سید حسین فاطمی که بود؟

گروه سیاسی: سید حسین فاطمی، در ۷ مهر ۱۳۳۳ پس از محاکمه غیرعلنی در دادگاه نظامی به دلیل اقدام برای برکناری شاه و اقدام علیه سلطنت به اعدام محکوم شد.

به گزارش بولتن نیوز، حسین فاطمی در خانواده‌ای روحانی در ۱۲۹۶ و در شهر نایین متولد شد. پدرش سید علی محمد معروف به سیف العلماء از روحانیون طراز اول نایین محسوب می‌شد. حسین پس از طی کردن دوره ابتدایی به اصفهان عزیمت کرد و در دوران دبیرستان نخستین تجربه‌های روزنامه‌نگاری‌اش را در نشریه هفتگی باختر کسب کرد. دو بعد به تهران مهاجرت کرد و در ۱۳۱۶ وارد دنیای بزرگ مطبوعات ایران شد.

در ۲۱ سالگی به اصفهان بازگشت و سردبیر روزنامه باختر شد. در این زمان محمدعلی فروغی، نخست‌وزیر ایران طرحی با عنوان «پیمان سه‌جانبه» برای خارج‌کردن ایران از وضعیت اشغال و تبدیل آن به اتحاد با دولت‌های متفق پیشنهاد داد. حسین فاطمی در مقاله‌ای تند فروغی را عامل خارجی و دشمن ملت ایران خواند. در پی انتشار این مقاله باختر توقیف و فاطمی بازداشت شد و پس از آزادی از زندان باختر را به تهران منتقل کرد و در این دوره با محمد مسعود، مطرح‌ترین روزنامه‌نگار ایران پس از شهریور ۲۰ آشنا و همراه شد.

در ۱۳۲۴ برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت. وی در پاریس به فعالیت‌های سیاسی و مطبوعاتی خود ادامه داد و با کسب مدرک دکترا در ۱۳۲۷ به ایران بازگشت. در ۱۰ آبان ۱۳۲۸ رسماً جبهه ملی ایران اعلام موجودیت کرد و به پیشنهاد فاطمی روزنامه باختر امروز ارگان این جبهه شد.

در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ طرح ملی‌شدن صنعت نفت ایران به تصویب مجلس شانزدهم رسید. در همین زمان در مجلس پیشنهاد نخست‌وزیری مصدق مطرح شد، مصدق موافقت خود را اعلام کرد و اجرای قانون ملی‌شدن صنعت نفت را در رأس برنامه‌های خود قرار داد، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۳۰ مصدق اعضای کابینه خود را به مجلس معرفی کرد، حسین فاطمی را نیز در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۳۰ به‌عنوان معاون سیاسی و پارلمانی خود معرفی کرد.

فاطمی به‌عنوان سخنگوی دولت هر روز کنفرانس مطبوعاتی داشت و همچنان سرمقالات «باختر امروز» را می‌نوشت. فاطمی برای پیشبرد اهداف جبهه ملی از مقام معاونت سیاسی دکتر مصدق استعفا داد و در انتخابات مجلس هفدهم کاندیدای نمایندگی از تهران شد و رأی آورد اما در ۲۳ بهمن ۱۳۳۰ با گلوله مهدی عبدخدایی نوجوان ۱۵ ساله و عضو جمعیت فدائیان اسلام ترور شد و به دلیل بستری‌شدن در بیمارستان نجمیه عملاً نتوانست در مجلس فعالیت خاصی انجام بدهد.

در مهر ۱۳۳۱ و در کابینه دوم محمد مصدق مذاکرات دولت با انگلیس به بن‌بست رسید و با تصویب هیئت وزیران قطع رابطه سیاسی ایران با انگلیس عملی شد. فاطمی به سمت وزیر امور خارجه دولت دکتر مصدق منصوب شد و بدنبال کشف مدارک جاسوسی انگلیس بلافاصله سفارتخانه انگلیس را در اول بهمن تعطیل و کارمندان آن را اخراج کرد.

وی طی ده ماه بعد از انتصاب یکی از کلیدی‌ترین وزیران کابینه مصدق و تندروترین مخالف استعمار انگلیس و سلطنت بود. او در جریان نهضت ملی شدن نفت از همکاران نزدیک دکتر مصدق بود. به گفته دکتر مصدق، او نخستین کسی بود که پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در سراسر ایران را ارائه داد.

در شب ۲۴ مرداد ۱۳۳۲ کودتای نظامی توسط افسران و گارد شاهنشاهی اجرا شد، در همان شب حسین فاطمی دستگیر و در نیمه شب فرمان عزل مصدق و نصب زاهدی در مقام نخست‌وزیری به مصدق ابلاغ شد اما مصدق، نصیری و سربازان گارد سلطنتی را توقیف کرد و در پی آن شاه کشور را ترک کرد.

حسین فاطمی همان شب آزاد شد و در سه روز منتهی به کودتا در مقالات تندش مخالفت صریح و قطعی خود را با شاه اعلام کرد و با قاطعیت از حذف شاه و خاندان پهلوی نوشت. در صبح روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ گروهی از اراذل و اوباش دفتر روزنامه «باختر امروز» را تخریب کردند.

فاطمی پس از ۲۸ مرداد مخفی شد و در ۶ اسفند ۱۳۳۲ بازداشت شد. در ۲۲ اسفند ۱۳۳۲ در زمان دادرسی پرونده و در حضور رئیس کل شهربانی سپهبد مهدیقلی علوی مقدم، تیمسار بختیار و سرتیپ نصیری فرمانده گارد شاهنشاهی، مورد حمله گروهی به سرکردگی شعبان جعفری قرار گرفت. خواهر وی سلطنت فاطمی که در آنجا حضور داشت سپر بلا شد و جان برادرش را نجات داد. ضاربین ۸ ضربه چاقو به ریه و سینه فاطمی و ۱۱ ضربه به خواهرش وارد کردند.

در ۷ مهر ۱۳۳۳ پس از محاکمه غیرعلنی در دادگاه نظامی به دلیل اقدام برای برکناری شاه و اقدام علیه سلطنت به اعدام محکوم شد.

سید حسین فاطمی نهایتاً در ۱۹ آبان ۱۳۳۳ اعدام شد و در قبرستان ابن بابویه شهر ری در نزدیکی کشتگان قیام ۳۰ تیر به خاک سپرده شد.