قدم به قدم با گردشگری اراک و خمین

بولتن نیوز: اراک،‌ مرکز استان مرکزی را مبدا قرار داده و سفر آغاز می‌شود. موزه‌های چهارفصل و حسن‌پور این امکان را فراهم می‌کنند که از پیشینه این شهر و دیار و در عین حال بناهای تاریخی اطلاعاتی به دست بیاید.
 
حمام چهارفصل اراک یکی از آثار معماری زیبای کشور در قرون معاصر است و تزیینات منحصر‌به‌فرد جلوه‌ی دیگری به آن بخشیده‌اند. بنای حمام در ضلع شرقی خیابان بهشتی واقع شده و چهار معبر ورودی از طرف شمال و جنوب دارد. نام حمام نیز برگرفته از کاشی خوش نقش و نگاری است چهار فصل را در چهار سمت سربینه حمام مردانه به تصویر کشیده است.
 
عدد چهار به شکل دیگری در این حمام نمود یافته زیرا این حمام وسیع همچنین از چهار بخش مجزای مردانه، زنانه،‌ حمام ویژه اقلیت‌های دینی و حمام خصوصی تشکیل شده است. تقریباً‌ تمام بنای داخلی حمام به وسیله کاشی‌های هفت رنگ تزیین شده و سقف تمامی بخش‌ها با آجر و ملات گچ و آهک به صورت گنبدی طاق زده شده است.
 
در حال حاضر بخشی از این حمام به موزه تبدیل شده و اشیایی مهمی را از دوره‌های مختلف پیش و بعد از اسلام، به نمایش گذاشته است. از آثار شاخص این موزه می‌توان به محراب تاریخی مسجد جامع ساوه اشاره کرد.
 
دیگر موزه شهر اراک،‌ موزه حسن‌پور، 5 تالار با عناوین چوب و کاغذ؛ سفال و ظروف چینی؛ فرش و گلیم؛ فلز و آثار حجمی و چوب به نمایش اشیا اختصاص یافته است. علاوه بر اشیا موجود بنای موزه نیز که با توجه به کاشی کار شده در پیشانی شمالی به زمان احمدشاه بازمی‌گردد.
 
با در نظر گرفتن موقعیت موزه حسن‌پور در بافت تاریخی بازار اراک و در محله چهارسوق،‌ بازدید خالی از لطف نخواهد بود. دسترسی به مدرسه قدیمی سپهداری،‌ حمام قدیمی چهارسوق و دیگر نقاط قدیمی بازار مانند بانک ملی نیاز به زمان زیادی نخواهد داشت.
 
پیش از خروج از شهر و پرداختن به آثار طبیعی باید گفت که مجتمع پذیرایی پارسیان اراک در بنای یک کاروانسرای قدیمی و نزدیک به مجموعه تاریخی برای صرف ناهار از موقعیت مناسبی برخوردار است.

اما در میان آثار طبیعی تالاب و کویر میقان از جایگاه خاصی برخوردار است. این منطقه با داشتن اکوسیستمی کاملاً‌ متفاوت تصور گردشگر از کویر را تغییر می‌دهد و شاید دلیل عمده این امر،‌ وجود تالاب میقان است. این تالاب با تغییراتی که در تالاب‌های دیگر کشور مانند بختگان و شادگان رخ داده‌، تبدیل به زیستگاه درنای خاکستری شده است.
 
تالاب میقان که در 15 کیلومتری شمال شرقی شهر اراک واقع شده،‌ زیستگاه 73 گونه گیاهی است. از جمله این گیاهان می‌توان از «قره‌داغ» یا قهرمان کویر نام برد. در این منطقه همچنین بیش از 130 گونه پرنده بومی و غیربومی شناسایی شده است. فلامینگو،‌ غاز وحشی،‌ حواصیل،‌ آنقوت سر خرمایی چکاوک برخی از آنها هستند.
  



 
دیگر اثر طبیعی،‌ منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله در 25 کیلومتری شرق اراک و 30 کیلومتری شمال خمین،‌ روستای ابراهیم‌آباد،‌ روستای شهواران است.
 
مقصد بعدی،‌ شهرستان خمین است که زادگاه معمار بزرگ انقلاب اسلامی است و به دلیل انتساب به نام حضرت امام (ره) و به دلیل وجود مناطق زیبا جذابیت خاصی برای گردشگران داخلی و خارجی دارد.
 
منزل پدری امام راحل در خمین، قلعه تدافعی بوده که هنگام حمله اشرار و غارتگران، محلی امن برای اهالی بی‌دفاع محسوب می‌شده ‌است. سبک ساختمان‌سازی این خانه مربوط به عصر قاجار است و قدمت آن به حدود 172سال می‌رسد. در مجموعه این بیت پنج خانه بزرگ و یک خانه کوچک است. امام خمینی (ره) در پنج‌دری مشرف به حیاط بزرگ متولد شده‌است. قسمت اصلی ساختمان بیت، دارای یک ورودی اصلی شامل هشتی راهروی ارتباطی یا زیرطاقی، اندرونی، بیرونی و محل نگهداری حیوانات و یک باغ کوچک بوده است.
 
مسجد جامع خمین واقع در انتهای بازار این شهر به مساحت 3 هزار مترمربع با دو سبک معماری قدیم و جدید بنا شده‌است. بافت معماری قسمت قدیمی مسجد بیش از یک متر در عمق زمین احداث شده‌ و سقف نیز به صورت ضربی با آجر قرمز و نخودی ساخته شده‌ است. بافت کالبدی این مسجد طوری طراحی شده است که در زمستان هوای داخل آن گرم و در تابسان خنک و مطبوع است.
 
قلعه «سالار محتشم» در محله قدیمی شهر، «قلعه» واقع شده است و شامل یک‌هزار مترمربع عمارت‌های اشرافی و بزرگ در درون یک باغ است. جلوی اتاق‌های این بنا یک ایوان بزرگ قرار دارد که از دو طرف به‌وسیله پله به حیاط ارتباط دارد. آمدن میرزا کوچک خان جنگلی به این قلعه برای گرفتن کمک، حمله اشرار به خمین و دفاع و مقابله با آنها از جمله رویدادهای تاریخی است که این مکان تاریخی شاهد بوده‌است. قلعه‌سالار محتشم خمین با قدمت 120سال مربوط به اواخر دوره قاجاریه است. طرح و ساختار قلعه و عمارت براساس فرهنگ معماری ایرانی استوار شده است به‌طوری که می‌توان عناصر معماری تاریخی همچون گوشواره، سردابه، ایوان و گرمخانه را در آن مشاهده کرد.
 
یکی دیگر از تفرجگاه‌های شهر خمین کوه بوجه است به معنای «برنده سیاهی‌ها» یا تیغ آفتاب. این کوه کوچک همواره با شادی و غم مردم خمین شریک بوده‌ است، حمله اشرار معروف به رجبعلی و پناه بردن زن و بچه‌ها به بوجه و دفاع در فراز کوه از نمونه‌های آن است. «کوه‌بوجه یا بوجه‌سلطان» در جنوب شهر خمین قرار دارد و شهرت آن نه به دلیل جثه فیزیکی، بلکه به سبب مکانی برای بروز برخی رفتارهای فرهنگی مردم این منطقه‌است.
 
برای انجام این سفر،‌ آن دسته از هم‌وطنان که وسیله نقلیه در اختیار ندارند می‌توانند از پایانه‌های جنوب و بیهقی عازم اراک شوند که در ساعات مختلف ماشین در تردد است و هزینه انواع بلیت آن 6 و 8 هزار تومان است. ماشین سواری نیز در مسیر اراک- تهران قابل استفاده است. به‌علاوه قطار تهران- جنوب نیز در اراک ایستگاه دارد.