سوختن آرزوها در آتش چهارشنبه سوری

می گویند يکي از آيين‌هاي سالانه‌ي ايرانيان است. می گویند ايرانيان آخرين سه‌شنبه‌ي سال خورشيدي را با بر افروختن آتش و پريدن از روي آن به استقبال نوروز مي‌روند!

سرویس اجتماعی بی باک‎؛ می گویند که چهارشنبه سوري، يک جشن بهاري است که پيش از رسيدن نوروز برگزار مي‌شود!

 می گویند؛ مردم در اين روز براي دفع شر و بلا و برآورده شدن آرزوهايشان مراسمي را برگزار مي کنند که ريشه‌اش به قرن‌ها پيش باز مي گردد!

می گویند؛ این جشن آنقدر جالب و نشاط آور است که مراسم ويژه‌ي آن در شب چهارشنبه صورت مي‌گيرد و براي مراسم در گوشه و کنار کوي و برزن نيز بچه‌ها آتش‌هاي بزرگ مي افروزند و از روي آن مي پرند و ترانه (سرخي تو از من ، زردي من از تو ) مي‌خوانند!

نوشته اند: در ايران رسم است كه پيش از پريدن آفتاب، هر خانواده بوته‌هاي خار و گزني را كه از پيش فراهم كرده اند روي بام يا زمين حياط خانه و يا در گذرگاه در سه يا پنج يا هفت «گله» كپه مي‌كنند. با غروب آفتاب و نيم تاريك شدن آسمان، زن و مرد و پير و جوان گرد هم جمع مي‌شوند و بوته‌ها را آتش مي‌زنند.

در اين هنگام از بزرگ تا كوچك هر كدام سه بار از روي بوته‌هاي افروخته مي‌پرند، تا مگر ضعف و زردي ناشي از بيماري و غم و محنت را از خود بزدايند و سلامت و سرخي و شادي به هستي خود بخشند. مردم در حال پريدن از روي آتش ترانه‌هايي مي‌خوانند: "زردي من از تو ، سرخي تو از من"، "غم برو شادي بيا ، محنت برو روزي بيا"، "اي شب چهارشنبه ، اي كليه جاردنده ، بده مراد بنده"
خاکستر چهارشنبه سوري، را نحس مي‌دانند، زيرا مردم هنگام پريدن از روي آن، زردي و ييماري خود را، از راه جادوي سرايتي، به آتش مي دهند و در عوض سرخي و شادابي آتش را به خود منتقل مي کنند. سرود "زردي من از تو / سرخي تو از من"

زنان و دختران آرزومند و حاجت دار، قاشقي با كاسه‌اي مسين برمي‌دارند و شب هنگام در كوچه و گذر راه مي‌افتند و در برابر هفت خانه مي‌ايستند و بي‌آنكه حرفي بزنند پي در پي قاشق را بر كاسه مي زنند. صاحب خانه كه مي‌داند قاشق زنان نذر و حاجتي دارند، شيريني يا آجيل، برنج يا بنشن و يا مبلغي پول در كاسه‌هاي آنان مي‌گذارد.

اگر قاشق زنان در قاشق زني چيزي به دست نياورند، از برآمدن آرزو و حاجت خود نااميد خواهند شد. گاه مردان به ويژه جوانان، چادري بر سر مي‌اندازند و براي خوشمزگي به قاشق زني در خانه‌هاي دوست و آشنا و نامزدان خود مي‌روند.

خانواده‌هايي كه بيمار يا حاجتي داشتند براي برآمدن حاجت و بهبود يافتن بيمارشان نذر مي كردند و در شب چهارشنبه‌ي آخر سال «آش ابودردا» يا «آش بيمار» مي‌پختند و آن را اندكي به بيمار مي‌خوراندند و بقيه را هم در ميان فقرا پخش مي‌كردند.

واقعیت چیست؟ عقلانیت کجاست؟

بسیار عجیب است آنانکه توسل به حضرات معصومین ( علیهم السلام) را خرافه می دانند؛ اینگونه با اعتقاد و بدعت به آغوش آتش می روند تا هم در دنیا سوخته باشند هم در آخرت.

مراسم چهارشنبه آخر سال یا همان چهارشنبه سوری، در این سالها با بیشترین حوادث و اتفاقات ناگوار به صبح رسیده است. به طوریکه رفتارهای خارج از عرف برخی افراد باعث شده تا سال نو برای خودشان و سایر شهروندانی که در حوادث آنها پاسوز می شوند، همراه با سوز و گداز و تلخ کامی باشد.

آنچه در این سالها بیشتر مورد توجه برخی شهروندان به ویژه جوانان و نوجوانان قرار گرفته است، ایجاد سر و صداهای وحشتناک ناشی از انفجار مواد محترقه ای است که دست کمی از مواد منفجره ندارند. همین مسئله باعث شده تا این به اصطلاح سنت؛ حوادث و خسارتهای ناگواری به دنبال داشته باشد که رخداد آنها با تلخ کامی برای شهروندان به یادگار مانده است.

شاید بیشترین آسیب مربوط به افراد رهگذری باشد که بدون هیچ دخالتی در بروز چنین حوادث تلخی، متحمل آسیبهایی می شوند که بعضا سلامت آنها را برای همیشه دچار نقصان می کند. به طوریکه آمارها و گزارشهای رسمی وزارت بهداشت نشان می دهد بیشترین آسیب مربوط به قطع انگشتان دست و از دست دادن بینایی است.

دکتر هرمز شمس، رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از آسیب دیدگان بینایی (اشک) با عنوان این مطلب که 10 درصد افرادی که از ناحیه چشم در حوادث چهارشنبه آخر سال آسیب می بینند نیاز به جراحی دارند، گفت: آسیبهای چشمی با 27 درصد، دومین عارضه ای است که در حوادث چهارشنبه آخر سال سلامت مردم را تهدید می کند.

دکتر امین الله نیک اقبالی، رئیس هیئت مدیره انجمن چشم پزشکی ایران نیز با اشاره به عواقب ناگوار آسیبهای چشمی در حوادث چهارشنبه پایان سال که تا آخر عمر ترمیم نمی شود، گفت: یک مجروح چشمی تا آخر عمر خود بیش از 100 میلیون تومان هزینه می کند.

این در حالی است که دکتر محمود جباروند، رئیس بیمارستان فارابی تهران از مراجعه 130 نفر در حوادث چهارشنبه آخر سال 89 به علت جراحت چشمی خبر داده و عنوان داشته بود که از این تعداد 30 نفر با شدت مجروحیت بستری شده و امکان نابینایی برای تعدادی از آنها وجود دارد که معاینات بعدی تا ساعت دیگر بر روی مجروحان انجام می‌شود.

دکتر مشیانه حدادی، رئیس اداره پیشگیری از حوادث وزارت بهداشت گفت: در حوادث چهارشنبه سوری سال 88 بیش از 38 درصد آسیب‌دیدگان دانش‌آموز بودند.

بر اساس آمار و گزارشهای وزارت بهداشت، در سال 88 ، هزار و 928 نفر مصدوم به دلیل حوادث مرتبط با آتش بازی شب چهارشنبه آخر سال به اورژانس بیمارستانها مراجعه کردند که در مقایسه با هزار و 817 مورد حادثه سال 87، 111 مورد یعنی حدود 6 درصد افزایش داشته است.

تعداد هزار و 601 مورد ماموریت اورژانس پیش بیمارستانی مرتبط با این حوادث در شب چهارشنبه آخر سال 88 رقم خورده است که 487 نفر به صورت درمان در محل و هزار و 114 نفر به صورت اعزام بیمارستانی بوده است، از این تعداد ماموریت هزار و 232 نفر مرد و 369 نفر زن بودند.
 
به گفته رئیس اداره پیشگیری از حوادث وزارت بهداشت، گروه سنی 19- 15 سال با 9/21 درصد و گروه سنی 24 - 20 سال با 5/19 درصد، مجموعاً حدود 41 درصد حوادث مربوطه را در سال 88 به خود اختصاص دادند. همچنین مصدومین مذکر حوادث مربوط به آتش‌بازی شب چهارشنبه پایانی سال حدود 5/4 برابر مصدومین مؤنث بودند که علت آن بیشتر بودن رفتارهای خطرپذیر در افراد مذکر، حضور بیشتر در معابر عمومی و همچنین تفاوت‌هایی است که والدین در نقش سرپرستی خود بین دو جنس قایلند.
 
حدادی افزود: 6/53 درصد حین بازی با مواد محترقه، 2/19 درصد حین عبور به صورت عابر پیاده، 7/8 درصد حین تماشا، 9/5 درصد حین پریدن از روی آتش، 7/1 درصد حین انجام وظیفه، 6/1 درصد حین تهیه و ساخت مواد مذکور دچار آسیب شده و در بقیه موارد، نوع فعالیت مشخص نبود.
 
به گفته رئیس اداره پیشگیری از حوادث وزارت بهداشت، به ترتیب صورت (5/44 درصد) و اندام فوقانی (40 درصد)، بیشترین نواحی آسیب دیده بدن بودند و 4 مورد حادثه منجر به فوت در اورژانس و 16 مورد منجر به معلولیت گردید.
 
دکتر فرهاد رضوانی، معاون آموزش اورژانس کشور ضمن ارائه توصیه هایی برای کمک به مصدومین قبل از رسیدن نیروهای امدادی،‌ گفت: در مواجهه با فردی که لباسش آتش گرفته باید ابتدا لباس را خاموش کرده و آنها را از بدن بیمار خارج کرده و قسمتهایی از لباس را که به تن مصدوم چسبیده قیچی کنند.
 
وی افزود: بهتر است ساعت،‌ گردنبند، دستبند،‌ انگشتر،‌ کمربند و کفشهای مصدوم را در آورده و ناحیه سوخته را با آب سرد شستشو دهند و بدین طریق آن را خنک کنند.
 
رضوانی تأکید کرد: در صورت آسیب به چشم و یا پلکها باید از مالیدن آنها خودداری کرده و با استفاده از یک لیوان یا مقوا که به شکل مخروط درآورده اند، چشم مصدوم را بپوشانند.
 
وی تصریح کرد: نیازی به گذاشتن دستمال،‌ پنبه و یا گاز روی چشم نیست و توصیه می شود در صورت وجود جسم خارجی از دستکاری آن بپرهیزند همچنین چشمها را شستشو ندهند زیرا فشار آب ممکن است، آسیب بیشتری به چشم وارد کند.
 
چهارشنبه آخر سال که چهارشنبه باستانی ایرانیهاست و از هزاران سال پیش تاکنون به‌عنوان نمادی از آداب و رسوم ایرانی در شادمانی از نو شدن سال ماندگار شده، اگرچه گویای غنای فرهنگی ایرانیان است ولی آتش این آخرین چهارشنبه سال همواره دامان شهروندان بی گناهی را می‌گیرد تا نوروز نو را یا سیاهپوش شوند و یا سفره هفت‌سین‌شان را در بیمارستانهای شهر بگسترند و آرزوهایشان در آتش چهارشنبه سوری بسوزد و تا آخر عمر با این درد به ناچار بسازند.