فيلم تهمینه میلانی/ضد عشق، ضد خانواده

فيلم «يكي از ما دو نفر» نيز روايتي ضد رمانس دارد و نوعي مرد گريزي مفرط را ترويج مي كند. در اين فيلم، بابك نسلي را نمايندگي مي كند كه برايش جنسيت و شغل اهميت بيشتري نسبت به رجوع به اصالت اخلاق در قالب ازدواج دارد و چهارچوب هاي فرهنگي مرسوم نيز برايش اهميت ندارد. فيلم تهمينه ميلاني اگر در ورطه سينماي دختر و پسري مي افتاد و به تعبير خودش فيلمفارسي و يا هندي مي شد بهتر از اين بود كه داستاني با اين فرمت و شكل داشته باشد. 

 

ميلاني كارنامه پر افت و خيزي دارد. سلوك فيلم سازيش با «سوپر استار» ارتقا مي يابد و با «تسويه حساب» افت مي كند. او در اين داستان كه ادعا مي كند اخلاقي است مي خواهد به دختران جوان، پاي تخته سياه (سينما) تصويري خشن، مستبد و لذت جو را از مردان نشان دهد (اشاره به خشونت انتهايي فيلم) بدين صورت فيلم هاي ميلاني - غير از سوپر استار - در جايي دچار لكنت مي شود كه تلقي اصولي و منطقي كارگردان ازجامعه مردان غير منطقي جلوه گر مي شود. 

 

اين چنين است كه فيلم «يكي از ما دو نفر» نه تنها أثري عميق در واكاوي شخصيت جوانان معاصر اين سرزمين نيست، بلكه بدنه روايي آن صرفا أثري بورژوايي در ستايش طبقه مرفه جنسيت خواه است. طبقه اي كه تنها دغدغه اش موش و گربه بازي در ميهماني هاي غير اخلاقي در برخي نقاط تهران است. 

در اثر تازه اكران شده اين كارگردان، ريزه كاري قصه گويي به هيچ وجه وجود ندارد و كشش هاي فيلمنامه مبتني بر دو شخصيت اصلي بنا شده واتفاقا پرداخت كلي مبتني بر جدال دو نقش محوري موجب رخوت لحن قصه گويي فيلم شده است. 

 

«يكي از ما دو نفر» تحت تاثير تفكرات فردي نويسنده و كارگردانش ساخته شده است و از قراردهاي رفتاري و اجتماعي كاملا فاصله دارد. شكل اصولي و منطقي اش اين است كه شكل گيري روابط ميان زن و مرد بايد بر اساس تعاريف جامعه شناختي مبتني بر ارزش ها و هنجارها صورت پذيرد. سارا و بابك دو كاراكتر محوري اين فيلم گويي در خلأيي از ارزش ها و سنت ها زندگي مي كنند، و زندگي جمعي حتي تعامل و تعاون هاي رفتاري و همچنين كنش هاي بابك براساس فرهنگ شكارجنس مخالف تعريف مي شود. اگر به فيلم «سوپر استار» رجوع كنيم به سادگي متوجه مي شويم كه ميلاني در آن فيلم رفتارهاي كوروش زند را به صورت يكپارچه از ابتدا تقبيح مي كرد و درام فيلم مبتني بر نكوهش كردن نگاه فرويدي كوروش بنا شده بود. متاسفانه تجلي فرويديسم در رفتارهاي اروتيك و بوالهوسانه تمام پرسوناژهاي محوري فيلم هاي ميلاني به صورت عاملي تكرار شونده درآمده است . 

 

تصوير مردان در آثار ميلاني همانند بازهاي شكاري است كه در كمين زنان نشسته اند تا به صورت مشروع و نامشروع فقط اميال خويش را برآورده سازند . 

 

يكسويه نگري ميلاني نسبت به جامعه مردان همانند آموزه هاي فمينيست عملگراي برآمده از انقلاب صنعتي غرب در دهه شصت ميلادي است كه اساس نگاه كارگردان در اغلب آثارش با استفاده از ديدگاه اين نوع فمينيسم تك قطبي شكل مي گيرد. تصويري كه «يكي از ما دو نفر »ارائه مي كند يك مردگريزي مدرن از نوع نگاهي كه بدان اشاره شد را ترويج مي كند. اگر يكي از ما دو نفر و كارگردانش مدعي آموزش هاي اخلاقي هستند، اين فيلم مي توانست به همان سياق «سوپر استار»عمل كند و نتيجه قطعا بهتري حاصل مي شد و داستان سوي ديگري مي گرفت و از يك خطي بودن و يكنواخت بودن رها مي گرديد. 

 

اما روايت موازي با اصل جريان فيلم فاقد كنش - ايده منطقي است و تنها كنش دراماتيكي كه به فيلم مي افزايد به شدت سطحي و غير منطقي مي نمايد. سوختن چند چادر ساده و اشك ريختن سارا به دليل دست نيافتن به موفقيت شغلي، صورتي سطحي و كليشه اي دارد. خانم كارگرداني كه مي خواهد فيلمش هندي و يا فيلمفارسي نباشد، خصوصيات ذهني و روحي شخصيت هايش را طوري نشان مي دهد كه همانند يك كودك رشد نيافته اند و زنان از منظر فيلم ميلاني فرشتگاني هستند كه خطري بسيار مهم تهديدشان مي كند. به زعم اين فيلم، در اين جامعه متخاصم، زن موجود تنهايي است كه منافذ شغلي و ايجاد موقعيت براي ارتزاق برايش مسدود شده است. كارگردان براي پيكره شخصيت هايش هيچ تمهيد كنش مندي تدارك نمي بيند و شخصيت ها در كنش ايده اصلي روايت بارور نمي شوند و طبق همان كليشه هاي مولف ميلاني، مردان در صف باطل و زنان به صورتي معصومانه در صف فرشتگان ايستاده اند. 

 

يكي از مشكلات عديده اي كه گريبان فيلمنامه را گرفته مبناي كنش ها و كشش شخصيت هاست و بر اساس اين كنش ها، ديالوگ ها در نازل ترين شكل نوشته شده اند و تصوري كه تماشاگر از دو شخصيت اصلي پيدا مي كند اين است كه اين شخصيت ها مطلق گرا و نمونه هاي دو بيمار رواني هستند.

 

فمينيسم عملگرا كه مبناي شخصيت پردازي اين فيلم است، عملا ويژگي هاي دروني و عاطفي زن را از او مي ستاند و به تدريج عواطف زنانه شكلي مردانه به خود مي گيرد و زنان به تدريج تحت تاثير اين افكار، نيازهاي روحي - رواني شان و تمايل به تشكيل خانواده را از دست مي دهند. اين موارد بيان شده در شخصيت سارا نمود دارد. او ناهنجاري مرسوم را نمي پذيرد و رفته رفته بدل به زني مردگريز مي شود. در جايي كه جامعه ما نياز به سلامت اخلاقي در قالب زوج گزيني و ازدواج دارد، ترويج فمينيسم عملگرا با اين سياق در فيلم تهمينه ميلاني تزريق سموم فرهنگي به بستر فكري جامعه زنان است . 

 

در قالب فيلمنامه هم اگر كمي كاوش كنيم به دليل اينكه كارگردان مي خواهد ايدئولوژي فمينيسم عملگرا را با چهارچوب هاي رفتاري بومي تعريف كند در نهايت شخصيت بابك و سارا ماسكه وبدل به ضد شخصيت مي شود. ضد شخصيت هايي كه يك ضد رمانس را پديد مي آورند كه از هيچ قاعده تعريف شده سينمايي براي كنش ها و واكنش هاي شخصيت هايش تبعيت نمي كند. 

منبع: کیهان