آیا وضعیت ممیزی کتاب در ابهام است؟

گروه نشر و رسانه، روشنک آسترکی، نویسنده‌ی فرنگ نشین و وابسته به جریان‌های ملی مذهبی و ضد جمهوری اسلامی ایران، اخیرا در مطلبی با عنوان "ابهام در وضعیت ممیزی کتاب پس از یک سال" که در سایت اپوزوسیون "راه دیگر" منتشر شده است، ادعا کرده وزارت ارشادی که یک سال پیش وعده داده بود تا کنترل محتوای کتاب‌ها را در اختیار ناشران قرار می‌دهد، الان و بعد از گذشت یک بازه‌ی زمانی طولانی مدت هنوز نتوانسته وعده‌ی خویش را عملی کند و بدین طریق، همچنان روال سابق در بررسی کتاب‌ها وجود دارد:

به گزارش بولتن نیوز، «یکسال پس از روی کار آمدن دولت یازدهم وضعیت ممیزی کتاب هنوز مشخص نشده است. یکسال پیش بود که علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد یازدهم واگذاری ممیزی کتاب به ناشران را از برنامه‌های اصلی وزارتخانه متبوعش اعلام کرد و به این ترتیب بود که بسیاری به پایان یافتن یا حداقل تعدیل روند پر دردسر ممیزی کتاب امیدوار شدند اما گویا هم اکنون پس از یکسال کم کم وضعیت ممیزی کتاب می‌رود که مشخص شود.»

البته ایشان تنها در انتخاب تیتر و مطلع کلام‌شان به این ادعا مقید مانده‌اند و در مابقی مطلب، به روندی اشاره کرده‌اند که تا امروز در وزارت ارشاد برای سپردن مسئولیت ممیزی کتاب به ناشران طی شده است:

«خردادماه سال جاری بود که کلیات آئین‌نامه تشکیل کارگروه‌های تخصصی بررسی کتاب در موسسات انتشاراتی، به تصویب کمیته تخصصیِ منتخب هیئت نظارت بر ضوابط نشر رسید. همچنین کلیات آئین‌نامه تشکیل کارگروه‌های تخصصی بررسی کتاب در استان‌ها در همین تاریخ به تصویب رسید.»

و همین تناقض جای سوال دارد. اینکه بالاخره ادعای بی‌سند و دلیل ایشان را بپذیرم و قبول کنیم که وضعیت ممیزی در ارشاد همانی‌ست که قبلا بوده و یا به روندی که وی به آن اشاره کرده است اعتماد کنیم و قبول کنیم در وزارت ارشاد گام‌هایی به سمت تغییر شیوه‌ی بررسی و مجوز کتاب‌ها اعمال شده است.

آنچه بدیهی‌ست، در وزارت ارشاد تلاش‌هایی برای تغییر شکل و تسهیل روند اعطای مجوز به کتاب‌ها صورت گرفته است. البته این تغییر روند طبق ادعای مسئولین ارشاد به معنای تغییر معیارهای بررسی کتب نیست. زیرا جناب وزیر اخیرا اشاره کردند که قاعده‌ی کاری ما در وزارت ارشاد مبتنی بر رهنمودهای امام (ره) و رهبر انقلاب است. در نتیجه، با این حکم کلی در زیر مجموعه‌ای مثل اداره کتاب وزارت ارشاد هم قواعد بررسی همچنان آنهایی‌ست که پیش از این اجرا می‌شده. اما این به معنای تداوم روند طولانی کسب مجوز کتاب در سال‌های پیش نیست و طبق روند جدید، تسهیلاتی در این خصوص اندیشیده شده است.

در نتیجه، معیارهای بررسی کتب در وزارت ارشاد هم معیارهای همیشگی بوده اما روند و مکانیزم بررسی برای آسان‌سازی قضیه دچار تحول می‌شود. البته بدیهی‌ست این سطح تغییرات هیچ گاه به کام افرادی چون روشنک آسترکی خوش نخواهد آمد و توقع آنها را برآورده نخواهد کرد. زیرا ایشان دنبال تغییرات عمیق‌تر و مبنایی‌تری هستند که طی آن، معیارهای بررسی کتب دچار تحول شود. تا بدین طریق هر محتوای ضد اسلامی و ضد انقلابی در فضای نخبگی کشور منتشر شده و زمینه‌ی فرهنگی برای نفوذ قدرت‌های استعماری فراهم شود.

البته در این مدت که از اعلام نظر وزیر ارشاد درخصوص تجدید نظر در روند ممیزی کتاب می‌گذرد، خیلی‌ها که با خانم آسترکی در یک قبیله قابل دسته‌بندی هستند تلاش کردند تا ماهی خود را از آب به ظاهر گل‌آلود شده‌ی وضعیت ممیزی کتاب بگیرند و با فشار بر وزارت ارشاد، مسیر این اصلاحات را به سمتی ببرند که معیارهای بررسی کتاب‌ها تغییر کند. الحمدلله که تا امروز وزارت ارشاد تحت تأثیر این فشارها قرار نگرفته و ان‌شاالله در آینده هم نخواهد گرفت.

اما لازم رسید تا در همین‌جا به وزارت ارشاد و اداره‌ی کتاب آن یک هشدار بدهیم. هشدار پیرامون جریانی که تصمیم دارد تا جریان تسهیل در امر مجوز به کتاب‌ها را تبدیل به تغییر محتوایی معیارهای بررسی کتب کند و انگار خیلی بی‌کار ننشسته و تا امروز چندین کتب مسئله‌دار را راهی بازار کرده‌اند. آخرین آنها کتاب بررسی زندگی و اشعار خویی، شاعر معاند و هتاک به نظام است که دیروز در ذره‌بین فرهنگی به آن اشاره کردیم. در نتیجه لازم است تا هشیاری وزارت ارشاد در این رابطه بیشتر باشد تا خدای نکرده نیات سوء بدخواهان اسلام و انقلاب محقق نشود.