رونمايي از نخستين ماهواره دانش‌آموزي ايران

نخستين ماهواره دانش‌آموزي ايران در تاريخ 17 مهرماه امسال با هدف ترويج ساخت ماهواره‌هاي دانش‌آموزي و آشنايي بيشتر دانش‌آموزان با فناوري فضايي و ماهواره‌ها، رونمايي شد. اين ماهواره توسط "علي خورشيدي بنام" با راهنمايي و همكاري پدرش "محمدصادق خورشيدي بنام"، كه هر دو از نويسندگان مجله "دانشمند" هستند، طراحي و ساخته شده است.
ايده اوليه اين ماهواره از فروردين ماه سال 1387 طرح‌ريزي شد و سرانجام پس از فراهم شدن همه امكانات و تكميل شدن مطالعات و تحقيقات، در تابستان امسال ساخت اين ماهواره آغاز شد و تكميل آن حدود 3 ماه به طول انجاميد.
محدوده پروازي اين ماهواره نزديك به فضا، ارتفاع حدود 30 كيلومتري از سطح درياست كه طبق استاندارد‌هاي بين‌المللي به اين گونه ابزار‌ها، ماهواره‌هاي نزديك به فضا (Near Space Satellite) و يا ماهواره‌هاي بالني مي‌گويند. اين گونه ماهواره‌ها معمولا هزينه‌هاي بسيار پاييني دارند و اين پروژه هزينه‌اي حدود 150 هزار تومان داشته است.
اين ماهواره توسط بالن‌هاي هواشناسي 600 يا 1000 گرمي‌ كه با گاز هليوم پر شده‌اند، پرواز مي‌كند و در محدوده ارتفاعي 0 تا 10 كيلومتري توان مخابره اطلاعات به صورت پيام كوتاه را دارد.
اين ماهواره داراي يك رايانه پروازي است كه پردازنده مركزي آن ميكروكنترلر ATMEGA128 است. رايانه پروازي وظيفه كنترل تمامي‌ حسگر‌ها و ابزار و ادوات اين ماموريت را بر عهده دارد. اين رايانه داراي يك نمايشگر رنگي كوچكي است كه تمامي‌وضعيت‌هاي ماهواره را به صورت رنگي نمايش مي‌دهد.
ماهواره ياد شده، موسوم به "البرز ست ـ 1"، تمامي ‌اطلاعات خود را در داخل يك حافظه ميكرو اس. دي. ذخيره مي‌كند و مودم جي. اس. ام (GSM) به كار گرفته شده در اين ماهواره قابليت ارسال پيام كوتاه را دارد.
ارسال پيام كوتاه فقط به منزله تاييد عملكرد‌هاي ماهواره در ابتداي رهاسازي و همچنين ارسال مختصات جغرافيايي محل فرود جهت بازيابي است كه البته سامانه ارسال پيام كوتاه اين ماهواره توان ارسال اطلاعات بيشتري از ماهواره را نيز دارد. با اين حال، ارسال اين داده‌ها تا زماني امكان‌پذير است كه ارتفاع بالارفته شده توسط ماهواره در محدوده آنتن‌دهي شركت‌هاي خدمات‌دهنده تلفن همراه باشد.
اين ماهواره داراي يك دوربين نيز هست كه به فاصله‌هاي زماني مشخصي عكس و فيلم برمي‌دارد. در حال حاضر هدف اين ماهواره، عكس‌برداري و فيلم‌برداري از محيط پيرامون (تا ارتفاع 30 كيلومتري)‌ و ذخيره و بررسي داده‌هاي محيطي است كه با توجه به امكان اضافه شدن بيش از 20 حسگر مختلف به اين ماهواره، ماموريت آن را مي‌توان با نصب ابزار و ادوات و حسگر‌هايي ويژه تغيير داد.
پس از پيمايش ارتفاعي در حدود 30 كيلومتر، بالن يا منفجر مي‌شود يا سيستم جداسازي ويژه اين ماهواره به صورت خودكار وارد عمل مي‌شود و بلافاصله چتر‌هاي نجات اين ماهواره باز مي‌شوند و اطلاعات دريافت شده توسط سامانه مكان‌يابي جهاني (GPS) را براي ارسال به مودم جي.اس.ام مي‌فرستد. به محض قرار گرفتن ماهواره در ارتفاع 10 كيلومتري مودم جي. اس. ام به صورت خودكار از حالت خاموشي خارج و روشن مي‌شود و موقعيت جغرافيايي منطقه فرود ارسال مي‌شود و اين كار تا حدود 7 ساعت پس از فرود ماهواره انجام خواهد شد. از اين مرحله به بعد، بازيابي اطلاعات آغاز مي‌شود كه با يافتن ماهواره در سطح زمين و برداشتن اطلاعات از روي حافظه و بررسي اطلاعات، اين ماموريت حدود 2 ساعت و 30 دقيقه‌اي به پايان مي‌رسد.
هدف اصلي از ساخت اين ماهواره، ترويج فرهنگ فضايي در جوانان و نوجوانان بوده است. اين ماهواره هم اكنون در انتظار براي دريافت مجوز‌ها و حمايت‌هاي لازمه براي پرواز است.
ماهواره البرز ست ـ1 در مهرماه سال 1389 با همكاري سازمان فضايي ايران به مناسبت هفته جهاني فضا در پارك ملت تهران به نمايش عمومي‌گذاشته شد.