در گفتگو با محمدتقی فرجی صاحب‌نظر فرهنگی و سیاسی مطرح شد؛
آثار مشارکت حداکثری مردم در انتخابات پیش رو بر شرایط سیاسی داخلی و روابط بین المللی
به نظر من درصد شرکت مردم در انتخابات آینده و چگونگی برگزاری آن، بستگی به نوع مهندسی انتخابات و فعالیت فعالان مدنی و تشویق مشاهیر کشور دارد. مردم در هر حال به میدان می آیند، اما اراده و اقدام متولیان امور در بخش های کلان و خرد انتخابات، برای ایجاد شور و شوق انتخاباتی خیلی مؤثر خواهد بود.
گروه سیاسی: نظر به تاثیر مشارکت حداکثری مردم در انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری، بر حل و فصل مسائل سیاسی داخلی و روابط خارجی، به ویژ اثرات آن بر مسئله هسته‌ای و پیامدهای تصویب برجام و همچنین آثاری که حضور مردم در انتخابات بر فرهنگ و تمدن جامعه و رشد اقتصادی کشور و کاهش سوء مدیریت ها خواهد داشت، در گفت و گو با استاد محمد تقی فرجی متفکر و فعال حوزه فلسفه سیاسی و اندیشه انقلاب اسلامی، به بررسی جنبه های ملی و فراجناحی مشارکت مردم در جوامع مردم سالار پرداختیم.
خبرنگار بولتن نیوز در این گفتگو ارزیابی ایشان را در ارتباط با مشارکت در انتخابات و ضرورت برگزاری انتخاباتی پر شور و با نشاط، با حضور همه گروه های سیاسی برای اثبات نگاه دمکراتیک و سلامت انتخابات جویا شد، ضمن تشکر از استاد فرجی که بطور صریح و صمیمی به سؤلات ما پاسخ گفتند، مشروح این مصاحبه در پی می آید.
با توجه به برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری به صورت همزمان، دو سال پس از انتخابات آرام ریاست جمهوری سال 92 و شروع به کار دولت میانه رو و اعتدالگرا که در شرایط خاص عبور از تحریم ها و توافق هسته ای و برجام، برای رسیدگی به مشکلات ساختاری و اقتصادی کشور، رفع سوء مدیریت های گذشته و بهبود سیاست خارجی و جایگاه ایران در سطح بین المللی گام های موثری برداشته است، تحلیل شما از موقعیت گروه های سیاسی، اقبال مردم به آنها و به خصوص وضعیت طیف های حامی دولت روحانی چیست و به نظر شما حال و هوای انتخابات مجلس شورای اسلامی و مشارکت مردم چگونه خواهد بود؟
در هر انتخاباتی، بیش و پیش از هرچیز مهم مشارکت حد اکثری مردم در پای صندوق های اخذ رأی است. بویژه در جوامع دمکراتیک که به مقوله انتخابات، نوعاً نگاه ملی و فراجناحی می شود، سطح مشارکت مردم در انتخابات مهم و حائز اهمیت بیشتر است. البته بنده عقیده دارم که درانتخابات پیش رو نیز مثل سایر ادوار گذشته مردم در انتخابات شرکت فعال خواهند داشت، اما آنچه می تواند موجبات حضور گسترده تر مردم در صحنه تعیین سرنوشت این دو نهاد مهم مملکتی را فراهم آورد، از یک سو تضمین سلامت انتخابات و از سوی دیگر مشارکت همه شخصیت ها و جناح های ذی نفوذ جامعه است. گرچه به گمان من احزاب و گروه های سیاسی در ایران، تاکنون عملکرد قابل قبولی از خود به جا نگذاشته اند، و به همین مناسبت اقبال چندانی از سوی مردم نسبت به لیست های جناحی پیش بینی نمی شود، ولی درهر صورت حضور جناح های فعال سیاسی در عرصه انتخابات، باعث گرم تر شدن تنور انتخابات می شود. ارزیابی و پیش بینی حد نصاب مؤفقیت طیف های طرفدار دولت در تصاحب کرسی های مجلس، بستگی به عملکرد تیم رئیس جمهور و مواضع شخص آقای روحانی دارد. حقیقت مطلب این است که علیرغم مؤفقیت نسبی دولت در مهار تورم، سخت کوشی در بحث مذاکرات هسته ای و باز گرداندن آرامش به جامعه و مدیریت اجرایی کشور، اما کارکردهای داخلی و خارجی دولت، هنوز تأثیر مثبت و ملموسی بر زندگی مردم نداشته است. ضمناً آقای رئیس جمهور چه برای حفظ آراء پیشین و چه برای کسب آراء پسین، باید به شعارهای انتخاباتی و وعده های که به مردم داده است، توجه کافی و وافی داشته باشند، زیرا دوره صدارت هر صدرنشینی تاریخ انقضاء دارد، چنان نماند و چنین نیز نخواهد ماند.
به نظر شما اثر مشارکت حداکثری مردم و رای دهندگان و گروه های سیاسی از اصولگرا تا میانه رو، اصلاح طلب و جبهه پایداری و....... بر مسائلی مانند رفع سوء مدیریت ها در سیاست داخلی و خارجی و توافق با غرب و همچنین بازگشایی فضای سیاسی و اقتصادی و تجاری چه خواهد بود و تا چه حد می تواند وزن سیاست تنش زدایی در روابط خارجی را تقویت نماید؟
همانطور که در پاسخ به سؤال قبلی عرض کردم، اساساً مشارکت حداکثری مردم و جناح های سیاسی در انتخابات، اگر درست مدیریت شود می تواند بر فرایند مسائل سیاسی داخلی و روابط منطقه ای و بین المللی، تأثیر مستقیم داشته باشد. طبیعی است که در یک نظام پارلمانتاریستی، وجود یک پارلمان قوی و کارآمد و حضور نمایندگان فهیم و کار بلد در مجلس، باعث تقویت قوه مقننه و به طبع تقویت دولت و تشکیل قوه مجریه توانا و مقتدر می شود. وقتی مجلس و دولت قوی تشکیل شود، معلوم و مبرهن است که از نارسایی های کنونی و سوء مدیریت ها کاسته می شود، بلکه از بسیاری از مشکلات در حوزه قانون گذاری و اجراء مثل خلاء های سیاسی، نابسامانی های اقتصادی، معضلات فرهنگی، بی نظمی های اجتماعی و نیز اختلافات طبقاطی ناشی از بیکاری، گرانی و مشکل مسکن و ازدواج جوانان عبور خواهیم کرد. اما پیرامون مسئله تنش زدایی در عرصه سیاست خارجی، من فکر می کنم دستگاه دیپلماسی کشورمان، تاکنون مؤفق عمل کرده است.
در مذاکرات هسته ای هم همیطور مؤفق بوده ایم؟ یعنی به نظر شما بازی ما با گروه 1+5 واقعاً با نتیجه برد، برد به پایان رسید؟
در مذاکرات هسته ای، قطعاً تیم ملی ایران به تیم منتخب جهان نباخته است، زیرا ما هیچ چیزی را از دست نداده ایم، بلکه چیزهایی را به دست آورده ایم که به عون الهی بزودی مردم از نتایج مترتب بر آن مطلع خواهند شد. اما در بحث مذاکرات، آنچه مهمتر و حائز اهمیت بیشتر است، مسئله برجام و چگونکی اجرای مفاد توافق است. من در یاد دشتی که پیش از این نوشتم و تحت عنوان «پایان مذاکرات یا آغاز منازعات»!؟ چاپ شد، به این مهم پرداختم که پایان مذاکرات الزاماً به معنای پایان منازعات نخواهد بود، زیرا در دعوا کسی حلوا تقسیم نمی کند، طبیعی است وقتی ایالات متحده در مقام دشمن شماره یک در مقابل ایران قرار می گیرد، تکلیف ما ایستادگی و مبارزه است، همین و بس! اما وقتی آنان باب دیالوگ و دوستی های خاله خرسه را باز می کنند، خطر آسیب رسانی بیشتر می شود، زیرا دشمن لباس دوست که می پوشد، چه بسا خطرناک تر ظاهر می شود، پیدا و پنهان استکبار جهانی را باید شناخت، چو دزدی با چراغ آید، گزیده تر برد کالا.
به نظر شما آیا انتخابات پیش رو و مشارکت حداکثری مردم، تاثیری بر تصمیم گیری های کشورهای غربی و اجرای مفاد برجام خواهد داشت و آیا به کاهش مشکلات ایران با غرب و بهبود امنیت منطقه کمک خواهد کرد؟
یقیناً همینطور است، پذیرش اصل مذاکرات از طرف ایران، اساساً با هدف اعتماد سازی بین المللی و تقویت امنیت منطقه ای و رفع تحریم های ملل متحد و ایالات متحده بوده است. در باره تأثیر مشارکت حد اکثری مردم در انتخابات پیش رو بر مواضع کشورهای غربی، عرض می کنم تجربه ثابت کرده است که هر چه مردم در صحنه نمایش دمکراسی، فعال تر و گسترده تر نشان داده اند، غربی ها کمی تا قسمتی از زیاده خواهی های خود عقب نشینی کرده اند، متقابلاً مشارکت حد اقلی و یا برگزاری انتخابات بیمار، دشمن را جریح تر می کند. شما دیدید در انتخابات 88 دشمنان ما چه بلوای به راه انداختند!؟ غربی ها و در رأس آنها آمریکا و انگلیس، تحت تأثیر القائات منفی و مخرب مشتی از عناصر مغرض و یا مرعوب و فریب خورده، به خیال خام خود بزم به زیر کشیدن جمهوری اسلامی را در سر می پروراندند! VOA و BBC برای پوشش آشوب های خیابانی، برنامه های زنده 24 ساعته پخش می کردند، ولی وقتی دشمن، در دشمنی راه به جایی نبرد، تحت تأثیر حضور مردم در صحنه، تسلیم شد و سرانجام به میز مذاکره برگشت. البته در باره وقایع شوم انتخابات سال 88 و نقش پیدا و پنهان سرویس های امنیتی بیگانه در هدایت نا امنی های وقت، هنوز ناگفته های داریم که به موقع می گوئیم.
اما در عین حال برای بسیاری از فعالان سیاسی و مردم این پرسش وجود دارد که در انتخابات پیش رو، میزان مشارکت مردم و رای دهندگان چگونه خواهد بود و در فضای کنونی رای دهندگان برای کاهش مشکلات کشور چگونه مشارکت خواهندکرد. همچنین رسانه ها و اندیشمندان برای جذب حداکثری و استفاده از توان موجود کارشناسی و سازماندهی نیروهای سیاسی با هدف افزایش بهره وری و کارایی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی چگونه باید عمل کنند. آیا میزان مشارکت به سال 88 نزدیک خواهد بود یا سال 92 و یا بین این دو میزان مشارکت را شاهد خواهیم بود؟
به نظر من درصد شرکت مردم در انتخابات آینده و چگونگی برگزاری آن، بستگی به نوع مهندسی انتخابات و فعالیت فعالان مدنی و تشویق مشاهیر کشور دارد. مردم در هر حال به میدان می آیند، اما اراده و اقدام متولیان امور در بخش های کلان و خرد انتخابات، برای ایجاد شور و شوق انتخاباتی خیلی مؤثر خواهد بود. انتخابات یک امر ملی و فراجناحی است، همه مسئولند و همه باید به میدان بیایند. سلامت انتخابات، تأئید صلاحیت ها، عدم تنگ نظری، ملاحظات و احتیاطات شورای نگهبان و عملکرد دولت از یک طرف و مواضع احزاب و گروه های سیاسی، نقش چهره های مطرح، رکن چهارم و رسانه های ارتباط جمعی از طرف دیگر، همه در گرم تر کردن فضای انتخابات مؤثر خواهند بود.
با توجه به نقش پیشروی ایران در 100 سال اخیر در تحولات بزرگی مانند جنبش مشروطه، ملی شدن صنعت نفت، بیداری اسلامی و اصلاح طلبی و......... شما اثر انتخابات آینده را بر تحولات منطقه و کاهش مشکلات عراق، افغانستان، مصر، عربستان، سوریه و........چگونه ارزیابی می کنید و آیا با ثبات ترین کشور منطقه یعنی ایران می تواند در آینده زمینه ساز تحولات مثبت در منطقه باشد، یا ریشه های مشکلات منطقه عمیق تراز آن است که به این زودی برطرف شود؟
اسلام، ایران و تمدن اسلامی، ایرانی ما مفتخر و مستظهر به یک عقبه کهن و پر افتخار تاریخی است و انقلاب اسلامی، به طور مشخص امروز به عنوان ام القرای جهان اسلام و دارالتقریب بین المذاهب، نقش الگوی برتر و برجسته ای را برای کشورهای منطقه ایفا می کند. از این رو، ما هر چه بهتر باشیم و بهتر عمل کنیم، در جهان و منطقه، مؤترتر نشان می دهیم. الآن نقش ما در بازگرداندن امنیت و ثبات در منطقه کم رنگ نیست، اما ابر قدرت ها برای استیلای منافع استعماری خود و ترویج و توسعه استثمار و استحمار، به اختلافات قومی و جنگ های نیابتی در منطقه دامن می زنند و در این میان صهیونیست و وهابیت به عنوان دو تیغه یک قیچی در منطقه عمل می کنند. کمی ساده انگارانه است اگر فکر کنیم مشکلات منطقه که به تدریج و از سر استدراج ایجاد شده است، ناگهان بر طرف می شود، اما توانمندی و اقتدار ملی، بیداری اسلامی و وجود روابط صحیح سیاسی و توسعه ارتباطات بین المللی، می نواند زمینه ساز تحولات مثبت و سازنده در منطقه باشد. به گمان من یکی از از وظایف دیگر وزیر و وزارت امور خارجه کشورمان، علاوه بر مراعات منشور حکیمانه حکمت، عزت و مصلحت، مسئله مبارزه جدی با پروژه ایران هراسی و اعتماد سازی منطقه ای و بین المللی است.
علاوه بر حضور گسترده آرای اصلاح طلبان که در انتخابات سال 92 با حمایت از آقای روحانی، انتخابات یک مرحله ای شد و ایشان با بیش از 50 درصد آرا از بقیه رقبا پیشی گرفتند، در انتخابات مجلس و خبرگان، وضع اصلاح طلبان تا چه میزان پیش بینی می شود و همچنین با توجه به سخنان آقای عارف مبنی بر همراهی اصلاح طلبان با لیست حامیان آقای روحانی، حضور اصلاح طلبان در مجلس و خبرگان، تا چه حد قابل پیش بینی است؟
من با نظر شما موافق نیستم، یعنی بنده پیروزی آقای روحانی را الزاماً مرهون حمایت اصلاح طلبان از ایشان نمی دانم. از جمله ادله مهم پیشی گرفتن رئیس جمهور از رقبای انتخاباتیش، اولاً عدم حضور رقیب یا رقبای قدر و ثانیاً نوعی اعتراض خاموش به سوء مدیریت رئیس جمهور پیشین بود. اما در باره انتخابات خبرگان و مجلس، ضمن اینکه نظام از حضور و مشارکت همه گرایش های سیاسی استقبال می کند و اصلاح طلبان و اصول گرایان می توانند به طور تؤامان در انتخابات شرکت کنند و لیست انتخاباتی داشته باشند، ولی واقعیت مسئله این است که مردم در انتخابات راه دیگری را می پیمایند. گرچه برای اظهار نظر قطعی پیرامون نتیجه انتخابات آینده کمی زود است، اما فهم زیادی نمی خواهد که ما بفهمیم مجلس دهم در اختیار هیچ یک از جناح ها نخواهد بود و مشخصاً تندروهای دو جناح، مورد اقبال و استقبال مردم قرار نمی گیرند و در مجلس آینده هیچ کرسی ندارند.
در مورد حضور اصولگرایان عقلایی و طیف مشهور جبهه پایداری، چه پیش بینی هایی دارید؟ برخی کارشناسان معتقدند که در مجلس دهم، به جای اقلیت جبهه پایداری، اقلیت اصولگرایان شکل خواهد گرفت و تعداد محدودی از اعضای جبهه پایداری نیز به مجلس راه خواهند یافت و حامیان احمدی نژاد نیز از شهرستان ها به مجلس می آیند، اما اکثریت با میانه روهای حامی آقای روحانی خواهد بود. شما این تحلیل ها را تاچه حد منطقی ارزیابی می کنید؟
اصول گرایان سنتی و جبهه پایداری، لزوماً مثل هم فکر نمی کنند و چه بسا در ارائه لیست مشترک، با مشکل مواجه شوند. از سوی دیگر، من بعید می دانم شرایط برای حضور با تابلو اطرافیان آقای احمدی نژاد در انتخابات آتی مناسب باشد، تنها ممکن است افراد انگشت شماری از ایشان با تقیه و از نقاط دور دست کشور، بتوانند به مجلس بیایند. مجلس دهم باید یک مجلس کارآمد و تخصصی باشد، زیرا برنامه توسعه بیست ساله و طرح تئوری اقتصاد مقاومتی و مشکلات و نارسایی های فرهنگی و اجتماعی کشور، مستلزم یک مجلس پویا و سرآمد و انتخاب نمایندگان علمی، مستقل و تجربت اندیش است. از این رو، ممکن است گرایش اعتدال و معتدلین جناحین چپ و راست شانس بیشتری برای تصاحب کرسی های مجلس آینده داشته باشند، اما پیروزی عقلانیت عملگرا بر شعارهای پوپولیستی و عوام فریبانه، هرگز به منزله برد این جناح و یا آن جناح نخواهد بود. مردم از شعار و فساد و رانت و دروغ و عوام فریبی سخت به تنگ آمده اند و در حقیقت در پی تشکیل مجلس و دولت پاک و کارآمد هستند، تا کشور بتواند از مشکلات و نارسایی های کنونی عبور کند.
یکی از دغدغه های اصلی فعالان سیاسی و دلسوزان نظام از آقای هاشمی تا روحانی، خاتمی و سایر چهره های انقلاب،نحوه برگزاری انتخابات است، تا انتخاباتی آرام و با کمترین میزان رد صلاحیت ها و مشارکت حداکثری مردم و گروه های سیاسی برگزار شود و شائبه تخلفات و تقلب مطرح نشود و این مباحث به تدریج در اذهان عمومی حل شود و نگرانی ها برطرف گردد. به نظر شما چه نکاتی باید از مرحله ثبت نام تا شمارش آراء رعایت شود، تا شفافیت را افزایش داده و شائبه هرگونه تخلف احتمالی مطرح نشود و سلامت انتخابات تضمین گردد؟
قبل از هرچیز، همه ما باید به بک اصل مهم و اساسی توجه کنیم و آن این است که اصل نظام و منافع ملی کشور، به هیچ بهاء و بهانه ای نباید تحت تأثیر کش مکش های سیاسی و رقابت های جناحی قرار گیرد. در انتخابات سال 88 برخی از تنگ نظری ها و انحصارطلبی ها و اعمال سلایق شخصی، باعث تحمیل خسارات معنوی و مادی به مملکت شد. شخصیت های مؤثر و مشاهیر بنام کشور و همه کسانی که مسئولیت دارند و به تریبون های عمومی دست رسی بیشتری دارند، باید بیشتر از دیگران از وحدت و هم افزایی ملی حمایت کنند. خواص چراغ راه عوامند و هرگونه موضع گیری سیاسی آنان می تواند موجب آرامش و یا تنش درفضای عمومی جامعه شود. چهره ها و جریانات مطرح کشور، نباید دوباره مرتکب اشتباه استراتژیک شوند، اگر هر فرد یا جریانی که در رقابت های انتخاباتی مغلوب رغیب یا رغبای خود می شود، ادعا کند در انتخابات تقلب و تخلف شده است، نه از تاک نشان ماند و نه از تاک نشان! البته من دغدغه های دلسوزان نظام و فعالان سیاسی را به فال نیک می گیرم و امیدوارم شورای نگهبان، دولت و متولیان امور انتخابات، با عملکرد صحیح و بهنگام خود، ضمن جلوگیری از وقوع هرگونه شائبه منفی، زمینه را برای برگزاری یک انتخابات سالم فراهم آورند، اما این مهم هرگز به معنای فشار بر قانون و نهادهای قانونی کشور، با هدف تحمیل و تأمین نظر شخصیت ها و جناح های سیاسی نیست. بهترین راه برون رفت از ابهامات پیشین و رفع نگرانی های پسین، عمل به قانون و پذیرش حقوق قانونی متقابل است.
اخیرا نکاتی از سوی آقای روحانی در رابطه با حاکمیت قانون در انتخابات مطرح شده و در مقابل عده ای از چهره های سیاسی از جمله آیت الله یزدی اعلام کرده اند که نظارت شورای نگهبان استصوابی است نه تماشایی... به نظر شما نحوه نظارت شورای نگهبان چگونه باید باشد تا قانون رعایت شود و حداکثر مشارکت گروه های سیاسی و رای دهندگان را شاهد باشیم و به سازماندهی بیشتر نیروهای سیاسی و استفاده از توان حداکثری بدنه کارشناسی کشور منجر شود و هر کس در هر جایی که توانایی دارد خدمت کند و رد صلاحیت ها مطابق قانون و شفاف انجام شود. در رد صلاحیت ها معیارهای قانونی چیست؟
همانطور که عرض کردم، در مناقشات و قرائت های مختلف جاری، قانون باید فصل الخطاب باشد. قانون وظایف شورای نگهبان و هیئت های نظارت و اجرایی را مشخص کرده است. البته نظارت استصوابی، مانع از تأئید صلاحیت واجدین شرایط نیست و شورای نگهبان در تأئید صلاحیت ها، می تواند کمی منعطف تر رفتارکند. طبیعی است که شورای نگهبان،براساس نتیجه استعلاماتی که از مراجع ذی صلاح دریافت می دارد و طبق تطبیق شرایط و مدارک متقاضیان شرکت در انتخابات، با قانون و ضوابط قانونی، نسبت به تأئید و یا رد صلاحیت کاندیداها اقدام می کند. و وزارت کشور طبق قانون و با کمک ضابطین اجرایی،انتخابات را برکزار می کند. معیارهای قانونی تأئید صلاحیت ها را قانون مشخص کرده است. در اینجا نکته ای را که مایلم از سر اخلاص و خیرخواهی به رئیس جمهور محترم عرض کنم، این است که همانطور که ایشان خود نیک می دانند، جمهوری اسلامی در طول سه دهه حیات خود، بیش از ده ها انتخابات برگزار کرده است و نهادهای مسئول با وظایف خود آشنایی تام و تمام دارند. از این رو، من دخالت رئیس جمهوری در کار شورای نگهبان را به مصلحت ایشان و کشور نمی دانم، زیرا شورای نگهبان منصوب رهبری است و شارح نظارت استصوابی امام و رهبری هستند.
پیش بینی شما از وزن کشی نیروهای سیاسی چیست و به نظر شما کدام گروه اکثریت را کسب خواهد کرد. با توجه به سخنان آقای روحانی که معتقدند ترکیب مجلس متعلق به یک طیف خاص نخواهد بود، ترکیب مجلس چگونه خواهد بود؟ و آیا گروه های سیاسی قادر خواهند بود که از تمام توان خود و حمایت رای دهندگان بهره کافی و وافی را ببرند؟
من فکر نمی کنم که ترکیب مجلس دهم به طور یک دست در اختیار طیف خاصی از طیف های مطرح سیاسی باشد، گمانه زتی ها نشان می دهد، اکثریت نسبی مجلس متعلق به نمایندگان مستقل و به تعبیری غیر متعهد خواهد بود، کسانی که نه تعهدی به جناح های سیاسی دارند و نه وابسته به چپ و راست هستند. وزن گروه های سیاسی را نوع عملکرد و مواضع و احیاناً لیست انتخاباتی آنان معلوم می کند،باید منتظر بمانیم و ببینیم گروه ها و افراد مرتبط، در آینده چگونه عمل می کنند؟ اگر کار کارشناسی انجام دهند و آسیب های فعلی جامعه و حوائج مردم را بشناسند و با رأی دهندگان ارتباط برقرار کنند، بله می توانند مؤفق ظاهر شوند.
انتهای پیام/
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
نه شرایط سیاسی نه اقتصادی نه اجتماعی.....
این حرفام شعارهای قشنگه برای جلب مردم.....
با وجود اینکه سری قبل به روحانی رای دادم دیگه....