ساخت سد بلعا؛ سرمایه‌گذاری 40 میلیون دلاری یا هدیه ایران به لبنان؟

به گزارش بولتن نيوز به نقل از ايسنا: چندی پیش در محافل خبری اعلام شد که ایران سد "بلعا" را در لبنان با سرمایه 40 میلیون دلاری می‌سازد و حتی دانش فنی ساخت سد را نیز منتقل می‌کند؛ اما در حالی که منابع لبنانی از عنوان "کمک بلاعوض" برای ساخت سد سخن می‌گویند، مسئولان ایرانی تلویحی از قید "سرمایه‌گذاری" استفاده کرده و از بازگشت اصل و سود سرمایه‌ حکایت می‌کنند؛ حتی وزارت نیرو عنوان کرده است چگونگی بازپرداخت وام 40 میلیون دلاری پس از بستن قرارداد مشخص می‌شود.

درحالی که رسانه‌های لبنانی در این اواخر خبر از پرداخت هدیه 40 میلیون دلاری توسط ایران برای ساخت سد آبی بلعا می‌دهند، مسوولان ایرانی از مذاکره برای نحوه پرداخت و اجرای پول و پروژه سخن می‌گویند. این درحالی است که با توجه به شرایط کنونی و نیاز ارزی مبرم در کشور و لزوم استفاده بهینه از ارز موجود، باید دید که با وجود دوستی ایران و لبنان، اقدام وزارت نیرو برای ساخت سد بلعا در لبنان به طور کامل شفاف و توجیه پذیر هست یا خیر؟

درست است که با توجه به رابطه خوب ایران و لبنان و دوستی دو کشور کمک ایران به لبنان برای پیشرفت‌های عمرانی توجیه پذیر است، اما با وجود خبرهای متناقضی که در دو کشور اعلام شده است، نقاطی مبهم همچنان درباره این پروژه باقی مانده است... از جمله شیوه و توجیه پرداخت 40 میلیون دلار اعتبار برای این پروژه، انتقال دانش فنی در ازای کدام بازدهی، چگونگی بازگشت سرمایه، انتخاب مجری ایرانی یا لبنانی پروژه و مقرون به صرفه بودن تفاهم‌نامه امضا شده و همچنین استفاده از تامین کنندگان تجهیزات ایرانی که همچنان در انتظار پاسخگویی شفاف مسئولان وزارت نیرو باقی می‌ماند.

با بررسی خبرهای منتشر شده در رسانه‌های لبنانی و ایرانی، شبهاتی مطرح می‌شود که خبرنگار انرژی ایسنا برای شفاف شدن و درک چندوچون این تفاهم‌نامه به سراغ مسوولان رفته تا جزییات بیشتری از این پروژه به دست بیاورد.

شفاف شدن چگونگی توجیه اقتصادی ساخت سد بلعا بعد از بستن قرارداد

قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل در گفت و گو با ایسنا، درباره جزییات سرمایه‌گذاری ایران در لبنان اظهار کرد: در حال حاضر درباره‌ی کلیات طرح مبنی بر اجرای پروژه توسط شرکت ایرانی در لبنان تفاهم شده است، اما جزئیات کار بعد از بستن قرار‌داد مشخص می‌شود.

اسماعیل محصولی درباره توجیه اقتصادی و نحوه بازگشت سرمایه 40 میلیون دلاری ایران در بلعا تاکید کرد: توجیه اقتصادی دیده شده اما چگونگی عملیاتی شدن طرح پس از انعقاد قرار داد اجرایی مشخص می‌شود.

وی با بیان این‌که تفاهم‌نامه کلی سد بلعا منعقد شده و باید شرکت ایرانی مجری پروژه معرفی شود تا قرار‌داد جزیی این سد نیز به نتیجه برسد، گفت: با به نتیجه ‌رسیدن جزئیات و بستن قرارداد، احداث سد اجرایی می‌شود.

پرداخت سرمایه به پیمانکار مجری طرح

در هیمن حال، قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل درباره نحوه پرداخت سرمایه برای احداث سد بلعا و دریافت کننده اعتبار با توجه به ابهام مطرح شده درباره گیرنده سرمایه، اظهار کرد:‌ فعلا صحبت این موضوع شده است که سرمایه به پیمانکار ایرانی داده شود؛ پیمانکاری که کار را اجرا می‌کند، پولش را هم می‌گیرد.

محصولی درباره اعتبار مورد نیاز پروژه سد بلعا و میزان سرمایه‌گذاری ایران و لبنان، گفت: سرمایه سد بلعا با جزییات از جمله خط انتقال شبکه، سد و غیره حدود 40 میلیون دلار برآورد شده و کل هزینه‌ی آن را ایران می‌پردازد.

مشارکت شرکت لبنانی در پروژه بلعا

وی با اشاره به‌این‌که کل سرمایه‌گذاری سد بلعا توسط ایران انجام می‌شود، تصریح کرد: پروژه سد بلعا توسط شرکت ایرانی اجرا می‌شود و شرکت‌های مورد نظر در لبنان با توافق ایران و لبنان برای بخش‌هایی مورد نیاز به کار گرفته می‌شوند.

قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل وزارت نیرو با تاکید بر این‌که سد بلعا، برق آبی نیست و صرفا برای تامین آب ساخته می‌شود، تصریح کرد:‌ سد بلعا برای انتقال آب احداث می‌شود و این سد نیروگاه برق آبی نیست؛ شبکه خط انتقال آب در پروژه طراحی شده است.

محصولی درباره چرایی سرمایه گذاری ایران در بلعا خاطرنشان کرد: ساخت سد بلعا، نیاز لبنان است تا آب شرب منطقه تامین شود بنابراین توافق شده که این کار انجام شود. یادداشت تفاهم آن امضاء شده و شرکت ایرانی باید با توافق لبنانی قرار‌داد ببندد.

وی درباره زمان احداث سد بلعا گفت: قرار‌داد نیاز به تنظیم دارد، بعد از اجرایی شدن قرار‌داد احداث سد بلعا عملیاتی می‌شود.

واگذاری سد بلعا پس از ساخت

قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل وزارت نیرو در پاسخ به این پرسش که آیا پس از ساخت، سد در اختیار لبنان قرار می‌گیرد و یا برای بازگشت سرمایه همچنان در اختیار ایران باقی می‌ماند، تصریح کرد: سد برای لبنانی‌ها ساخته می‌شود.

به گزارش ایسنا درحالی که وزارت نیرو از احداث سد بلعا توسط پیمانکار ایرانی خبر می‌دهد، صندوق توسعه ملی با تاکید بر وجود شبهه، احتمال پرداخت فاینانس به لبنان را مطرح می‌کند.

قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل در صحبت‌های خود به طور پیوسته بر مشخص شدن ابعاد اجرای کار پس از بستن قرارداد شامل جزییات سخن گفت؛ قراردادی جزئی‌ که شامل بیشتر موارد ابعاد کار احداث سد بلعا می‌شود.

بر اساس تفاهم‌نامه کلی منعقد شده 40 میلیون دلار برای ساخت سد بلعا پرداخت می‌شود و به گفته رسانه‌های لبنانی، دانش فنی ایران نیز به لبنان منتقل می‌شود.

بر اساس آمار جهانی ایران جزو یکی از پنج کشور اول سازنده سد در جهان است و در این زمینه پیشرفت‌های خوبی داشته است بنابراین انتظار می‌رود که از این پتانسیل به خوبی استفاده شود.

ابهامات در تامین اعتبار از سوی صندوق توسعه ملی

از سوی دیگر، موضوع تامین اعتبار این پروژه از موضوعاتی است که کماکان ابهاماتی را با خود همراه دارد. با وجود ادعای رسانه‌های لبنانی از جمله دیلی استار و العربیه مبنی بر پرداخت 40 میلیون دلار به لبنان در روز 16 نوامبر مصادف با 26 آبان ماه سال جاری، قائم مقام صندوق توسعه ملی از سردرگمی صندوق برای تصمیم‌گیری در راستای پرداخت 40 میلیون دلار به پیمانکار ایرانی یا کشور لبنان سخن می‌گوید.

قائم‌مقام صندوق توسعه ملی در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: پیشنهاد سرمایه‌گذاری در لبنان به صندوق توسعه ملی رسیده است، فعلا شبهه‌ای که داریم از این نظر است که وام را به کشور لبنان بدهیم یا به یک ایرانی.

محمدقاسم حسینی افزود: الان در مورد موضوع مذکور بحث می‌کنیم، اگر این مشکل حل شود برای ارائه‌ی وام مشکلی نخواهد بود.

وی با تاکید بر لزوم گرفتن مصوبه مجلس برای پرداخت وام به دولت های خارجی تصریح کرد: اگر بخواهیم به کشور خارجی وام دهیم، باید مجلس آن را مصوب کند چون براساس قانون، پروتکل‌های بین دولتی را مجلس مصوب می‌کند.

ما امضاء می‌کنیم، مجلس تصویب

قائم‌مقام صندوق توسعه ملی در پاسخ به این پرسش که با توجه به مطلب بیان‌شده آیا برای پرداخت وام به لبنان باید منتظر تصویب مجلس ماند،‌خاطرنشان کرد: خیر؛ وام می‌دهیم ولی علاوه بر این‌که ما وام را مصوب می‌کنیم، فرآیند تصویب مجلس هم صورت می‌گیرد. ما امضاء می‌کنیم مجلس تایید می‌کند و سپس وام پرداخت می‌شود.

حسینی درمورد تضمین بازپرداخت وام‌های صندوق توسعه ملی گفت:‌ سرمایه‌گذار‌های خصوصی مکلف هستند وام را بازپرداخت کنند منهای حوزه نفت که در قانون آمده وزارت نفت بازپرداخت نفت را در پروژه‌های نفتی تضمین کند. اگر طرف نتواند پرداخت کند ما آن را از وزارت نفت می‌گیریم.

وی همچنین تاکید کرد:‌ پول ما در اختیار بانک است و بانک باید تضامین لازم را بگیرد. اگر فرد نتواند وام را پرداخت کند ما از حساب بانک پول بر می‌داریم.

صندوق توسعه ملی با چه توجیهی وام می‌دهد؟

قائم‌مقام صندوق توسعه ملی با اشاره به اختیار این صندوق برای سرمایه‌گذاری در بازار‌های پولی و مالی خارجی بدون محدودیت سرمایه‌گذاری، گفت: اگر زمینه لازم باشد و به جمع بندی برسیم که فعالیتی برای ما توجیه دارد بدون محدودیت سرمایه‌گذاری می‌کنیم، در بازار‌های پولی حضور پیدا و سهام بانک‌ها و شرکت‌ها را می‌خریم.

حسینی با اشاره به فاینانس کردن پروژه‌های شامل فروش کالای ایرانی در دیگر کشورها گفت: پروژه‌هایی که ایرانی‌ها در خارج از کشور به دست می‌گیرند را می‌توانیم فاینانس کنیم. اگر دولت کشوری یا افرادی از کشور خارجی بخواهند کالای ایرانی بخرند، آن را می‌توانیم فاینانس کنیم تا کالایی مثل فرش ایرانی، پسته ایرانی و ماشین ایرانی بخرند.

وی با اشاره به فاینانس کردن پروژه‌هایی که توسط پیمانکارن ایرانی در خارج اجرا می‌شوند، اظهار کرد:‌ سازنده پروژه اگر یک پیمانکار باشد می‌توانیم آن را فاینانس کنیم، برای مثال پروژه ساخت هتل در بلاروس را فاینانس کردیم و حدود 150 میلیون دلار هم دادیم.

قائم‌مقام صندوق توسعه ملی در پاسخ به این پرسش که بازگشت سرمایه صندوق با چه سودی انجام می‌شود، تاکید کرد: در داخل نرخ سود وام ارزی شش درصد است، اما برای خارج از کشور بستگی به جایی دارد که می‌خواهیم سرمایه‌گذاری کنیم. باید دید سرمایه‌گذاری چقدر برای ما بازدهی دارد ولی سود فاینانسی که به سرمایه‌گذار ایرانی می‌دهیم شش درصد است.

حسینی با اشاره به متغیر بودن سود سهام ادامه داد: سود خرید سهام متغییر است و می‌تواند دو یا هشت درصد باشد البته تلاش ما این است که وارد فعالیتی با سود کمتر از سه یا چهار درصد نشویم.

روایت رسانه های عرب‌ از هدیه ایران در ساخت بلعا

به گزارش ایسنا، روزنامه دیلی استار پیش از این و پس از انتشار خبر امضاء تفاهم‌نامه بین ایران و لبنان مطلبی مبنی بر اهدای 40 میلیون دلار نقد برای احداث سد آبی بلعا منتشر کرد.

همچنین این روزنامه نوشته بود که پروژه سد بلعا قرار است ظرف مدت سه سال تکمیل شود.

بر این اساس وزیر انرژی و آب لبنان با اعلام خبر امضاء یادداشت تفاهم شامل اجرای احداث سد به علاوه نصب تاسیسات آب شیرین در منطقه بلعا گفته بود که قرارداد بسته شده، ساخت سد را به یک شرکت لبنانی واگذار کرده است و دولت ایران روی اجرای پروژه نظارت دارد.

وی با اشاره‌ به‌ این موضوع که لبنان دانش فنی ساخت سد را از طرف ایرانی دریافت می‌کند بر اجرای پروژه توسط شرکت لبنانی تاکید کرده و گفت: تمام روستاییان اطراف منطقه البترون از آب این سد بهره‌مند می‌شوند.

طرح موضوع هدیه 40میلیون دلاری و سکوت ایرانی ها

بر اساس خبر منتشر شده در روزنامه الدیار، وزیر انرژی لبنان در مراسم امضای این توافقنامه تاکید می‌کند که هزینه این پروژه نه یک قرض بلکه هدیه است و پروژه توسط شرکت ها و کارگران لبنانی انجام خواهد شد، موضوعی که بعدها با هیچ واکنشی از سوی مسئولان ایران در رد یا تایید این مساله همراه نشد و وزیر نیرو و معاونانش در پاسخ به سئوال خبرنگاران ترجیح دادند سکوت کنند.

به گزارش ایسنا در خبرهای منتشر‌شده درمورد تفاهم‌نامه ساخت سد بلعا خبری از چگونگی پرداخت 40 میلیون دلار نیست و با توجه به پرداخت این پول توسط صندوق توسعه ملی، ظاهرا سرمایه‌گذاری توسط ایران صورت می‌گیرد و کمک بلاعوض معنا ندارد، مگر این‌که صندوق توسعه در کمک بلاعوض به دیگر کشورها هم فعال باشد.

در حالی که خبر کمک بلاعوض 40 میلیون دلاری ایران به لبنان برای ساخت سد بلعا و پرداخت این پول به لبنان در این اواخر، در رسانه‌های داخلی و لبنانی منتشر شد، صندوق توسعه ملی و وزارت نیرو از بازگشت سرمایه به ایران می گویند و این پرسش همچنان تا زمان بستن قرارداد ساخت سد باقی می‌ماند.