دموکراسی‌غربی از نگاه علامه‌طباطبایی

به گزارش فارس، علامه محمد حسین طباطبایی، فیلسوف، فقیه و صاحب تفسیر بزرگ «المیزان» دموکراسی را بدتر از استبداد می‌داند. وی در جلد چهارم تفسیر المیزان، صفحه 194 در ذیل آخرین آیه سوره آل‌عمران آورده است:

«یکى از بزرگترین تفاوت‌هایی که میان رژیم اسلام و رژیم دموکراسى هست، این است که در حکومت‌هاى دموکراسى از آن‌جا که اساس کار بهره‏گیرى مادى است، قهراً روحِ استخدامِ غیر و بهره‏کشى از دیگران در کالبدش دمیده شده و این همان استکبار بشرى است که همه چیز را تحت اراده‌ انسانِ حاکم و عمل او قرار مى‏دهد؛ و به او اجازه مى‏دهد از هر راهى که خواست، انسان‌هاى دیگر را تحت تملک خود درآورد و بدون هیچ قید و شرطى بر تمامى خواسته‏ها و آرزوهایى که از سایر انسان‌ها دارد مسلط باشد.

و این بعینه همان دیکتاتورى شاهى است که در اعصار گذشته وجود داشت. چیزى که هست، اسمش عوض شده و آن روز استبدادش مى‏گفتند و امروز دموکراسی‌اش مى‏خوانند. بلکه استبداد و ظلمِ دموکراسى بسیار بیشتر است. آن روز اسم و مسما هر دو زشت بود، ولى امروز مسماى زشت‏تر از آن، در اسمى و لباسى زیبا جلوه کرده است. یعنى استبداد با لباس دموکراسى و تمدن را که هم در مجلات مى‏خوانیم و هم با چشم خود مى‏بینیم چگونه بر سر ملل ضعیف مى‏تازد و چه ظلم‏ها و اجحافات و تحکماتى را درباره‌ آنان روا مى‏دارد.

فراعنه‌ مصر و قیصرهاى امپراطورى روم و کسراهاى امپراطورى فارس اگر ظلم مى‏کردند، اگر زور مى‏گفتند، اگر با سرنوشت مردم بازى کرده و به دلخواه خود در آن عمل مى‏کردند، تنها با رعیت خود چنین کاری را انجام می‌دادند و احیاناً اگر مورد سوال قرار مى‏گرفتند، - البته اگر- در پاسخ عذر مى‏آوردند که این ظلم و زورها لازمه سلطنت کردن و تنظیم امور مملکت است؛ اگر به یکى ظلم مى‏شود، براى این است که مصلحت عموم تأمین شود و اگر جز این باشد، سیاست دولت در مملکت حاکم نمى‏شود و شخص امپراطور معتقد بود که نبوغ، سیاست و سَرورى‌ای که او دارد، این حق را به او داده و احیاناً هم به جاى این عذرها با شمشیر خود استدلال مى‏کرد (و حتى به فرزند خود مى‏گفت اگر بار دیگر این اعتراض را از تو بشنوم، شمشیر را به عضو پرمؤثرت فرو مى‏آورم).

امروز هم اگر در روابطى که بین ابرقدرت‏ها و ملت‏هاى ضعیف برقرار است دقت کنیم، مى‏بینیم که تاریخ و حوادث آن درست براى عصر ما تکرار شده و باز هم تکرار مى‏شود. چیزى که هست، شکل سابقش عوض شده است. چون گفتیم که در سابق ظلم و زورها بر تک‌تک افراد اعمال مى‏شد. ولى امروز در حق اجتماع‌ها اعمال مى‏شود که در عین حال، روح همان روح، و هوا همان هوا است.»