‌ترين محصولات هستند، طي ماه‌هاي اخير اظهارات توهين آميزي عليه ايران و مردم كشورمان بيان كرده‌اند كه هربار با سعه‌صدر، مصلحت‌انديشي و در نهايت پرهيز از تنش و درگيري در منطقه كه به طور قطع خواست اصلي كشورهاي فرامنطقه‌اي مانند آمريكا و انگليس است، روبرو شد.
عدم بيان پاسخي مناسب و درخور به اينگونه رفتارها و گفتارهاي غيرعقلاني و غيرمنطقي حاكمان برخي كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس كه گذشته از قدمت و چگونگي شكل‌گيري آنها، حتي به‌اندازه كوچك‌ترين استان ايران توانايي و امكانات ندارند، موجب گستاخ‌تر و جري‌تر شدن اين كشورها شده است.
نگارنده اين سطور حداقل طي 12 سال اخير كه به عنوان خبرنگار حوزه دولت و وزارت‌خارجه فعال بوده، تاحدودي با سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در قبال همسايگان عربي آشناست و مي‌داند كه ايران به دنبال تنش با هيچ يك از همسايگان خود به ويژه مسلمانان نيست.
مردم سالاري
«دونگاه به اعتراض در کشورهاي عربي» عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاري به قلم محمدحسين روانبخش است كه در آن مي‌خوانيد:
نهضت‌هاي شکل گرفته درکشورهاي عربي که با قيام در تونس آغاز شد و اکثر حکومت‌هاي غير دموکراتيک را گرفتار کرده است داراي ويژگي‌هاي مختلفي است اما مهمترين ويژگي آن، مردمي بودن و دموکراسي خواه آن است و بر همين اساس است که مورد توجه افکار عمومي دنيا قرار گرفته و رفتاري مدرن و مدني ارزيابي مي‌شود. در اين قيام‌ها نه حزبي با مرام و مسلک خاص راهبرد مي‌دهد و نه شخصيتي برجسته آن را رهبري مي‌کند، ضمن اينکه در مقابل آنها، حکومت‌هايي قرار دارند که همه، ساختاري غير دموکراتيک دارند. به همين دليل هم بايد صرف نظر از اينکه اعتراضات در کدام کشور صورت گرفته، همه را از يک جنس ديد و مثلا نمي‌توان بين ليبي و سوريه، تفاوت چنداني قائل شد.
اين دو کشور که اتفاقا در چند سال قبل هر دو از طرف آمريکا، جزو کشورهاي «محور شرارت» قرار گرفته بودند، اگر چه کشورهايي در اردوي مخالف استکبار جهاني بودند اما هر دو داراي حکومتي غيردموکراتيک و بسته هستند که بايد سالها پيش در آنها اصلا حات صورت مي‌گرفت تا دچار انقلا ب نشوند اما اين اتفاق با قدرت طلبي دو رئيس جمهور نظامي، حافظ اسد و معمر قذافي صورت نپذيرفت. بشار اسد هم دنباله رو راه پدر بود و اگر ظاهرا در اين کشور آرامش سياسي برقرار بود در ليبي هم تا دو سه ماه قبل همين شرايط وجود داشت.
البته اين که ما قيام‌ها و حرکات مردمي در هر کشور را طبق ديدگاه خودمان تعبير و تفسير کنيم، عادت کهنه و نادرستي است و درست اين است که در تحليل‌ها به خواسته‌هاي مردمي که قيام را شکل داده‌اند توجه کنيم. براين اساس بايد ديد که چه فرقي در بين خواسته‌هاي معترضان به حکومت قذافي با معترضان به حکومت اسد است که در رسانه‌هاي ايران بالا خص در رسانه‌هاي دولتي و شبه دولتي، دو نگاه متفاوت و دو نوع خبررساني با 180 درجه اختلا ف درباره آنها مي‌شود درست است که سوريه، کشوري برادر و دوست در جبهه ضد صهيونيستي است و مواضع قابل تقديري دراين جهت داشته اما آيا به دليل اينکه سوريه در تقابل با رژيم صهيونيستي است چنين امري را توجيه مي‌کند؟
ممکن است اين توجيه هم بيان شود که به دليل روابط ديپلماتيک ايران و سوريه چنين اتفاقي افتاده است که اين هم چندان قابل قبول نيست. دولت ليبي هم روابط خوبي با ايران داشت و کشورهاي حاشيه خليج فارس هم اين روزها به دليل حمايت درست و اصولي ايران از قيام مردمي در آن کشورها بالا خص در بحرين و مخالفت با رفتار غيرانساني حکومت ديکتاتوري اين کشور با مردم و همراه کشورهايي چون عربستان در جنايات اين حکومت، مشکلا تي را براي روابط ديپلماتيک ايران به وجود آورده‌اند اما هرگز هيچ انسان منصف و آزاده‌اي توقع ندارد که آزادگي و دفاع از مظلومان فداي چنين مصلحت انديشي‌هايي شود. دقيقا به همين دليل بود که وقتي دو سال قبل، حکومت ديکتاتوري چين هم دست به کشتار مسلمانان مظلوم اين کشور زد، چنين انتظاري از دولت ايران مي‌رفت که آن رفتار را محکوم کند و توجيهات مقامات سابق وزارت خارجه مبني بر اين که آن مسلمانان، چيزي شبيه طالبان والقاعده هستند (و در واقع مجازات قبل از وقوع جرم را مجاز مي‌دانست!) راه به جايي نبرد و خريداري پيدا نکرد.
حکومت سوريه در هفته اخير سعي کرده دست به تغييراتي در کابينه بزند و تقريبا شبيه به حکومت اردن رفتار کرده است و شايد بتواند فعلا فضا را مديريت کند اما مطمئنا اين گونه تغييرات، پايان داستان نيست. آزادي خواه و دموکراسي خواه با زور و تهديد و نمايش‌هاي صوري از ميان نمي‌رود و مردمي که در دنياي امروز و با مختصات ويژه دنياي امروز زندگي مي‌کنند با سانسور و تحديد وسايل ارتباط جمعي فراموش نمي‌کنند چه مي‌خواهند. بر اين اساس است که بايد گفت عدم حمايت از خواسته‌هاي مردمي در سوريه، در دراز مدت به ضرر ديپلماسي خارجي کشورمان خواهد بود.
تهران امروز
«اتهامات واه و لزوم پاسخ قاطع» عنوان سرمقاله روزنامه تهران امروز به قلم دكتر محمد مهدي مظاهري است كه در آن مي‌خوانيد:
وزيران امور خارجه 6 كشور عضو شوراي همكاري خليج فارس در نشست خود در رياض بار ديگر با طرح اتهامات واه ايران را مسئول تنش‌هاي اخير در بحرين و برخي از كشورهاي عضو دانسته و با ناديده گرفتن مطالبات واقعي مردم منطقه و استبداد حاكميت حاكمان خود بر لزوم اتخاذ مواضع قاطع در برابر كشورمان تاكيد كردند، در اين ارتباط كويت كه قبلا در جنگ هشت ساله عملاً با تزريق دلارهاي نفتي به ديكتاتور سابق عراق نقش پررنگي در جنگ افروزي در منطقه داشته با طرح ادعاي كذب، ايران را به جاسوسي و دخالت در امور داخلي خويش متهم ساخته است.
اين نوع برخورد قهري و فرافكنانه با جمهوري اسلامي ايران در حالي صورت مي‌گيرد كه آمريكا و رژيم صهيونيستي پس از ناكامي در اجراي طرحهاي خويش در شمال آفريقا، با كمك‌هاي اطلاعاتي و امنيتي به كشورهاي حاشيه خليج فارس، مجوز لازم را براي سركوب و ايجاد خفقان در منطقه داده‌اند. در بررسي تحولات اخير منطقه و اين اقدام نسنجيده و صدور بيانيه‌اي جديد عليه ايران مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
1 - بارقه‌هاي خيزشهاي مردمي در تونس و مصر زده شد، موج گسترده اعترضات مردمي در ليبي تداوم يافت و كشورهاي حوزه خليج فارس نيز از اين تحولات نتوانستند جان سالم به در برند. در واقع وجه مشترك اكثر كشورهاي عربي، حاكميت رژيم‌هاي مستبد و ايجاد محدوديت‌هاي سياسي و اجتماعي و نقض آشكار آزادي‌هاي مدني است، رژيم‌هايي كه طي چندين دهه با فروش نفت و حمايت غرب توانسته‌اند رفاه كاذبي براي تداوم حكومت خويش به وجود آورند اما اكنون با خيزشهاي گسترده مردمي در منطقه سراسيمه به دنبال فرافكني و طرح اتهامات واه برآمدند. شگرد پوشالي كه همواره اعراب در قبال تحولات داخلي از آن بهره جسته‌اند ؛ ايران هراسي است. واژه‌اي كه تصميم‌سازان كاخ سفيد در راستاي اجراي سياست‌هاي امنيتي خويش و فروش سلاح‌هاي پيشرفته به كشورهاي منطقه از آن استفاده مي‌كنند.
2 - كشورهاي حوزه خليج فارس به جاي فرافكني مشكلات و طرح اتهامات واه بايد به مطالبات و خواست مردم منطقه مبني بر گذر از حكومت‌هاي اقتدارگرا به سوي حاكميت‌هاي مردمي و گسترش آزادي‌هاي مدني تن دردهند. در اين مورد تونس و مصر الگوي مناسبي براي آنها مي‌تواند قلمداد گردد. گرچه هنوز هم در اين كشورها معترضين به خواست‌هاي اساسي خود مبني بر تغييرات ساختاري در قدرت و رسيدن به دموكراسي واقعي نرسيده‌اند ولي روند موجود در اين كشورها گوياي اين واقعيت است كه مردم مصر و تونس با حفظ يكپارچگي و از طريق نافرماني‌هاي مدني به خواسته‌هاي خويش خواهند رسيد. در سويي ديگر الگوي ليبي در قبال كشورهاي منطقه قرار دارد كه با راه‌انداختن حمام خون و ارتكات جنايت بشري، كشور خود را عملاً به جنگ داخلي كشانده و شرايط را براي دخالت نيروهاي غرب فراهم ساخته است. بعيد نيست نيروهاي غرب به شكل سازمانده شده و با بهره‌گيري از توانمندي‌هاي نظامي پيمان ناتو تلاش دارند نقشه‌هاي خويش را براي اشغال ليبي و دست يازي به ثروت هنگفت طلاي سياه مردم ليبي عملي سازد.قيام‌هاي اخير در بحرين، عمان و عربستان گوياي اين واقعيت است كه استراتژي تز دو ستوني آمريكا (طرح نيكسون) عملا پس از سقوط مبارك متحد اصلي آمريكا و عدم توانمندي عربستان در كنترل اوضاع كاملاً از بين رفته، لذا با ايجاد تعارض و اختلاف بين ايران و عربستان مي‌خواهند موازنه قوا را به نفع خويش تغيير دهند.
3 - آمريكا و همپيمانانش با اجراي سياست يك بام و دو هوا در مورد پيدايش بيداري اسلامي و خيزش گسترده مردمي درتلاشند كه جايگاه ايران را در منطقه ناديده گيرند در اين راستا پس از تحولاتي كه در شمال آفريقا اتفاق افتاده نگراني‌هاي عميقي از تكرار اين حوادث در كشورهاي حوزه خليج فارس دارند. در واقع با سقوط مبارك نگراني‌هاي امنيتي رژيم صهيونيستي پس از تحولات شمال آفريقا افزايش يافته و با بروز ناآرامي‌هاي گسترده در رياض و قطع شريان نفت از منطقه، آسيب‌هاي غرب دوچندان خواهد شد. لذا در چنين موقعيتي آمريكا و رسانه‌هاي همسو با فضاسازي درتلاشند به هر نحو ممكن از قدرت يابي ايران در منطقه و تبديل به يك الگو براي كشورهاي همجوار جلوگيري كنند.
آفرينش
«صعود قيمت نفت» عنوان سرمقاله روزنامه آفرينش به قلم حميد رضا عسگري است كه در آن مي‌خوانيد:
عامل اصلي کاهش قيمت نفت در سال 2005 چيزي نبود مگر رکود اقتصادي که جهان و به خصوص غرب را فراگرفت و با ورشکست شدن توليدکنندگان و صنعت گران بزرگ غربي، عملا نياز به مواد اوليه و به ويژه نفت کاهش يافت و قيمت نفت سير نزولي گرفت.
البته بسياري از کشورهاي صنعتي نيز در کاهش مصرف سوختهاي فسيلي سرمايه گذاري‌هاي کلاني کرده بودند که در دهه اول 2000 به ثمر رسيده بود و اين عامل در کاهش قيمت نفت نيز موثر بود.
در حال حاضر جهان در حال پشت سرگذاشتن بحران اقتصادي مي‌باشد و سرمايه گذاران کوچک و متوسط و حتي برخي بنگاه‌هاي بزرگ اقتصادي به چرخه توليد بازگشته‌اند و اين امر ميل به افزايش توليد را به همراه داشته، موجب افزايش تقاضا در بخش مواد اوليه و واردات بيشتر نفت توسط کشورهاي بزرگ اقتصادي جهان گرديده است. ظهور قدرتهاي بزرگ اقتصادي نظير کشور چين و ترکيه نيز اين روند را تشديد مي‌کند.
بنابراين، رشد اقتصادي جهان که بنا به آمار و گزارشهاي بانک جهاني در سال 2011 نيز ادامه خواهد يافت زيربنايى محکم براى افزايش يا بالا ماندن قيمت جهانى نفت خام به وجود خواهد آورد.عامل ديگر نوسانات قيمت دلار در برابر يورو است. هرگاه قيمت دلار در برابر يورو کاهش پيدا مى‌کند، قيمت نفت و طلا در بازار جهاني افزايش پيدا مي‌کند. در حال حاضر قيمت يورو 1.5 دلار است و يکى از بالاترين ارقام ظرف دو سه سال اخير است به همين نسبت هم قيمت طلا به رکورد جهانى خود نزديک شده است و قيمت نفت هم مجددا به اوج خود رسيده است. در واقع اين دو عامل، عوامل بسيار مهم‌ترى هستند.
اما مهمترين عامل- و البته ناپايدارترين عامل- که قيمت نفت را در چند ماه اخير تحت تاثير قرار داده است تحولات غير منتظره‌اي است که براي نفت خيزترين منطقه جهان يعني خاورميانه پيش آمده است. از يک سو نا آرامي‌ها در مصر وتونس، درگيري‌ها درليبي که يکي از صادرکنندگان نفت به غرب به حساب مي‌آمد و از سوي ديگر بر هم خوردن ثبات دولت‌ها در حاشيه خليج فارس که قلب تپنده نفت در جهان به حساب مي‌آيند، راه را براي صعود قيمت نفت در جهان هموار کرده است.
دنياي اقتصاد
«درمان سيستم بانكي، بزرگ‌ترين جهاد اقتصادي» عنوان سرمقاله روزنامه دنياي اقتصاد به قلم مهران دبيرسپهري است كه در آن مي‌خوانيد:
منشا تسهيلات بانكي قاعدتا پس‌اندازهاي مردم است. بخش مهمي از اين تسهيلات بايد براي توليد كالا و خدمات، مورد استفاده قرار گيرد.
بانك‌ها را مي‌توان به نوعي شريك توليدكنندگان دانست كه به وكالت از مردم بايد پس‌اندازهاي آنها را به امور توليدي سودآور، هدايت كنند. بنابراين لازم است بانك‌ها نيز داراي مشخصات مشابه و مشترك با كارآفرينان و توليدكنندگان باشند تا در اين شراكت، ضريب موفقيت افزايش يابد. عمده‌ترين مشخصات يك توليدكننده موفق عبارتند از: علاقه به توليد، پشتكار، دلسوزي و دقت كه اين مشخصات در نتيجه وجود روحيه بيم و اميد در او هست. اما به نظر مي‌رسد روحيه بيم و اميد آنچنان كه شايسته است در كارگزاران بانكي وجود ندارد.
دليل آن هم اين است كه قرار نيست يك بانك در ايران تحت هيچ شرايطي ورشكست شود، زيرا روساي بانك‌ها، سالهاي سال است اينگونه پرورش يافته‌اند كه در صورت زيان، لزومي به پاسخگويي نيست و بانك مركزي منشا يك ثروت بيكران است كه زيان آنها را جبران خواهد كرد. اين موضوع يكي از دلايل معوقات بالاي بانكي نيز هست.
اينكه رييس سابق بانك مركزي موضوع سه قفله كردن خزانه اين بانك را مطرح كرد در واقع حكايت از نهادينه شدن اين سنت غلط در كشور ما داشت و هيچ كس هم در آن موقع، آقاي مظاهري را مورد پرسش قرار نداد كه مگر غير از خزانه‌داري كل مستقر در وزارت اقتصاد، خزانه ديگري هم وجود داشته است و در صورت وجود، منابع آن براساس چه قانوني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. زيرا مي‌دانيم منابع خزانه عمومي بر اساس قانون سالانه بودجه، استفاده مي‌شود و نهادهاي مختلفي از جمله، ديوان محاسبات، بر هزينه آن نظارت مي‌كنند. در اينجا اين سوال مطرح مي‌شود كه آيا اين شرايط، زمينه رانت در سيستم بانكي را مهيا نمي‌كند؟ آيا اين احتمال وجود ندارد كه اولويت اول در بسياري از بانك‌ها، تسهيلات رانتي و اولويت دوم، امر توليد باشد. يعني وقتي فردي پيدا مي‌شود و مي‌گويد خزانه بانك مركزي را سه‌قفله كرده خيلي طبيعي است كه در اين شرايط، اولويت دوم فداي اولويت اول شده و داد توليدكنندگان از كمبود پول، به آسمان بلند شود.
شايد اين تصور به‌وجود آيد كه با شناورسازي نرخ سود بانكي مي‌توان جلوي اين مشكلات را گرفت. اگرچه شناورسازي از شدت مشكل مي‌كاهد و لازم است، اما ريشه مشكل را نمي‌خشكاند، زيرا سود بالاي بانكي، محرك توليد نخواهد بود و ضروري است با روش‌هاي درست و غيردستوري، نرخ سود را تا حداقل ممكن كاهش داد حتي كمتر از نرخ سودي كه براي سال 1390 مصوب شد.
پس‌اندازهاي مردم نزد بانك‌ها امانتي است كه با عملكرد تورم‌زاي بانك مركزي، خيانت در اين امانت‌ها حادث خواهد شد و با پول ناشي از خيانت هم نمي‌توان كشور را ساخت. همين پول‌ها است كه باعث تورم مي‌شود و تورم هم محيط جامعه را ربوي مي‌كند و جالب است كه تورم و ربا هر دو موجب انتقال ظالمانه ثروت مي‌شوند. اولين لازمه توسعه اقتصادي، گسترش اعتماد در جامعه است در حالي كه خيانت در پس‌اندازهاي به امانت گذاشته مردم(در اثر تورم) تخريب اعتماد عمومي را در پي خواهد داشت.
جهان صنعت
«رونق گردشگري با کلا‌م و آمار» عنوان سرمقاله روزنامه جهان صنعت به قلم طهماسب طلا‌يي است كه در آن مي‌خوانيد:
همه ساله رشد سفرهاي نوروزي و اقبال عمومي براي سفر بيشتر موضوعي است که از سوي مسوولا‌ن گردشگري کشور و حتي مسوولا‌ن مرتبط در راه‌وترابري کشور اعلام مي‌گردد و روند صعودي سفرها به عنوان يک مطلوب ياد مي‌شود اما در اين ميان آن نکته‌اي که سال‌هاست تکرار مي‌شود عدم همخواني آمارهاي ياد شده و تطابق معنايي آمار سازمان‌هاي مختلف در اين موضوع است.
به طور مثال آمارهاي مصرف بنزين از سوي شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي در نوروز امسال (يکم تا سيزدهم فروردين‌ماه) نشان مي‌دهد که روزانه به صورت ميانگين 66 ميليون و 900 هزار ليتر بنزين در کشور مصرف شده که در قياس با مدت مشابه سال گذشته کاهش مصرف پنج ميليون ليتري (هفت درصدي) را نشان مي‌دهد.
حال آنکه آمار گردشگري از رشد 30 درصدي سفرهاي نوروزي خبر مي‌دهد و با اين آمار در تناقض معنايي قرار مي‌گيرد فارغ از اين موضوع که به واقع کدام نهاد آمار علمي‌تري ارايه مي‌دهد. اما بايد به شعور عمومي هم توجه داشت که از اين تناقض‌ها به شگفت آمده و همچون سالهاي گذشته شگفت‌زده از آمارهاي متناقض تصادفات و ميزان سفرهاست.
چراکه در اين سالها هر مسافر که مبدا و مقصد مشخصي داشته در هر شهر عبوري يک سفر به آمار گردشگري اضافه کرده تا نشان دهيم همه چيز خوب است و صعودي! به هر حال اين آمارها را هم اگر به ديده اغماض بنگريم مشکلا‌ت گردشگري تمامي ندارد و از سوي ديگر هم رشد سفرهاي خارجي در ايران نيز همچنان روند صعودي دارد تا يک مهم ديگر را در اين بخش بيابيم.
رشد 13 درصدي مسافران خارجي طي ايام نوروز در بخش هوايي و عبور 800 هزار نفر از مرزهاي زميني به خارج از کشور نشان از رونق گردشگري دارد اما اينکه چرا علاقه به سفرهاي خارجي بيش از گذشته شده است ريشه‌اي عميق در نرخ گردشگري ايران در ايام نوروز دارد؛ آنجا که براي اجاره هر شب محل سکونت مناسب در شمال کشور مجبور به پرداخت100 تا 400 هزار تومان هستيم و در جنوب کشور و در جزيره کيش تورهاي ميليوني به مسافران پيشنهاد مي‌شود در اين وضع عطاي ماندن در ايران به لقايش بخشيده شده و هتل‌هاي زيبا و امکانات ويژه تورهاي خارجي و ارزان که دلارهاي ما را به سمت خود مي‌کشند، ترجيح داده مي‌شود.
شايد برخي مسوولا‌ن در پاسخ به اين نقد بگويند که در ايران نيز تسهيلات خوبي براي سفر داشته‌ايم که حجم سفرها رشد يافته است اما بايد اندکي واقعيت را بيشتر ديد و از مشکلا‌ت و گراني نرخ‌ها در ايام نوروز بيشتر گفت و با آمارهاي تفسيري همه چيز را خوب و موجه جلوه نداد.هرچند که توفيقاتي هم داشته‌ايم اما نبايد توسعه گردشگري خارجي را صرفا به حساب تلاش داخل گذاشته و سهم ارزي را که از پول نفت به دست مي‌آيد ناديده گرفت.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
