وقف برای تولید، وقف در مسیر جهاد است

گروه اجتماعی: یاسر جبرائیلی کارشناس اقتصاد سیاسی شب گذشته در نشست تخصصی اهالی فرهنگ و رسانه مشهد مقدس که با عنوان رسالت رسانه و با موضوع «وقف و رسانه» در سالن اجتماعات موسسه فرهنگی قدس برگزار شد، اظهار کرد: دغدغه بشریت از دیرباز پیشرفت همه‌جانبه بوده است و دولت‌ها پس از انقلاب صنعتی تمرکز ویژه‌ای روی تدوین برنامه پیشرفت داشته‌اند. برنامه پیشرفت که با عنوان «Development» نام‌ برده می‌شود در ایران به‌ غلط «توسعه دادن» ترجمه‌ شده و هدف از این ترجمه غلط جلوگیری از پیشرفت بوده است.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از آستان نیوز، وی ادامه داد: در تمامی کشورها برنامه‌ریزی برای پیشرفت متمرکز بر تولید انجام‌ شده و دولت نقش مرکزی در تحقق برنامه پیشرفت را بر عهده داشته است، البته رابطه دولت و بازار به نسبت شرایط تغییر کرده است.

جبرائیلی با اشاره به اینکه برای رابطه دولت و بازار یک الگوی پنج‌ وجهی وجود دارد که در شرایط مختلف یک یا چند وجه از آن رابطه دولت با بازار را تعیین می‌کند، افزود: یکی از وجوه روابط دولت و بازار صیانت از بازار است، دولت در محدوده جغرافیایی که به ‌عنوان بازار برای تولیدکننده داخلی در اختیار دارد، در برابر هجوم کالای خارجی مشابه از کالای داخلی صیانت می‌کند. اگر بازار تولیدکننده داخلی کوچک شود یا از بین برود تولید صدمه خواهد خورد.

این کارشناس اقتصاد سیاسی خاطرنشان کرد: دولت در فضایی که بخش خصوصی نیروی‌های بازار انگیزه‌ای برای تولید ندارند ظرفیت ایجاد می‌کند تا سرمایه‌گذاری انجام شود. وقف در زمینه خلق بازار می‌توان نقش بسیاری داشته باشد. دولت ابداعات، پروژه‌های تحقیقاتی و پروژه‌هایی در حوزه پیشرفت را در حوزه‌های مختلف که نیازمند بازار است با خلق بازار حمایت می‌کند.

وی با بیان اینکه وجه دیگر ارتباط دولت با بازار، کوچک‌سازی بازار است، عنوان کرد: دولت در فضایی که وجود بازار منحرف از مسیر تولید است و سرمایه‌های کشور در حال هدر رفتن است بازار را کوچک یا در صورت نیاز حذف می‌کند. بازارهایی مانند ربا و قمار توسط دولت حذف ‌شده و بازارهای توزیعی با ابزارهای مالیاتی و مشوق‌های مالی دولت نسبت به بازارهای تولیدی کوچک می‌شوند.

جبرائیلی بیان کرد: حفظ بازار توسط دولت یکی از روابط مهم دولت با بازار است. زمانی که بازاری پرسود نیست اما کالای تولید شده در بازار برای اقتصاد کشور لازم است دولت بازار را حفظ می‌کند. امریکا سالانه 10 میلیارد دلار یارانه مستقیم به بازار کشاورزی که بازار پرسودی نیست اختصاص می‌دهد تا بازار را حفظ کند.

وی با اشاره به اینکه بسط بازار از دیگر اقداماتی است که دولت در رابطه با بازار انجام می‌دهد، افزود: در شرایطی که تولید به مرحله ای از بلوغ تجاری رسیده و بازار داخلی را تأمین کرده باشد، دولت با سیاست تجارت آزاد بازار را برای تولیدکننده گسترش می‌دهد.

جبرائیلی تصریح کرد: نیاز به تعدیل در حوزه وقف با توجه به اقتضائات زمانی و مکانی وجود دارد، معادل‌سازی کارکرد وقف درگذشته با نیازهای امروز باید انجام شود.

وی با بیان اینکه هدایت درآمدهای حاصل از وقف در 5 مدل ارتباط دولت با بازار می‌تواند مؤثر باشد، افزود: دولت زمانی که برای تأمین مالی یک برنامه پیشرفت، منابع عمومی در اختیار نداشته باشد با کمک یک واقف می‌تواند آن برنامه را عملیاتی کند.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم نسبت وقف با اقتصاد مقاومتی را اندازه‌گیری کنیم باید رابطه‌ای میان وقف و تولید ایجاد شود. وقف برای خدمت به پیشرفت و تحقق اقتصاد مقاومتی باید برای کمک تولید استفاده شود.

وی با تأکید بر اینکه وقف برای تولید، وقف برای جهاد است، افزود: تنها مسیری که واقف بخواهد اثر وقف پس از حیاتش در پیشرفت کشورش اثرگذار باشد وقف در مسیر جهاد و تولید است.

جبرائیلی بیان کرد: زمانی که واقف با یک تولیدکننده مشارکت می‌کند و از سود تولید هم می‌خواهد وقف نماید باید شرط کند تولیدکننده بخشی از سود خود را به‌طور مثال به کمیته امداد امام(ره) یا آستان قدس رضوی برای رسیدگی به امور مستضعفان اختصاص دهد.

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: وقف‌های مستقیم و هدفمند اگر در سازمان اقتصادی رضوی توسط واقفان انجام شود علاوه بر حمایت از تولید، اقتصاد مقاومتی را محقق می‌کند و اثرات به‌ مراتب بالاتری از وقف تنها برای تأمین مایحتاج قشر خاصی خواهد داشت.

وی افزود: اگر بخواهم وقفی انجام دهم برای شیرین سازی آب خلیج‌فارس و انتقال آب به مناطقی که زمین‌های کشاورزی آن خشک ‌شده‌اند وقف می‌کردم. متأسفانه هم‌اکنون سالانه 6 میلیارد تومان محصولات کشاورزی وارد می‌کنیم، اگر استقلال در این حوزه را کسب کرده بودیم برای تأمین غذا تحت‌ فشار دشمن قرار نمی‌گرفتیم.

جبرائیلی در خاتمه بیان کرد: متأسفانه 75 درصد واحدهای صنفی کشور توزیعی هستند. بسیار خوشحالم آستان قدس رضوی سرمایه موقوفات مقدس امام رضا(ع) را از پروژه مشهد مال بیرون آورد. پروژه مشهد مال و سایر مال‌هایی که در کشور تأسیس می‌شوند هیچ نسبتی با اقتصاد مقاومتی ندارند. کسانی که مال سازی می‌کنند علاوه بر خیانت به اقتصاد کشور سرمایه‌های کشور را هدر می‌دهند.