دیه جنایتی که بر مرده مسلمان واقع می شود

بهزاد اکبرآبادی در گفت و گو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ـ منطقه کرمانشاه؛ در خصوص باب سیزدهم از کتاب چهارم قانون مجازات اسلامی (دیه جنایتی که بر مرده واقع می‌شود) اظهاركرد: براساس ماده 494 قانون مذکور دیه جنایتی که بر مرده مسلمان واقع می شود به این ترتیب است؛ بریدن سر یکصد دینار، بریدن هر دو دست یا هر دو پا یکصد دینار، بریدن یک دست یا یک پا پنجاه دینار، بریدن یک انگشت از دست یا یک انگشت از پا 10دینار و قطع یا نقص سایر اعضا و جوارح به همین نسبت ملحوظ می‌شود.

وی افزود: اطلاق این ماده شامل جنایت عمدی و غیرعمدی، خطای محض و خطای شبه عمد می‌شود اما برخی از فقها این احتمال را مطرح کرده‌اند که اگر کسی از روی خطای محض سر مرده‌ای را قطع کند مسئولیتی برای پرداخت دیه ندارد مانند اینکه جنازه شخصی در وسط جاده افتاده باشد و شخص دیگری از روی آن برود و عضوی از آن را قطع کند.

وی تصریح کرد: همچنین در این ماده تفاوتی میان مرده زن و مرد یا کوچک و بزرگ گذاشته نشده است.

اکبرآبادی عنوان کرد: در برخی از روایت ها آمده که دیه میت برای خدا و امام است و عده‌ای از فقها بر همین مبنا فتوا داده‌اند که دیه او به بیت‌المال می رسد و حتی بدهی های میت را هم نمی توان از آن پرداخت.

وی ادامه داد: اما با توجه به سایر روایت ها که جهت هزینه کردن دیه را مشخص کرده‌اند این احتمال تضعیف می شود و منظور از تعلق دیه به خدا و امام آن است که در راه خدا و نفع جامعه هزینه شود.

این وکیل پایه یک دادگستری افزود: عبارت ماده 494 که گفته است "دیه مال خود میت محسوب می‌شود" خالی از مسامحه نیست زیرا شخص مرده حق مالکیت ندارد تا مالک دیه خود باشد بنابراین منظور قانونگذار آن است که دیه برای میت هزینه می شود.

اکبرآبادی در پایان گفت: دلیل اینکه دیه میت به ارث نمی رسد در روایات چنین بیان شده است «جنین چیزی است که احتمال زنده بودن و نفع آینده او می رود اما مرده منفعتش از بین رفته پس اگر جنایتی بر جسم آن صورت گیرد دیه برای همان جسم است پس در راه خیر برای مرده هزینه می شود».