خواب شیرین چين برای آسیای مرکزی

گروه اقتصادی: پایگاه اینترنتی فارن پالسی درگزارشی ‌نوشت: در ابتدای سال 2016 ، با توجه به تحولات منطقه ای چشم انداز نتایج سفر شی جینپینگ رئیس جمهور چین به خاورمیانه به هیچ وجه مناسب نبود، اعدام شیخ نمر روحانی شیعه در عربستان که از وی به عنوان صدای اقلیت شیعه در این کشور نام برده می شد و پیامدهای بعدی آن شامل قطع مناسبات دیپلماتیک عربستان سعودی و چند کشور سنی دیگر با ایران در واکنش به حمله به سفارت عربستان در تهران، فضایی ایجاد کرده بود که سفر رئیس جمهور چین را به منطقه تحت الشعاع قرار می داد.

به گزارش بولتن نیوز، فارن پالسی در ادامه این گزارش که به قلم گال لوفت تحت عنوان « استراتژی کلان جدید چین برای خاورمیانه» نگاشته شده، آورده است:

رئیس جمهور چین قرار بود در قالب سفر به خاورمیانه در کشورهای مصر و عربستان سعودی و امارات عربی متحده توقف داشته باشد که همگی اکثریت سنی بودند. در آن شرایط و در بحبوحه تنش شدید میان این کشورها و ایران، دیدار با رهبران سنی این شائبه را به ذهن می آورد که چین از یکی از طرفهای این منازعه جانبداری می کند و یکی از شاخه های اسلام را به دیگری ترجیح می دهد و این با سیاست دیرینه پکن مبنی بر حفظ بیطرفی در خاورمیانه مغایرت داشت.

از طرفی به تعویق انداختن برنامه زمانی این سفر برای دومین بار در کمتر از یکسال نیز به نوبه خود پیامدهای منفی به دنبال داشت. چین پیش‌تر در بهار سال 2015 ، برنامه سفر مشابهی را پس از حمله نظامی ائتلاف تحت امر سعودی به یمن بر ضد شیعیان به تعویق انداخته بود. شی جینپینگ از زمان به قدرت رسیدن تاکنون تقریبا از همه نقاط جهان به جز خاورمیانه دیدن کرده بود. همین امر برای لی کچیانگ نخست وزیر چین نیز صادق بود.

به تعویق انداختن مجدد برنامه این سفر می توانست به حربه ای برای مداخله در سیاست خارجی چین تبدیل شود. ولی رئیس جمهور چین به جای این کار تصمیم گرفت ، بحران به وجود آمده در جهان اسلام را به فرصتی طلایی برای پرده برداری از استراتژی نوین کشورش در خاورمیانه تبدیل کند. راهبردی که در نهایت کشتی چین را از حاشیه خارج می کرد و آن را مستقیم به دل دریای طوفانی خاورمیانه می زد.

در واقع باید گفت این سفر شامل چند هفته کاری بسیار پر مشغله و متراکم برای سیاست خاورمیانه ای پکن بود. در طول چند هفته قبل از آن، حتی قبل از اعدام شیخ نمر، شی به دنبال راه هایی بود تا پکن را به نحوی به بحران سوریه داخل کند، در این راستا دعوت از ولید المعلم وزیر خارجه سوریه و نیز رئیس ائتلاف ملی سوریه به عنوان اصلی ترین گروه مخالف بشار اسد برای ملاقات در پکن در چارچوب تلاش برای دستیابی به راه حلی صلح آمیز برای بحران سوریه تعبیر شد. نکته مهم این رویکرد این بود که چین را از سیاست دیرینه حمایت از بشار اسد خارج می ساخت. چین روز 13 ژانویه سند سیاست خارجی پکن را در قبال اعراب، در تشریح منافع چین در خاورمیانه منتشر کرد.

پس از حمله به سفارت عربستان در ایران، شی معاون وزیر خارجه خود یعنی ژانگ مینگ را به تهران و ریاض فرستاد و از دو طرف خواست تا خویشتنداری پیشه کنند. وی همچنین برنامه سفر خاورمیانه ای خود را تغییر داد. به جای سفر به امارات متحده عربی تصمیم گرفت توقفی غیر منتظره در تهران داشته باشد تا بدین ترتیب نخستین رهبر خارجی باشد که پس از برچیده شدن تحریمها و اجرایی شدن توافق هسته ای، قدم در تهران می گذارد. وی به منظور ایجاد موازنه برای سعودی ها نیز یک هدیه داشت: اعلامیه ای در باب حمایت از تمامیت ارضی و حاکمیت دولت یمن که سعودی ها از آن در برابر نیروهای طرفدار ایران در این کشور حمایت می کردند.

این دیپلماسی بیش فعال شده ممکن بود کسانی را که به گرایش پکن به پرهیز از دخالت در امور داخلی دیگر کشورها عادت داشتند، شگفت زده کند.

منتقدان می گویند همه اینها تحرکاتی تاکتیکی است که با هدف محقق شدن فرصت های اولیه تجاری چین در هر دو کشور ایران و عربستان طراحی شده است. البته این استدلال تا حد زیادی درست است. ولی این تفکر اشتباه خواهد بود اگر تازه ترین اقدام چین را در منطقه خاورمیانه، تا سطح فرصت طلبی اقتصادی محض تقلیل دهیم.

انتهای پیام/

منبع: عصرنفت