قيام سيلگونه مردم مصر عليه رژيم مبارك مهار شدني نيست پس بايد تلاش كرد مسيرهاي اين سيل خروشان را هدايت كرد.»
قيام سيلگونه مردم مصر عليه رژيم مبارك مهار شدني نيست پس بايد تلاش كرد مسيرهاي اين سيل خروشان را هدايت كرد.»
اين عبارت، ترجيع بند سخن دو هفته اخير اغلب استراتژيستهاي اروپا و
امريكا است كه سقوط يكي از مهمترين متحدان خويش در خاورميانه را حتمي
ميبينند. اظهارات عصر دوشنبه سيدحسن نصرالله در ارتباط با انقلاب مصر حاوي
اين نكته قابل تأمل بود كه جبهه غرب بويژه امريكا از زماني كه حيات رژيم
مبارك را پايان يافته ديد سياست جديدي را برپايه ارتباط با تأثيرگذاري بر
سمت و سوي آينده جنبش تنظيم كرد.
اكنون راهبرد جديد امريكاييها در تحولات جاري مصر دو جنبه ملموس دارد:
بعد اول، تصويرسازي مطلوب از انقلاب جنبش خودجوش مصريها. اين كار اغلب به
كمك رسانههاي پرنفوذ انجام ميپذيرد و طي آن چنان كه رهبر مقاومت لبنان
ميگويد: تلاش ميشود جنبش مردمي و ضداستبدادي و ضد استعماري مصريها به
عنوان شورش اجتماعي، خاستگاه فقرستيزي و محروميتزدايي معرفي شود. محور دوم
از سوي ديپلماتها و هسته مشاوران خاورميانهاي كاخ سفيد دنبال ميشود. در
اين بخش، امريكا نهتنها خود را مخالف ماندن مبارك در قدرت وانمود ميكند
بلكه در پي رساندن اين پيام به اپوزيسيون مصر است كه كاخ سفيد از نفوذ خويش
در سازمان ارتش و حاكميت مصر براي وادار كردن حاكم مادامالعمر قاهره به
ترك قدرت بهره ميگيرد.
به وضوح پيداست كه سخنان و واكنشهاي محتاطانه هيلاري كلينتون و باراك
اوباما از اين راهبرد چندجانبه نشأت ميگيرد. براي كاخ سفيد مسجل شده كه
سرنگوني حكومت مبارك و خروج وي از روند سياسي مصر، امريكا را با سلسله
چالشهاي جديدي مواجه ميسازد.
از ديد استراتژيستهاي خاورميانه مهمترين دليل رفتار پراضطراب امريكا
نقش كليدي مصر در معادلات منطقه بويژه مسئله فلسطين است. نزديك 30 سال است
كه حكومت مبارك يكي از قطبهاي اصلي سياست خارجي امريكا در منطقه بحرانزده
و استراتژيك خاورميانه محسوب ميشود. فقط با پيوستن وزنه مصر به متحدان
نزديك امريكا بود كه توازن قدرت در منطقه به نفع تلآويو تغيير كرد. يعني
از زماني كه مصر در سال 1979 در زمان رياست جمهوري انورسادات با اسرائيل
پيمان سازش امضا كرد. حال با تغيير رژيم مصر و افتادن حكومت به دست دولتي
مردمي، انتظار ميرود اولين ثمره قيام عمومي در گسستن همين رشته اتحاد با
صهيونيسم نمايان شود. كما اينكه شواهد دلالت بر اين دارد كه قريب به اتفاق
گروهها و تشكلهاي مصري بر سر لغو كمپ ديويد اجماع نظر يافتهاند.
تحليلگران امريكايي اذعان دارند كه هنوز كاخ سفيد نسبت به چشمانداز جنبش
برخاسته از مصر ابهامي عميق دارد. جامعه اطلاعاتي و سياستمداران امريكا
هرگز تصور نمي كردند كه اعتراضات مردمي مصر تا اين حد اوج بگيرد. با افزايش
اعتراضات و كشته شدن دهها نفر و مقاومت مبارك در برابر خواست مردم، اوباما
تصميم گرفت تا از طرق مختلف با مبارك گفتوگو كند. وي پس از اين تماس در
كاخ سفيد اظهار داشت كه از مبارك خواسته است تا دولت را آن گونه كه مردم
ميخواهند تشكيل دهد.» او گفت: « از رئيسجمهور مصر خواستهام تا به
وعدههاي خود و اصلاحات جامه عمل بپوشاند.» اما نكته جالب توجه اين است كه
او باز هم از بركناري وي سخن نگفت. حال در آغاز سومين هفته انقلاب مصر شاهد
پرده جديد از «ديپلماسي بازي تأخيري» واشنگتن هستيم. در اين مرحله
سياستگذاران امريكا، سقوط مبارك را اجتنابناپذير ميبينند و براين اساس
كوشش دارند خود را همراه و حامي شعار «الرحيل مبارك» نشان دهند.
ایران