سيتي بانك يا بانك شهر؟!

حقوق تجارت ايران‌،‌ قوانيني كه بر استفاده از واژه هاي فارسي تاكيد دارد، ارزشيابي برندهاي تجاري در بازار جهاني وحق  ثبت نام هاي تجاري ، رعايت مالكيت معنوي در سازمان تجارت جهاني و همچنين عرق ملي ايجاب مي كند كه بانك شهر يا هر موسسه ديگري در ايران تنها از نام فارسي در تبليغات و اطلاع رساني استفاده كند و به راحتي نمي توان از نام هاي تجاري خارجي كه شناخته شده  هستند استفاده كرد زيرا با هر تعريفي اين كار درست نيست واز نظر قانوني و عرفي اشكال دارد.

به گزارش بولتن، مديران موسسه مالي واعتباري شهر وابسته به شهرداري تهران و تعدادي از شهرداري هاي كشور، اخيراموفق به كسب مجوز بانك شهر شده است و به دنبال آن در  آگهي هاي گسترده در سطح شهر، به جاي استفاده از كلمه قانوني ثبت شده يعني "بانك شهر" از نام "سيتي بانك"  استفاده كرده و جالب اين است كه در انتخاب آدرس سايت اينترنتي خود  نيز به جاي استفاده از كلمات  بانك شهرbanke shahr از كلمات سيتي بانك www.city-bank.ir    استفاده كرده است .
اين درحالي است كه سيتي بانك نام يك بانك معتبر آمريكايي است كه اعتبار جهاني دارد وارزش برند آن  حداقل بيش از 100 ميليارد دلار است و شعب مختلفي دارد و طبق قانون كپي رايت و مالكيت معنوي ما موظفيم كه حقوق آن موسسه را رعايت كنيم و نام فارسي و ملي خود را براي اين بانك در نظر بگيريم .

اين موضوع تنها شامل بانك شهر نمي شود بلكه برخي موسسات به راحتي و با عدم رعايت قانون داخلي وقوانين تجاري خارجي، از نام هاي تجاري خارجي استفاده مي كنند اما در عوض برخي شركت هاي كوچك و متوسط كه در سه دهه گذشته نام خارجي را حذف كرده و نام فارسي انتخاب كرده اند به خاطر قطع رابطه با شركت مادر خارجي و لغو حق ليسانس ، زيان زيادي تحمل كرده اند و سال ها طول كشيده تا مشتري متوجه كيفيت جنس قبلي با نام جديد شود اما برخي شركت هاي رقيب در اين فاصله با سواستفاده از اين فرصت و استفاده از نام هاي مشابه برند خارجي قبلي،‌اجناس بي كيفيت را با قيمت پايين به بازار عرضه كرده اند وشركت معتبر داخلي كه سال ها حق ليسانس داده است را ورشكسته يا مشكل دار كرده اند.
همچنين، حقوق تجارت ايران‌،‌ قوانيني كه بر استفاده از واژه هاي فارسي تاكيد دارد، ارزشيابي برندهاي تجاري در بازار جهاني وحق  ثبت نام هاي تجاري ، رعايت مالكيت معنوي در سازمان تجارت جهاني و همچنين عرق ملي ايجاب مي كند كه بانك شهر يا هر موسسه ديگري در ايران تنها از نام فارسي در تبليغات و اطلاع رساني استفاده كند و به راحتي نمي توان از نام هاي تجاري خارجي كه شناخته شده  هستند استفاده كرد زيرا با هر تعريفي اين كار درست نيست واز نظر قانوني و عرفي اشكال دارد.اگر سيتي بانك از بانك شهر شكايت نكرده و به آن اشكال عمده اي وارد نياورده دليل بر درستي اين اقدام نيست و تا زماني كه كپي رايت و مالكيت معنوي از سوي كشور ما به دقت وكامل رعايت نشود مانعي براي استفاده از برندهاي معتبر جهان نيست اما بايد در نظر داشته باشيم كه استفاده از كلمات خارجي به خودي خود اشكال دارد و مخصوصا اگر يك برند معتبر جهاني  مانند سيتي بانك باشد كه ارزش  برند آن بالاي 100ميليارد دلار است  بايد خود را موظف به رعايت اين حقوق بدانيم.
اين موضوع در نگاه اول اين نكته را به ذهن مشتريان بانك و رهگذران وهمشهريان متبادر مي كند كه اين بانك با سيتي بانك معروف در آمريكا چه رابطه و مناسباتي دارد؟آيا شعبه اي از يك بانك خارجي معروف ومعتبر است؟ آيا زيرمجموعه سيتي بانك آمريكا است؟ يا خير.
و به هر حال اين سوال مطرح است كه  چه انگيزه اي باعث شده تا مديران اين بانك اين نام را در تبليغات خود انتخاب كنند ؟

نكتته دوم كه براي كارشناسان تبليغات مطرح است اين است كه چرا متوليان وناظران بر اجراي قانون تجارت سكوت كرده اند و چه موضوعي پشت پرده است كه از اين تخلف جلوگيري نمي كند. وقتي در سرزميني زندگي مي كنيم كه حتي روزنامه ها موظفند به جاي كلمات خارجي از معادل فارسي استفاده كنند و براي بسياري از كلمات خارجي مانند سوبسيد، واژه جديدي از سوي فرهنگستان با عنوان يارانه انتخاب مي شود چرا از كلمه سيتي بانك به جاي بانك شهر استفاده شده  و چرا كسي اعتراض و تذكر نمي دهد و اين بانك مورد سوال قرار نمي گيرد؟

در گذشته بارها از سوي وزارت ارشاد به روزنامه ها و دست اندركاران تبليغات اعلام شده كه از نام هاي ايراني استفاه كنند و از كلمات خارجي در تبليغات استفاده نشود.
حتي درصداو سيما، چاپ كتاب، همايش ها، سخنراني ها و قوانين و مقررات به صراحت اعلام شده كه ازنام فارسي يا ترجمه معادل كلمات خارجي استفاده شود. بسياري از كتاب هاي اقتصادي،‌حقوقي،‌تجاري و ... كه در سال هاي اخير منتشر شده واژه هاي خارجي را معادل سازي كرده اند و فارغ التحصيلان دانشگاه ها بارها شاهد تغييراتي در معادل خارجي برخي واژه هاي شناخته شده علمي بوده اند.

براين اساس، آيا به صرف اين كه بانك شهر متعلق به شهرداري است و خود شهرداري ناظر بر تبليغات و تابلوهاي اطلاع رساني و تبليغ است كافي است كه اين موسسه مالي به راحتي از كلماتي مانند سيتي بانك كه به سادگي و به سرعت نام يك بانك معروف خارجي و آمريكايي را متبادر مي كند استفاده كند؟
براي بسياري از بازرگانان و فعالان اقتصادي كه در سال هاي اخير مجبور شده اند نام شركت و محصول خود را تغيير دهند اين پرسش مطرح است كه چرا با آنها و موسساتي مانند بانك شهر برخورد دوگانه صورت مي گيرد . چرا  شركت هاي كوچك تحت ليسانس شركت هاي خارجي كه از نام تجاري يك شركت يا محصول سال ها استفاده كرده اند و اين نام را در بازار معرفي كرده اند بايد نام آن را تغيير دهند اما موسساتي مانند بانك شهر كه تازه پا به ميدان گذاشته اند مي توانندنام سيتي بانك يك نام جهاني ومعتبر و كاملا شناخته شده را در تبليغات خود استفاده كنند.
 اغلب اين شركت ها كه تحت ليسانس شركت هاي خارجي هستند و نامي معتبر و شناخته شده  را استفاده مي كرده اند مجبور به تغييرنام شده اند و بابت خسارت قرارداد با طرف خارجي و استفاده از نام آنها هزينه زيادي پرداخت كرده اند و در مقطعي نيز مجبور شده اند كه بابت تغيير نام وشركت،‌كار اداري و هزينه مالي  و وقت زيادي را صرف كنند تا بتوانند كار خود را دوباره آغاز كنند. سال ها طول كشيده تا مردم متوجه شده اند كه  برند يانام تجاري قبلي به چه برند جديدي تغييرنام داده و شركت مناسبات جديدي با شركت خارجي وبازار داخلي تعريف كرده است.
بر اين اساس، برخلاف قوانين داخلي،‌حقوق تجارت و عرف بازار ايران كه نام تجاري خارجي به خصوص نام تجاري بازار آمريكا را مناسب نمي داند ، چگونه به بانك شهر اجازه داده شده كه از عنوان سيتي بانك درآگهي ها  و سايت اينترنتي براي اطلاع رساني استفاده كند .

آيا استفاده از نام تجاري شناخته شده خارجي مانند سيتي بانك كه مربوط به آمريكا و اروپا است افتخار براي ما محسوب مي شود. آيا نبايد تعصب ملي براي استفاده از نام تجاري داخلي داشته باشيم. آيا با اين اقدام قصد آن داريم كه به مردم بگوييم كه ماهم مانند  سيتي بانك هستيم؟
اين نكات ضرورت پاسخ گويي صريح مديران بانك شهر را مطرح كرده و اقدامي نيست كه تنها گفته شود ما ترجمه بين المللي براي آن ساخته ايم . زيرا در جهان امروز هر برندي اعتبار و ارزش خود را دارد و در شرايطي كه برخي برندهاي موسسات و بانك هاي خارجي بين 8 تا 100 ميليارد دلار ارزش دارد نبايد به سادگي از اين برندها استفاده شود و در هيچ جاي قانون تجارت وتعريف برند تجاري و مناسبات تجاري درجهان امروز تعريف نشده كه مي توان معادل كلمه خارجي يك برند تجاري را در آگهي هاي تجاري و سايت اينترنتي وسربرگ ها و ... به كار گرفت.
اگر قرار باشد كه هر برند فارسي به زبان هاي مختلف ترجمه شود بايد به زبان هاي عربي، فرانسه، چين وژاپن و... نيز ترجمه شود واين كار ضرورتي ندارد زيرا مشتريان بانك شهر ايراني هستندو هدف و اساسنامه شركت با كاردر گستره بين المللي همخواني ندارد و اگر هم دربازارجهاني فعال باشد نبايد از نام تجاري سيتي بانك استفاده كند.
هدف مسولان این بانک از اینگونه نام گذاری کسب اعتبار بیشتر برای بانک خود بوده است چرا که می دانیم city bank یکی از بانک های معتبر امریکایی است. اما بهتر بود مسولان بانک توجه بیشتری را در انتخاب نام بانک به کار می بردند تا در نگاه عام تقلید محسوب نمی شد.
مديران تبليغاتي مي خواهند  از اعتبار و شهرت این بانك استفاده كنند تا به مديران بالادست نشان دهندكه دركار تبليغات موفق بوده اند اما اين كار وجه اقتصاد ايران را تضعيف مي كند .
حداقل كاري كه بايد انجام مي دادند اين است كه از عنوان  city bank of iran استفاده كنند یا iran's city bank
برخي كارشناسان معتقدند كه تازماني كه  بانك امریكایی احساس نكند كه رقيبي در منطقه دارد حساسیت نشان نمي دهد اما به محض آن كه بانك شهر بخواهد در منطقه حركتي انجام دهد سيتي بانك طرح شكايت خواهد كرد.

اگر قرار باشد كه هرشهری  یك  سیتی بانک داشته باشد  وربطی به بانکهای دیگر نداشته باشد باعث خواهد شد كه سطح فعاليت بانك شهر محدود باشد و اگر قرار باشد كه با اين كار ذهن مردم  به سمت بانك آمريكايي منحرف شود  باز هم حركت درستي نيست.
برخي كارشناسان نيزگفته اند كه هر كشور وشهري مي تواند براي خود بانك شهر داشته باشد اما اين موضوع بايد با استفاده از ادبيات وزبان آن كشور صورت گيرد زيرا زبان ما فارسي است نه انگليسي.

نكته دوم اين است كه وقتي نام ايران در مورد هر شركت يا كالا يا حتي روزنامه و مجله نمي تواند به راحتي استفاده شود چرا نام سيتي بانك كه مربوط به انگليسي زبان هاست بايد در ايران استفاده شود ؟
اگرنام این بانک مشابه هر نام دیگری غیرازسیتی بانک بود می شد بگوییم یک نوع برند دزدی است ولی سیتی بانک به معنای بانک شهر می تواند ازطرف هر شهری برای بانک خود انتخاب شود وبه نظر من نمی تواند اشکالی در روابط بین الملل ایجاد نماید .
همچنين از ديد خدمات بانكي نيز بايد منتظر ماند و ديد كه خدماتی که بانک شهر در آینده به مردم ارائه می دهد همانند نمونه آمریکایي و سيتي بانك خواهد بود ياخير؟
از آن جهت که برندهاتأثیرقابل توجهی برذهن مخاطبان دارند،تفاوت دوحرف نمی توانددلیل منطقی برای این تشابه اسمی باشدوبایستی درانتخاب برندهاازعناوین و ایده های نو استفاده شودتاافکارعمومی راگمراه نکندوباعث انتظارات نامعقولی نشودکه درصورت عدم تحقق،نهایتأباعث خدشه دارشدن اعتبارهردوشرکت یاسازمان شود.
برخي كارشناسان مي گويند كه چون  هر كدام از بانك ها  برای مراودات بین المللی دارای كدهای سوئیفت  مجزا و منحصر به فرد هستند  شباهت نام مشكلی ایجاد نمي كند. مثال بارز آن هم پست بانك است كه دقیقا به همین نام در آلمان و چند كشور دیگر وجود دارد بدون اینكه هیچ ربطی به همدیگر داشته باشند
اما وقتي نوع تبليغات به گونه اي بارز و آشكار نام بانك شهر و سيتي بانك را باهم مطرح مي كند اين سوال مطرح است كه چه اثري قرار است برذهن مشتري و مردم بگذارد و چرا دو نام و دو برند با يك معني در دو ادبيات فارسي وانگليسي باهم به كار رفته است؟
چرا به اين مسائل ساده توجه نمي كنيم و نهادهاي ناظر هيچ توضيحي به مردم نمي دهند. اگر اين روند ادامه يابد  اشکالات جزئی در نام گذاری بانک ها ی خصوصی ایران کم کم تبدیل به یک اپیدمی خواهد شد واین مسئله بی توجهی صاحبان این موسسات را نسبت به نظرکارشناسان برند و مهارت های آنان نشان می دهد که بی شک این بی توجهی پیامد هایی اینچنین را در پی خواهد داشت.

بانك شهر يا بانك شهرداري؟

نكته ديگري كه توسط كارشناسان و مردم مورد توجه اين است كه اگر اين بانك متعلق به شهرداري است و شهرداري ها باني آن بوده اند چرا از نام بانك شهرداري استفاده نشده است .
وقتي در سال هاي گذشته به بانك رفاه كارگران ايراد گرفتند كه چرا از نام بانك رفاه استفاده كرده و كارگران را حذف كرده است مديران اين بانك در مصاحبه هاي خود اعلام كردند كه از اين پس نام رفاه كارگران را استفاده خواهند كرد .
زيرا وقتي پشتيبان مالي بانك رفاه كارگران،‌تامين اجتماعي و طبقه كارگري كشور است بايد نام آن همان رفاه كارگران باشد.
در مورد بانك شهر نيز بهتر بود كه نام بانك شهرداري انتخاب شود زيرا اصل حركت مالي اين بانك از شهرداري شروع شده و وابسته به شهرداري است  و نام شهر يك نام عام و متعلق به همه است نه متعلق به شهرداري .