هشدار رییس اتاق تهران نسبت به نرخ ارز

در شرایطی که بانک مرکزی به تازگی ارز را سه نرخی کرد و به این ترتیب سیاست دیگری را در بازار متلاطم ارز در پیش گرفت، رییس اتاق تهران در هشتمین نشست هیات نمایندگان این اتاق نسبت به چند نرخی شدن ارز هشدار داد و راهکارها و ضربه گیرهای پیشنهادی فعالان بخش خصوصی را ارائه داد.

حضور تمام وقت رییس سازمان توسعه تجارت نیز باعث شد تا هم او و هم دیگر نمایندگان موضوع صادرات بخصوص صادرات غیرنفتی را بیش از پیش به بوته نقد و بررسی بکشانند.
اما یحیی آل اسحاق در هشتمین جلسه هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران،در ابتدای جلسه و در سخنرانی آغازین ضمن هشدار نسبت به آثار و تبعات چند نرخی شدن ارز، اعلام کرد که هزینه های این سیاست به مراتب بیشتر از فواید آن است.

او در این نشست که محور اصلی آن فرصت ها و چالش های صادرات غیرنفتی بود، ابتدا به موضوع نرخ ارز و شکاف عمیقی که میان نرخ رسمی و بازار آزاد در حال افزایش است اشاره کرد و پس از بیان نظرات خود، ضربه گیرهای پیشنهادی اتاق تهران را اعلام کرد.

خرید ارز پس انداز کنونی خانوار ایرانی
به اعتقاد رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران،خرید ارز به عنوان پس انداز کنونی بسیاری از خانوارهای ایرانی مطرح است.آل اسحاق تصریح کرد: هم اکنون خانواده ها به دلایل مختلفی از جمله پایین بودن نرخ سود بانکی به خرید ارز در بازار روی آورده اند و از این منظر تلاش کرده اند تا سود مناسبی را کسب کنند. بنابراین تقاضای کاذب بازار را به هم ریخته است.
وی تاکید کرد: نباید با دادن علامت اشتباه به تولید و تخصیص غیر بهینه منابع منجر به بروز بحران در اقتصاد کشور شد.

رییس اتاق تهران با بیان اینکه در حال حاضر هر خانواری که قصد پس انداز دارد به سمت خرید دلار می رود،اضافه کرد:برای حل این معضل باید ضربه گیرهایی را در بازار ارز ایجاد کرد تا اگر به هر دلیلی حجم نقدینگی در بازار بالا رفته و کنترلی بر روی آن نیست بتوان از این ضربه گیرها استفاده کرد.

آل اسحاق معتقد است که هم اکنون به دلیل به کار بستن برخی سیاست ها اعتماد حرفه ای به بسیاری از بخش های اقتصادی کم شده و بازار برخی کالاها متلاطم شده است بنابراین دولت باید از ضربه گیرهایی استفاده کند که در کوتاه مدت و میان مدت منجر به بهبود وضعیت اقتصادی شود.

آل اسحاق گفت: شورای مشورتی اتاق تهران که ترکیبی از اقتصاددانان مطرح کشور و نمایندگان بخش خصوصی را در خود جای داده، طی هفته های اخیر موضوع نرخ ارز و آثار و تبعات آن بر اقتصاد کشور را در دستور کار قرار داده است و به جمع بندی هایی نیز رسیده است. به گفته رییس اتاق تهران، قرار است پس از دریافت و جمع بندی آرا و نظرات اعضای هیأت نمایندگان اتاق تهران و یک کاسه شدن راهکارهای بخش خصوصی در خصوص نرخ ارز، نظرات اتاق تهران به مراجع دولتی ارسال شود.

خطرات چند نرخی شدن ارز
یحیی آل اسحاق اوضاع اقتصادی کشور را "متلاطم" عنوان کرد که به اعتقاد وی به دلیل مسائل و مشکلات بین المللی و داخلی روی داده است.
او با بیان اینکه باید در نظام تدابیر اقتصادی بازنگری صورت بگیرد تصریح کرد که یکی از موضوعاتی که باید مورد تحلیل و بازنگری مجدد قرار بگیرد سیاست های ارزی است و ضرورت آن کاملا احساس می شود.

رییس اتاق تهران خاطرنشان کرد که موضوع نرخ ارز از سال 1360 در کشور مطرح بوده است چرا که به زعم وی ایران کشوری است که اقتصاد آن بر نفت تکیه دارد.
آل اسحاق گفت: در مسئله چند نرخی کردن ارز و تک نرخی کردن آن، تجربیات زیادی در کشور ذخیره شده است که بنده به شخصه در سال های 1372 تا 1376 که بحث نرخ ارز در اوج خود بود آن را با پوست و گوشت خود لمس کرده ام.

به اعتقاد رییس اتاق تهران، چند نرخی کردن ارز هزینه هایی پشت سر خود دارد که به مراتب بیشتر از فواید آن است. او تأکید کرد که یکی از آثار و تبعات منفی چند نرخی شدن ارز، گسترده شدن زمینه فساد و تبعیض در کشور است.

به گفته وی، شکاف نرخ ارز دولتی و بازار آزاد که طی هفته های اخیر عمیق تر نیز شده است، تنها رانت را بیشتر می کند. او همچنین تصریح کرد که سفته بازی در بازار ارز اتفاقی است که پس اندازهای مردم و بنگاه های اقتصادی را به سمت خود کشانده است.

آل اسحاق با بیان اینکه یکی دیگر از آثار خطرناک چند نرخی شدن ارز، تسلط و مداخله بیشتر دولت بر اقتصاد کشور را به دنبال دارد، گفت: بازگشت به نظام کوپنی و اداری و نیز بازگشت مهرهای عدم ساخت و نظارت و کنترل بر قیمت ها و نیز بروکراسی و امضاها و سرقفلی های طلایی در چنین فضایی باردیگر بر کشور سایه خواهد انداخت.

رییس اتاق تهران در ادامه به چرایی این معضلات پرداخت و با بیان اینکه به ادعای مسوولان کمبود ارز در کشور نداریم، افزود: آنگونه که مسوولان اعلام کرده اند موجودی صندوق ارزی کشور در حدود 123 میلیارد دلار است بنابراین از حیث منابع ارزی به نظر می رسد با کمبود مواجه نیستیم اما چرا با این وجود در نرخ ارز به مشکل برخورده ایم.

او اضافه کرد : رییس کل بانک مرکزی به تازگی اعلام کرد که رقم قاچاق در کشور به 20 میلیارد دلار رسیده است، که باید پرسید چرا رقم قاچاق به این میزان رشد کرده است.

راهکارها و ضربه گیرهای پیشنهادی بخش خصوصی
آل اسحاق در ادامه این سخنان، به بیان راهکارهایی پرداخت که به زعم وی ضربه گیرهایی است که در چنین فضایی می تواند بار مشکلات را سبک کند.
او باردیگر تصریح کرد که بازار ارز و ریال در کشور شرایط متلاطمی را سپری می کند و اگر به همین منوال پیش رود معلوم نیست که به چه سرانجامی خواهد رسید. رییس اتاق تهران اما خاطرنشان کرد که اگر ضربه گیرهایی که ماحصل تحلیل و بررسی بخش خصوصی و اتاق بازرگانی تهران است را رعایت کنیم شاید در کوتاه مدت و بلندمدت بتوانیم از ادامه بحران در بازار ارز جلوگیری کنیم.

آل اسحاق در توضیح نخستین راهکار و ضربه گیر پیشنهادی اتاق تهران، به مقوله افزایش نرخ سود سپرده های بانکی اشاره کرد و گفت: یکی از راه حل ها متعادل کردن نرخ سود سپرده های بانکی است که می توان به این طریق نقدینگی را به سمت نقاط مثبت سوق داد.

او از افزایش سود اوراق مشارکت پتروشیمی به عنوان یکی دیگر از ضربه گیرها یاد کرد و به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر بنا بر آمار و اطلاعات در بخش نفت و پتروشیمی در حدود 40 میلیارد دلار کسری منابع سرمایه گذاری داریم که اگر بتوانیم جذب منابع به این بخش را با راهکارهای اصولی توسعه دهیم به گفته وزیر نفت سالانه 100 میلیارد دلار به درآمد کشور اضافه می شود.

رییس اتاق تهران همچنین به موضوع هدفمندی یارانه ها اشاره کرد و ضمن شجاعانه خواندن آن عنوان کرد که واقعیت ها نشان می دهد که در تأمین ریال این بخش و امکانات شکاف دیده می شود و گسترش این شکاف با متلاطم کردن بخش های دیگر اقتصادی صحیح نیست.
آل اسحاق تصریح کرد که تدبیر دیگری باید در این زمینه اندیشه شود.

رییس اتاق تهران در ادامه، از صادرات غیرنفتی به عنوان یک ضربه گیر دیگر یاد کرد و گفت: اگر در بخش صادرات غیرنفتی تسهیلاتی صورت بگیرد و فضای تنفس در این بخش باز شود می تواند کمک حال باشد.

خدا را شکر سخنرانی اینجا رایگان است
اولین سخنران پیش از دستور هشتمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران مرسل صدیق بود که ابتدای سخنان خود را به بیان تصمیمش برای ایراد یک سخنرانی در چین و سپس انصراف از آن اختصاص داد . صدیق توضیح داد: «دو هفته ديگر در چين نمايشگاهي برپا است كه در كنار آن همايش تجاري برگزار مي شود. كوشش كردم حدود 10 دقيقه وقت گرفته و در مورد مسائل تجاري سخنراني كنم اما پس از بررسي معلوم شد آقاي عليشيري از وزارت اقتصاد 10 دقيقه وقت گرفته اند و براي اين مدت 10 هزار دلار نیز پرداخته اند. من از ایراد سخنراني انصراف دادم چون توانایی پرداخت چنین مبلغی برای سخنرانی را نداشتم.» صدیق با اشاره به اتاق تهران ادامه داد: «جای شکرش باقی است که اينجا سخنراني ها رايگان است.»

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران موضوع "نقش بانك ها در تقويت و تضعيف صنايع" را برای سخنرانی خود انتخاب کرده بود. صدیق با اشاره به مطالب زياد نگاشته شده، مصاحبه هاي فراوان انجام شده و سرانجام پيشنهادات متعدد ارائه شده، تکیه بيشتر آنها را بر كاهش نرخ بهره دانست كه از اين راه به دنبال کاهش قيمت تمام شده در بازار داخلي و ایجاد رقابت در مقابل كالاي خارجي هستند.

مرسل صدیق هم چنین به چند مصاحبه و یادداشت اشاره کرد که فعالان اقتصادی در آن ها خواستار کاهش بهره بانکی برای صنایع را شده بودند.

مشکل بهره وام نیست، تامین مالی است
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران سرمايه در گردش يا نقدينگي در يك واحد توليدي را همانند جريان خون در بدن نامید كه با رساندن اكسيژن تمام اعضاء را فعال و هماهنگ مي كند و ضايعات اضافي را به موقع از كل سيستم به بيرون منتقل مي سازد.

وی ادامه داد: «تامين مالي قدر اعمال مديريت را بالا مي برد؛ خريدها بموقع انجام مي شود كه علاوه بر حفظ خط توليد از افزايش قيمت جلوگيري مي كند؛ حقوق و مزاياي كاركنان بموقع پرداخت مي شود كه موجب جلب رضايت بيشتر و در نتيجه افزايش بهره وري مي شود؛ اعتبار سازماني را بالا مي برد و ارزش سهام شركتها را افزايش مي دهد؛ حق دولت همانند بيمه و عوارض و ماليات و غيره بموقع پرداخت مي شود و دهها مزاياي ديگر از تامین مالی منبعث می شود اما آيا مشكل روز صنايع منابع مالي يا وام كم بهره است؟»

مرسل صدیق خود پاسخ پرسش خود را این گونه داد که : «نه! مشكل اين است كه بانك ها بر اثر مسائل اختلاس پيش آمده سياست انقباضي در پيش گرفته اند وام جديد نمي دهند، وام هاي مصوب را كاهش داده اند، وام هاي حد را متوقف كرده اند آن هم در حالي كه واحدهاي توليدي در شرايط بحراني كمك هاي بيشتري را لازم دارند.»

صدیق با برشمردن چند بند از قوانین بانکی و پرداختن به وظایف بانک مرکزی به عنوان خزانه کشور که مبلغی بیش از 90 هزار میلیارد تومان پول در اختیار دارد خواستار توزیع عادلانه آن شد. این فعال اقتصادی به این نکته اشاره داشت که بطور طبيعي امكان سرمايه گذاري از محل سود وجود ندارد بلكه سرمايه گذاري بايد از منابع تامين مالي ديگران مثل بانك ( يا شركت هاي سرمايه گذار) تامين شود.

صدیق با بیان گلایه خود در این جمله که "بانك مركزي حمايت خود را از صنعت حذف كرده است" به حساب های چهارگانه بانک ها پرداخت و گفت: «بانكها از وجوه دريافتي در حساب هاي خود 5 تا 10 درصد به بانك مركزي مي پردازند. بانك مركزي نیز 1 درصد از محل دريافتي هاي فوق را به بانك صنعت و معدن مي پرداخت كه اين بانك این مبلغ را به صنايع اختصاص مي داد. مدتي است بانك مركزي سهم یک درصدی خود را به بانک صنعت و معدن نمي پردازد و پرداخت هاي قبلي را نيز مطالبه مي كند. بنابراين بانك صنعت و معدن نمي تواند به واحدهاي توليدي وام بپردازد.»

فعلا دریافت وام با هر بهره ای
مرسل صدیق که سخنرانی مفصلی برای هیات نمایندگان تدارک دیده بود در حالی به سخنرانی خود پایان داد که یحیی آل اسحاق دو بار در مورد رعایت وقت به او تذکر داد. صدیق اما کار خود را با پیشنهاد به پایان برد.

او اما اصلی ترین درخواست خود را اینگونه بیان کرد: «تمركز موضوع بحث و مذاكرات اتاق بازرگاني و نمايندگان صنايع بجاي دريافت وام با بهره كمتر فعلاً ‌بر روي دريافت با هر نرخي كه عادلانه است و بانكها عمل مي كنند و منافع آنها تامين مي شود قرار بگيرد. تا بانكها با اشتياق و تمايل بيشتر همكاري كنند. ضمن اينكه مسئله وام با نرخ كمتر دستور كار جاري قرار داشته باشد.»

سايه نفت بر سر توليد
"مسعود دانشمند" که برای بیان سخنان کوتاهی وقت گرفت، براین عقیده بود که نظام بازار پولی کشور به بن بست رسیده است و دولت باید نظام پولی جدیدی را طراحی و پیشنهاد دهد؛ نظامی که نیازها و چالش های واحد های تولیدی را مرتفع سازد.
دانشمند در بخش ديگري از سخنانش گفت:« اقتصاد ايران از محور فروش نفت به سمت توليد در حال حركت است. در چنين شرايطي، توليد بايد بهاي خود را بيابد؛ اما نفت همچنان بر توليد سايه افكنده است.»

او افزود:«براساس آمار گمرك، نرخ هركيلو صادرات به طور توسط 45 سنت و واردات 46/1سنت برآورد شده است.» اين عضواين هيات نمايندگان اتاق تهران گفت: «اگرچه، حجم صادرات افزايش يافته ومقدار واردات نيز در مقايسه با ارزش آن كاهش يافته است اما اين تغييرات مربوط به خام فروشي است.»

اين عضو هيات نماينگان اتاق تهران، براين باور است كه همانگونه كه درآمد حاصل از فروش نفت نتوانست، زمينه ساز توسعه صادرات شود، خام فروشي نيز ناكامي در تحقق اين هدف را در پي خواهد داشت. دانشمند خواستار تعيين سازوكاري دائمي براي آناليز موانع رشد صادرات و تنگناهاي كاهش قيمت تمام شده كالاها و خدمات شد.

شبكه اي براي ارتباطات تجاري
"جمشید عدالتیان" وقتی پشت تریبون ایستاد، بحث خود را به «نقش بانک های اطلاعاتی در توسعه تجارت داخلی و خارجی کشورها» اختصاص داد و گفت: «یکی ازمهم ترین فعالیت هایی كه سایر کشورها به مظور افزايش مبادلات تجاري دنبال ي كنند، این است که با توسعه شبکه هاي B2B موجب برقراری ارتباط و هم افزایی میان شرکت ها می شوند. او ادامه داد:«درایران نیز وظیفه اتاق این است که میان شرکت های تولیدی و تجاری پیوند ایجاد کند.»

دومین سخنران پیش از دستور هشتمین نشست هیات ننمایندگان اتاق تهران، برقراري این پیوند را از آن جهت پر اهمیت دانست که به عقیده او چنین سازو کاری می تواند هزینه مبادله در ایران را کاهش دهد. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران سهم هزینه مبادله در معاملات را 6 درصد عنوان کرد و گفت: «ایران از حیث بالا بودن هزینه مبادله درمیان اغلب کشورها رکورد دار است.» او در ادامه از خلا داده ها و اطلاعات تجاری در ایران گلایه کرد و افزود:« اتاق های بازرگانی کشور در ایجاد ارتباط با سایر کشور ها معمولا فعال ترند؛ در حالی که این ارتباط در داخل کشور دچار ضعف است.»

عدالتیان گفت که در سال 1372 نخستین بانک B2B را در کشور بنیان نهاده است که بیش از 100 هزار کالا و خدمات را در سطح جهان معرفی می کند. او افزود:« در حال حاضراطلاعات حدود 25هزار کالای ایرانی وارد این شبکه شده است که بر اساس طبقه بندی های مختلف قابل جست و جو است.»

صادرات غیرنفتی استراتژی توسعه ندارد
سومین سخنران پیش از دستور مجیدرضا حریری بود که با تشکر از هیات رییسه برای انتخاب موضوع صادرات غیرنفتی و روز صادرات به عنوان دستورجلسه سخنان خود را نیز به همین موضوع اختصاص داد.

حریری که از عدم وجود یک استراتژی مشخص برای توسه صادرات غیرنفتی صحبت می کرد، اعتقاد داشت باید سندی در این مورد تهیه شود که اتاق بازرگانی نیز بهترین محل برای تدوین آن است.

حریری در ادامه سخنانش چند سوال در مورد توسعه صادرات غیرنفتی خطاب به همه اعلام و خود نظرش را درباره آن بیان کرد. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در اولین سوال خود با بیان این که "برای رشد صادرات سنتی کشور چه کرده ایم؟" به این مساله پرداخت که چرا اقلامی همانند پسته، فرش، سالامبور و ریشه های گیاهی که جزو صادرات سنتی ما بوده و پتانسیل آن را داشتیم به علت رشد نامتوازن صادرات به حاشیه رانده شده و روی آن ها سرمایه گذاری صورت نگرفته است.

حریری دومین پرسش خود را به برنامه حفظ بازارهای صادراتی اختصاص داد و از محدود شدن روز به روز آن ها گلایه کرد. مجیدرضا حریری با بیان این که از سال 86 تاکنون بیش از 55 درصد و از سال 87 بیش از 65 درصد صادرات ما به 5 کشور چین، امارات، عراق، افغانستان و هندوستان سرازیر شده نسبت به این موضوع هشدار داد که این بازارها از طریق مناسبات غیراقتصادی و به دلایل سیاسی ایجاد شده و لذا هر زمان امکان دارد که دوباره از دست برود.
این فعال اقتصادی در سوال سوم خود از برنامه های توسعه تولید صادراتی پرسید و گفت: «با نگاه به آمار و ارقام و اطلاعات صادراتی هیچ شاهدی نمی بینیم که خبر از سرمایه گذاری در تولید برای صادرات باشد.»

حریری هم چنین از وجود برنامه برای گشایش بازارهای جدید سوال کرد و به چند سال قبل برگشت که به رغم صادرات غیرنفتی پایین تر تنوع بازارها بیشتر بود. حریری ادامه داد: «در 8 یا 9 سال قبل، هر ساله 25 تا 30 مورد نمایشگاه های تخصصی در کشورهای خارجی داشتیم و در حدود 40 نمایشگاه بین المللی نیز حضور پیدا می کردیم که این آمار در 4 ساله گذشته کمتر و کمتر شده و به صفر نزدیک شده است.بازاریابی های صادرکنندگان نیز از طریق همین نمایشگاه ها و حضور در آن ها صورت می گرفت.»

مجیدرضا حریری اقتصادهای نوظهور و بازارهای پرکشش آن ها را دستمایه سوال بعدی خود قرار داد و گفت: «ما چه فکری برای این اقتصادها و حضور در بازار پرمشتری آن ها کرده ایم؟». حریری ادامه داد: «چین در پنج سال آینده واردات خود را سه برابر خواهد کرد. هم اکنون نیز بیش از 30 درصد از کالاهای لوکس دنیا در بازار چین به فروش می رسد. این بازار می تواند برای پسته، فرش، خشکبار اعلا و صنایع دستی ما بازار بسیار خوبی باشد. نباید بگذاریم بازارهای نوظهور شکل بگیرد و مشتریان و فروشندگان خود را بشناسد بعد به فکر ورود به آن باشیم.»

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم چنین با گلایه از افزایش روند خام فروشی در صادرات به این نکته اشاره داشت که "بیش از 60 درصد صادرات غیرنفتی ما یا مواد خام و یا میعانات گازی است". حریری صادراتی را مایه مباهات دانست که بر روی آن کار شده و دارای ارزش افزوده باشد.

حریری صادرات سنگ آهن خام را نیز به همان اندازه صادرات نفت خام نادرست دانست و معتقد بود نباید خام فروشی را بیش از این افزایش داد. به گفته حریری همان گونه که نفت خام سرمایه ملی و متعلق به نسل های آینده است مواد معدنی خام نیز چنین وضعی دارند.

قیمت خودروهای وارداتی کاهش می یابد
مسعود خوانساری نیز در این نشست به تقدیر و تشکر از وزارت صنعت، معدن و تجارت پرداخت.
او گفت: «از ابتدای سال گذشته، اگرچه واردات خودرو با تعرفه 120 درصدی آزاد بود اما وزارت صنایع سابق با اعمال سختگیری های بی دلیل عملا به افزایش 50 درصدی قیمت خودروهای وارداتی دست زد که منجر به رانت 1000 میلیارد تومانی در این بخش شده بود.»

او ادامه داد: «این موضوع و گلایه از چنین وضعیتی را در جلسه قبل هیأت نمایندگان اتاق تهران بازگو کردیم و در آن جلسه آقای ضیغمی معاون وزیر صنعت،معدن و تجارت قول رسیدگی را داد و سرانجام هفته گذشته قیمت خودروهای وارداتی 20 درصد کاهش قیمت داشت.»

خوانساری افزود: «طی هفته های آتی نیز روند کاهش قیمت خودروهای وارداتی ادامه خواهد داشت.»
او در ادامه موضوع دیگری را درباره واردات خودرو بیان کرد؛ خوانساری گفت: «گمرک ایران تعیین قیمت خودروهای سواری که آپشن دار هستند را به نمایندگی ها واگذار کرده است که نمایندگی ها نیز با این رویکرد که واردات برای اشخاص به صرفه نباشد قیمت ها را بالا اعلام می کنند. او خواستار رسیدگی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این خصوص شد.»

نمايندگان تهراني را آگاه كنيم
در ادامه این جلسه " شاهرخ ظهیری" به شکل گیری اتاق کشاورزی اشاره کرد و گفت: «کمتر از دو ماه پیش، بدون هیچ تاملی، طرحی برای تفکیک حوزه کشاورزی از اتاق ایران توسط وزارت جهاد کشاورزی تدوین شد که البته مدتی است در کمیسیون کشاورزی مجلس نیز به تصویب رسیده است.»

ظهیری به گذشته بازگشت و روند شکل گیری کمیسیون کشاورزی اتاق ایران را توضیح داد. او برخی فعالیت های این کمیسیون را در 20 سال گذشته يادآوري كرد تا بگوید، نیازی به شکل گیری اتاق کشاورزی نیست. این فعال کهنه کار صنعت غذا، در ادامه این پیشنهاد را نيز مطرح کرد:« پیش از طرح این لایحه در صحن علنی، نمایندگان تهران در مجلس شورای اسلامی را دعوت کنیم وآنان را درجریان تبعات تجزیه ساختار اتاق قرار دهیم.»

طرح مدل برای اداره نشست های هیات نمایندگان
رییس مرکز هم اندیشی برای توسعه بخش خصوصی در اتاق تهران که مدلی برای برگزاری جلسات هیات نمایندگان با استفاده از نظرات آن ها طراحی کرده بود نیز چند دقیقه ای پشت تریبون قرار گرفت تا طرح را برای حاضرین توضیح دهد.

سیداحمد دوست حسینی با اشاره به گلایه ها و انتقادهای مختلف از سوی اعضای هیات نمایندگان به نحوه برگزاری جلسات به نشست فوق العاده ای اشاره کرد که در شهریور ماه برای ارائه نظرات و پیشنهادات در همین رابطه تشکیل شده بود اشاره کرد. دوست حسینی هم چنین از برخی اظهارات و پیشنهادات مکتوب اعضای هیات نمایندگان برای بهتر اداره کردن جلسات خبر داد.

دوست حسینی سپس به ارائه مدلی پرداخت که براساس آن می توان جلسات را بهتر اداره کرد. این مدل که هم اکنون نیز جلسات تاحدودی بر اساس آن اداره می شود شکل منظم و زمان بندی شده ای برای برگزاری جلسات را ارائه می داد که برآیند نظرات خود اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران بود.

در این مدل روند اظهار نظر اعضا برای انتخاب دستورجلسه، انتقال نظرات و گزارش ها به هیات رییسه و مسایلی این چنین با اشکال و نمودارها مشخص شده بود.

نظرات اکثر اعضا در طرح گنجانده شده است
پدرام سلطانی به عنوان اولین فرد از اعضای هیات نمایندگان که موضع خود را در مورد طرح پیشنهادی دوست حسینی ارائه می داد گفت: «بسیاری از نظرات بنده و دوستان در این طرح گنجانده شده و در نظر گرفته شده بود.»

سلطانی ادامه داد: «تنها نگرانی این است که این طرح مانع پویایی و شنیدن نظرات رودرو و مستقیم نشود و روند بروکراتیک و ساکن به خود نگیرد.»

مديرعامل بورس كالا، ميهمان كميسيون كشاورزي
"محسن حاجی بابا" نیز وضعیت نابسامان بورس کالا و اوراق بهادار وهمچنین تغییرات پی درپی در سیاست های این دو بازار را مورد انتقاد قرارداد و از اعضای هیات رییسه درخواست کرد که مسئولان بورس اوراق بهادار و بورس كالا را به اتاق تهران فرا بخوانند تا بلکه پاسخی روشن به ابهامات فعالان اقتصادی ارائه دهند. درهمین حال شاهرخ ظهیری رییس کمیسیون کشاورزی اعلام کرد که هفته آینده، "محمدرضا پورابراهیمی" مدیرعامل بورس کالا، میهمان این کمیسیون خواهد بود. حمید حسینی نیز گفت که پورابراهیمی برای حضور در کمیسیون انرژی نیز اعلام آمادگی کرده است.

حذف 30 ماده از طرح فضای کسب و کار
سیدحمید حسینی نیز در این نشست از همکاران خود در اتاق تهران خواست تا برای تصویب طرح مستمر بهبود فضای کسب و کار که به زودی به صحن مجلس می رود کمک کنند. او یادآور شد که 30 ماده از این طرح حذف و یا اصلاح شده است.

عضو هیأت رییسه اتاق تهران با بیان اینکه یکی از ویژگی های این طرح این است که اتاق بازرگانی به عنوان نماینده بخش خصوصی پذیرفته شده است گفت: «براساس این طرح، قراردادهای میان دولت و بخش خصوصی استانداردسازی می شود.» حسینی تصریح کرد که اعضای اتاق تهران طی هفته جاری نظرات و پیشنهادهای خود را در خصوص این طرح اعلام کنند.

شرط گشایش ال سی تاسف برانگیز است
احمد پورفلاح دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران بود که در سخنان کوتاه خود خبری را که به زعم او برای بخش خصوصی تاسف برانگیز بود، اعلام کرد. پورفلاح گفت: «در مورد گشایش ال سی داخلی تغییراتی ایجاد کرده اند که به موجب آن حتما باید یک طرف قرارداد دولتی باشد. یعنی ما برای قرارداد با شرکت هایی چون فولاد خوزستان و... که خود را خصوصی می دانند نمی توانیم ال سی باز کنیم چرا که حتما باید یک طرف ال سی دولت باشد.»

احمد پورفلاح با انتقاد از این تغییر ادامه داد: «حس بد این تغییر این است که فکری ایجاد می شود مبنی بر این که معامله و مبادله دو طرفی که هر دو از بخش خصوصی هستند مشکل دارد. این تغییر تاسف برانگیزی است چرا که پشت آن چنین تفکری وجود دارد که معامله و مباشره بین بخش خصوصی را نمی پذیرد.»

آمارسازی نمی کنیم
پس ازآنکه اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران ، دیدگاه های خود را پیرامون «وضعیت صادرات» بازگو کردند، نوبت به "حمید صافدل" رییس سازمان توسعه تجارت رسید تا از عملکرد سازمان تحت مدیریت اش دفاع کند: « کشورها، اغلب به این واقعیت دست یافته اند که همه راه ها به صادرات ختم می شود.»

او در واکنش به حریری که از عدم تدوین سند راهبردی صادرات انتقاد کرد گفت:« چنانچه در اخبار 5 ماه گذشته مطبوعات جست و جو کنید، مشاهده خواهید کرد که سند راهبردی صادرات، برای نخستین بار و در سال نخست اجرای برنامه پنجم منتشر شده است.» او همچنین توضیح داد که «این سند با نگاهی به اسناد بالادستی، استراتژی ها و اهداف کمی در کار گروهی با حضور اعضای شورای عالی صادرات و نمایندگان اتاق ایران و تهران تدوین شده است.»

صافدل که قصد داشت به تمام پرسش های حریری پاسخ دهد، در ادامه به آنچه که او «عدم توازن در رشد صادرات غیر نفتی» می نامید اشاره کرد و گفت: «تفکیکی میان صنعت، معدن، نفت و گاز وجود ندارد؛ اما از سال های نخست انقلاب به دلیل تعصبی که نسبت به شکل گیری و رشد صادرات غیر نفتی وجود داشت این تفکیک ایجاد شد.» صافدل همچنین تاکید کرد که « در ارائه آمارهای مربوط به صادرات نیز به آمارهای گمرک استناد مي كنيم و تاکنون، آماری تولید نکرده ایم.» او گفت: درمقاطع مختلف نسبت به صادرات برخی کالاها حساسیت ها افزایش می یابد که به نظر می رسد، درحال حاضر این حساسیت ها بر«صادرات فرآورده های پتروشیمی» تمرکز یافته است. رییس سازمان توسعه تجارت افزود:« آمارها حاکی از آن است که بخش قابل توجهی از صادرات این نوع محصولات، توسط بخش خصوصی صورت می گیرد.»

اوهم چنین در خصوص ایراداتی که برخی ازاعضای هیات نمایندگان نسبت به صادرات مواد خام و فاقد ارزش افزوده وارد دانستند گفت: « در سال 85، پس از برگزاری سلسله نشست هایی با حضور نمایندگانی از اتاق تهران و ایران، تعاریف جدیدی برای این نوع کالاها تعیین شد؛ اما چنانچه تمایلی برای تغییر این نوع تعاریف وجود داشته باشد از آن استقبال می کنیم.»
او با بیان اینکه «دامنه تعریف بسیاری از کالاها در حد ارسال نمونه برای بازاریابی است» گفت:« تحقیقات نشان می دهد که صادرکنندگان هیچ یک از گروه های کالا، بیش از5 سال به طور مستمر به یک بازار یا کشور صادرات نداشته اند.»

رییس سازمان توسعه تجارت گریزی هم به برنامه های این سازمان برای «تولید صادرات محور» زد و گفت:« به دنبال ادغام وزارت بازرگانی وصنایع و معادن، تولید صادرات محور براساس یک آمایش تجاری مورد مطالبه قرار گرفت. در همین راستا نیزمعاونت برنامه ریزی وزارتخانه جدید فعالیت وسیعی را آغاز کرده است و سند راهبردی صنعت، معدن و تجارت نیز در حال تدوین است.»

او اما با اشاره به رشد 17 درصدی صادرات پسته، لقب «اقلام فراموش شده» را برای «خشکبار و پسته» نپذیرفت و گفت که صادرات میعانات و محصولات پتروشیمی با جهش روبه روشده است و رشد نسبی این کالاها نسبت به رشد صادرات پسته و فرش باعث شده تا این اقلام در جدول کالاهای صادراتی به رتبه های پایین تر تنزل کنند.

او همچنین از بازنگری در سیاق انتخاب صادرکنندگان برترنیز خبر داد و گفت:«درمیان صادرکنندگان برترامسال، تنها 8 بنگاه جدید دیده شد و سایر برگزیدگان بیش از2 بار در لیست صادرکنندگان برتر قرار گرفته اند.»

جای خالی اتاق در مراحل تدوین سند توسعه صادرات
محمد پارسا در خصوص اظهارنظرهای حمید صافدل گفت: کاش سند استراتژی توسعه صادرات که آقای صافدل از آن یاد کرد با همکاری اتاق بازرگانی تدوین می شد.
این عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران خاطرنشان کرد: صادرات با خدمات ارزش افزوده بالا نداریم و این یکی از معضلات این بخش است.

او بر صادرات پایدار در حوزه های مختلف اقتصادی از جمله انرژی تأکید کرد و افزود: به جای آنکه وام داده شود بهتر آن است که در سرمایه گذاری نیروگاه ها و پالایشگاه ها سرمایه گذاری کنیم.

پارسا با بیان اینکه قرار بود در برنامه بودجه، تورم داخلی منهای تورم خارجی شاخص تعیین نرخ ارز باشد، گفت: «این اتفاق نیفتاد در حالی که بسیاری از فعالان اقتصادی روی آن حساب کرده بودند. حال اگر این این شاخص همچنان تعیین نشود تولیدات داخلی بر مدار نزولی راه خود را ادامه می دهد به طوری که آمار نشان می دهد تولیدات ما در نیمه اول امسال قدرت رقابتی خود را از دست داده است.»

این فعال اقتصادی بر افزایش سرمایه صندوق توسعه ملی و بانک توسعه صادرات تأکید کرد و در عین حال یادآور شد که اتاق بازرگانی باید رقابت میان شرکت های خصوصی و شرکت های شبه دولتی را کنترل کند.

قیمت مس در تهران به صورت لحظه به لحظه تعیین می شود
صدیق نیز پس از سخنان حمید صافدل به این نکته اشاره کرد که یکی از واحدهای تولید صنایع فلزی از بخش خصوصی که با شرکت های ایتالیایی طرف قرارداد است و از مس و برنج به عنوان مواد اولیه استفاده می کند در برابر قیمتی که شرکت صنایع مس لحظه به لحظه در تهران اعلام می کند به مشکل برخورده است و مدیرعامل صنایع مس نیز هرگونه درخواست برای انجام ملاقات را بی پاسخ گذاشته است. مرسل صدیق از مدیرعامل شرکت صنایع مس خواست تا بیش از قبل به خواست های فعالان بخش خصوصی به خصوص صادرکنندگان توجه کند. وی هم چنین از صافدل خواست در خصوص این موضوع رایزنی کند.

به جای حرف، فکر تازه داشته باشیم
به گفته پدرام سلطانی، سازمان توسعه تجارت چه در گذشته و چه در زمان فعلی نزدیک ترین سازمان دولتی به بخش خصوصی بوده است.

عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران در ادامه گفت: متاسفانه ما در اتاق بازرگانی بیش از آنچه که به صادرات فکر کنیم بیشتر حرف می زنیم در حالی که بسیاری از موضوعات مطرح شده پاسخش در تجربیات کشورهای دیگر است.

وی در خصوص تغییر ترکیب کالاهای صادراتی کشور نیز افزود: در هیچ کشوری ترکیب کالاهای صادراتی ثابت نمانده است کما آنکه امروز دیگر کسی حله یمانی صادر نمی کند.
عضو هیأت رییسه اتاق ایران همچنین به روند رشد صادرات محصولات پتروشیمی طی سال های اخیر اشاره کرد و گفت: زیرساخت های صنایع پتروشیمی طی سال های گذشته گسترش یافته که نتیجه آن را امروز در رشد صادرات این بخش می بینیم.

سلطانی در ادامه خطاب به رییس سازمان توسعه تجارت گفت: صادرات اصولا کار شرکت های بزرگ است و شریان حیاتی بنگاه های بزرگ چیزی جز صادرات نیست از این رو به جای آنکه جایزه صادرکننده نمونه به غول های بزرگ تولیدی داده شود باید به بنگاه های کوچک و متوسط که صادرات دارند تعلق بگیرد.
او خاطرنشان کرد: برای آنکه حرف تازه بزنیم باید فکر تازه داشته باشیم.

عادت بد ما ایرانی ها
محمدرضا نجفی منش دیگر عضو هیات نمایندگان بود که برای دفاع از توسعه صادرات و آمار افزایش آن نسبت به سال گذشته وارد بحث شد و گفت: «ما ایرانی ها یک عادت بد داریم که به هیچ حرکت مثبت خودمان بها نمی دهیم. آمار رشد صادرات ما را نشان می دهد اما عده زیادی علاقمند هستند در آن اما و اگر وارد کنند و آن را کمرنگ نشان دهند.

نجفی منش هم چنین در مورد پیشنهاد سیدحمید حسینی برای دفاع از طرح بهبود فضای کسب و کار برای رای آوردن در صحن مجلس گفت: «به نظر من بهتر است ما طرح را رای آورده در نظر بگیریم و به فکر این باشیم که چگونه می توان آن را بهتر اجرا کرد.»

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم چنین به بخشی از هزینه های صادراتی شامل حمل و نقل اشاره کرد که با توجه به هزینه بالا باعث می شود کالاهای ایرانی از دور رقابت خارج شوند.نجفی منش توضیح داد: «این در حالی است که من شنیده ام بسیاری از کشتی های ما که از اروپا کالا می آورند از ایران خالی به سمت اروپا حرکت می کنند و حتی برای حفظ کشتی آب پر می کنند و حرکت می کنند. در حالی که می توان با 5 یا 10 درصد هزینه جاری حمل و نقل کالاهای صادراتی را انتقال دهند».

نجفی منش در پایان سخنان خود از حمید صافدل رییس سازمان توسعه تجارت خواست تا یک کلینیک صادرات راه اندازی کند. این فعال اقتصادی ادامه داد: «چگونه است که وقتی کسی مریض می شود به کلینیک مراجعه می کند و درمان می شود ما هم باید در سازمان توسعه تجارت کلینیکی داشته باشیم که وقتی صادرکننده ای به مشکل برمی خورد برای حل سریع این مشکل به این کلینیک مراجعه کنند که در آن متخصصانی با اختیار کافی برای حل مشکل صادرکنندگان حضور داشته باشند.»

در رشد صادرات غیرنفتی شکی نیست
دبیرکل اتاق تهران نیز در این نشست با بیان اینکه نباید شک کرد که صادرات غیرنفتی کشور رشد کرده است، گفت: «سازمان توسعه تجارت ایران ارتباط و همکاری بی نظیری با اتاق بازرگانی داشته است که جای تقدیر و تشکر دارد.»

محمدمهدی راسخ سپس توجه همکاران خود در اتاق تهران را به بخشی از آمار تجارت خارجی ایران معطوف کرد که به گفته وی می تواند راهگشا باشد. او افزود: «آمار نشان می دهد که در 6 ماه نخست سال جاری صادرات ایران به کشور هند 60 درصد، سنگاپور 914 درصد، ترکیه 79 درصد، جمهوری کره 139 درصد، ژاپن 87 درصد و روسیه 57 درصد، به لحاظ ارزش نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است، بنابراین این آمار بیانگر این است که ما به همه جای دنیا می توانیم صادرات داشته باشیم.»

او ادامه داد: «به لحاظ قاره ای نیز صادرات ایران به منطقه آسیا با رشد همراه بوده است در حالی که در 6 ماه اخیر امسال آمار نشان می دهد که صادرات ایران به اروپا 16 درصد، آفریقا 11 درصد و آمریکا 57 درصد کاهش داشته است.»

او همچنین در خصوص بازار محدود صادراتی ایران که به گفته یکی از اعضای اتاق تهران محدود به پنج کشور شده است توضیح داد: «بیشترین رقم صادراتی کشور به کشور امارات است که در واقع کالای صادراتی ایرانی از این کشور به دیگر مقاصد صادراتی ارسال می شود.»

راسخ در خصوص صادرکنندگان نمونه نیز یادآور شد: «به اعتقاد من اینکه برخی از واحدهای تولیدی هر سال به عنوان صادرکننده نمونه معرفی می شوند ایراد نیست و اتفاق مبارکی نیز است و به باور من باید به این بنگاه های اقتصادی جایزه ویژه نیز تعلق بگیرد چراکه نشان دهنده پایداری صادرات و بازار صادراتی است که این واحدهای تولیدی به آن دست پیدا کرده اند.»
دبیرکل اتاق تهران در پایان سخنان خود افزود: «صادرات ما خارج از فضای کسب و کار کشور نیست و به هر میزان که تلاش کنیم که فضای کسب و کار کشور و نیز اقتصاد رقابتی توسعه یابد نمود آن در صادرات دیده می شود.»

سال آینده چنین آماری نخواهیم داشت
شاهرخ ظهیری دیگر عضوی بود که در مورد صادرات و اهمیت صادرات محصولات غذایی سخن گفت. ظهیری با اشاره به افزایش قیمت کالاهای غذایی در دنیا از سرکوب قیمت این محصولات در داخل گله کرد و گفت: «اگر قیمت ها در داخل آزاد شود محصولات ما نیز رقابتی خواهد شد و کیفیت آن افزایش خواهد یافت که قابل رقابت با نمونه های خارجی می شود.»
ظهیری هم چنین خطاب به آل اسحاق گفت: «کسری هایی داریم که نتایج ان در سال آینده بروز خواهد کرد. اگر با همین وضع پیش برویم سال آینده چنین آماری در رشد صادرات نخواهیم داشت».

وزن صادرات صنعتی بیشتر شود
احمد پورفلاح دیگر عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران نیز به تقدیر از عملکرد رییس سازمان توسعه تجارت ایران پرداخت و یادآور شد که حمید صافدل به مانند فعالان اقتصادی بخش خصوصی فکر می کند.

او اما تأکید کرد: «آقای صافدل و مجموعه سازمان توسعه تجارت در ارزیابی های آتی خود باید برای صادرات صنعتی وزن بیشتری قائل شوند چراکه صادرات در این بخش بسیار سخت و سنگین است.»

پورفلاح در خصوص انتخاب صادرکنندگان نمونه در هر سال نیز تصریح کرد که در تعیین برترین ها فقط به کمیت ها توجه نشود.
او همچنین درباره طرح مستمر فضای کسب و کار ضمن آنکه بر کمک به تصویب این طرح تأکید کرد و البته گفت: «این طرح با آنچه که اتاق بازرگانی به در قالب 65 ماده ارائه کرده بود بسیار متفاوت است و فعالان اقتصادی امیدوار هستند که آن طرح که بیشتر مورد قبول بخش خصوصی است روزی به صحن مجلس رفته و تصویب شود.»

اقتصاد غير قابل پيش بيني
"مهدي پورقاضي" دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران معتقد بود كه نرخ رشد صادرات را نبايد ناديده گرفت. اما اين نكته را نيز مورد تاكيد قرار داد كه سازمان توسعه تجارت بايد به امور حاكميتي بپردازد.

او با تاكيد براينكه نرخ ارز يكي از اصلي ترين مشكلات صادرات است، افزود:«آيا بهتر نيست كه سازمان توسعه تجارت به جاي برگزاري نمايشگاه هاي مختلف در ساير كشور ها تمركز خود را معطوف اصلاح نرخ ارز كند.» پورقاضي از خلف وعده دولت در پرداخت جوايز صادراتي نيز انتقاد كرد و سپس موضوع تحريم ها را پيش كشيد:« سياست هاي تحريمي نه تنها اقتصاد كه حوزه صادرات نيزبا چالش مواجه شده است.»

اين عضو هيات نمايندگان اتاق تهران،اقتصاد ايران را غير قابل پيش بيني توصيف كرد و گفت كه تصميمات حاكميتي از فاقد انسجام است.

برای جهش صادراتی به شرکت های چندملیتی نیاز داریم
جمشید عدالتیان آخرین عضوی از هیات نمایندگان بود که تریبون خود را روشن کرد تا در لحظات پایانی نشست چند جمله کوتاه بگوید. عدالتیان گفت: «نمی شود خصمانه وارد بازار جهانی شد. ما باید جهانی فکر کنیم تا بتوانیم جهانی بشویم. باید دست دوستی دراز کنیم و دست بقیه کشورها را به گرمی بفشاریم.»

عدالتیان با اشاره به الزام وجود شرکت های چند ملیتی گفت: «برای جهش صادراتی وجود شرکت های بزرگ چندملیتی الزامی است چرا که این شرکت ها معمولا ساده تر بازاریابی می کنند. برای دانستن اثر این شرکت ها بیایید رشد صادرات خودمان را با جهش صادراتی ترکیه، کره جنوبی و چین مقایسه کنید. اگر بخواهیم صرفا به توان ملی خودمان تکیه کنیم نمی توان به جهش صادراتی امیدوار بود».