کتاب وقف و اراضی موقوفه عباس بشیری

 

این کتاب توسط جمعی از وکلا و اساتید رشته حقوق، عباس بشیری- مریم پوررحیم- جمشید زمانی- بهزاد رجایی- سعید باقری ،تدوین وتالیف شده و در 1000 صفحه چاپ و منتشر شده است .

 
مخاطبان سایت بولتن نیوز، می توانند پرسش ها و مسائل حقوقی مورد نظر خود را از طریق طرح مطلب و سوال در بخش "تماس با ما" با عباس بشیری کارشناس حقوقی و وکیل با تجربه در میان بگذارند، تا پس از بررسی کارشناسان ما، از طریق ستون نقد و بررسی، به اطلاع مخاطبان گرامی برسد.برای خرید کتاب ها نیز می توانید به آدرس انتهای این گزارش مراجعه فرمایید...

 

مقدمه...................................................................................م فصل اول:کلیات،مفهوم،خصوصیات،اقسام و سیر تحول تاریخی وقف...1 مبحث اول:مفهوم وقف.............................................................3 گفتار اول:مفهوم لغوی وقف......................................................3 گفتار دوم:مفهوم فقهی و حقوقی وقف.........................................35 مبحث دوم:خصوصیات نهاد حقوقی وقف....................................66 الف:حبس مال و فک ملک.....................................................91 ج: کتاب حقوق کاربردی وقف و اراضی موقوفه دوام و استمرار.................................................................93 د:ایجاد شخصیت حقوقی وقف.................................................106 مبحث سوم:اقسام وقف..........................................................121 الف:وقف عام.....................................................................123 ب:وقف خاص....................................................................124 الف:وقف بر خویشان واقف....................................................124 ب:وقف خاص بر اشخاص محصور غیر از خویشان واقف.............125 ج:وقف مرکب یا مشترک.......................................................125 مبحث چهارم:سیر تحول تاریخی وقف در ایران...........................126 گفتار اول:سیر تحول تاریخی وقف قبل از اسلام...........................126 الف:نیاز............................................................................127 ب:اشوداد...........................................................................127 ج:گهنبار یا گاهان بار............................................................128 گفتار دوم:سیر تحول تاریخی وقف بعد از اسلام............................129 فصل دوم:تعریف،ماهیت تولیت و مقایسه آن با وصایت،نمایندگی و وکالت...............................................................................155 مبحث اول:تعریف تولیت........................................................157 مبحث دوم:ماهیت تولیت........................................................161 دوم:متولی وکیل موقوف علیه است...........................................162 سوم:متولی مدیر و نماینده شخصیت حقوقی وقف است...................173 مبحث سوم:مقایسه تولیت با وصایت،نمایندگی و وکالت..................175 گفتار اول:مقایسه تولیت و وصایت...........................................175 گفتار دوم:مقایسه تولیت با نمایندگی..........................................188 الف:نمایندگی تجاری............................................................189 ب:نمایندگی قراردادی..........................................................189 ج:نمایندگی قانونی..............................................................189 گفتار سوم:مقایسه تولیت با وکالت...........................................190 فصل سوم:مدیران وقف شرایط و اوصاف،چگونگی نصب و عزل،انعزال و اجرات آنها............................................................................193 مبحث اول:مدیران وقف............................................................195 گفتار اول:متولی.....................................................................195 گفتار دوم:ناظر......................................................................195 گفتار سوم:متولی موقف(امین)...................................................205 مبحث دوم:شرایط و اوصاف مدیران وقف....................................206 الف:شرایط قانونی..................................................................206 1- اهلیت.............................................................................206 2- کفایت............................................................................208 3- عدالت و امانت................................................................209 4- اسلام..............................................................................212 ب:اوصاف مورد اشتراط..........................................................213 تولیت اشخاص حقوفی..............................................................214 مبحث سوم:نصب،عزل،انعزال و اجرت مدیران وقف.......................215 گفتار اول:نصب مدیران وقف.....................................................215 1- نصب متولی......................................................................215 2- نصب ناظر.......................................................................218 3- نصب متولی موقت(امین)......................................................219 گفتار دوم:عزل و انعزال مدیران وقف..........................................223 1- عزل مدیران وقف..............................................................223 گفتار سوم:اجرت مدیران وقف...................................................226 فصل چهارم:نظام اداری حاکم بر تولیت،حدود صلاحیت و وظائف وقف و سازمان اوقاف و امور خیریه....................................................229 مبحث اول:نظام اداری حاکم بر تولیت.........................................231 الف:حاکمیت اراده واقف..........................................................231 ب:حاکمیت قانون و عرف........................................................232 مبحث دوم:حدود صلاحیت و وظائف مدیران وقف..........................236 گفتار اول:حدود صلاحیت مدیران وقف.......................................236 الف:حالت استقلال...................................................................236 ب:حالت اجتماع......................................................................237 ج:حالت اطلاق.......................................................................238 گفتار دوم:وظائف مدیران وقف...................................................240 الف:نگهداری مال موقوف.........................................................241 ب:تقسیم منافع........................................................................244 ج:اجازه دادن مال موقوف.........................................................246 مبحث سوم:وظائف و اختیارات سازمان اوقاف و امور خیریه.............260 گفتار اول:تصدی و نظارت بر امور موقوفات................................260 2- وجود اختلاف بین متولی و موقوف علیهم.................................263 3- وجود مصلحت وقف و بطون لاحقه........................................265 4- وجود تعدی و تفریط متولی و ناظر.........................................266 5- بررسی و تصویب بودجه موقوفه...........................................268 6- تاَئید صلاحیت وکیل متولی...................................................270 7- نظارت بر اجاره موقوفات...................................................270 گفتار دوم:اقدامات شبه قضائی سازمان بر متولیان موقوفات.............272 الف:اداره کل تحقیق شعبه حقوقی.............................................272 وظائف و صلاحیت شعبه حقوقی تحقیق.......................................272 چگونگی رسیدگی شعب تحقیق حقوقی..........................................273 "نظریه شعبه حقوقی اداره کل تحقیق"...........................................277 گفتار سوم:اقدامات حمایتی سازمان اوقاف از موقوفات......................281 الف:حمایت قضائی..................................................................282 ب:حمایت اداری و قانونی.........................................................296 فصل پنجم:مفهوم،ماهیت و نوع مسئولیت مدیران وقف در مقابل اشخاص ذینفع...................................................................................321 مبحث اول:مفهوم و ماهیت مسئولیت مدیران وقف...........................323 گفتار اول:مفهوم مسئولیت مدیران وقف........................................323 گفتار دوم:ماهیت مسئولیت مدیران وقف.......................................324 1- نظریه غیر قراردادی بودن..................................................324 2- نظریه قراردادی بودن........................................................324 1/2- شرایط مسئولیت قراردادی...............................................325 الف:وجود قرارداد................................................................325 ب:خسارات ناشی از عدم اجراء یا تاَخیر در اجراء مفاد قرارداد باشد.326 ج:اثابت رابطه سببیت..........................................................327 الف:تعهد یک طرفه...............................................................329 ب:مبنای قانونی....................................................................329 مبحث دوم:نوع مسئولیت مدیران وقف در مقابل اشخاص ذینفع..........335 الف:مسئولیت انفرادی.............................................................335 ب:مسئولیت اشتراکی ............................................................335 ج:مسئولیت تضامنی.............................................................336 مبحث سوم:اشخاص ذینفع در اقامه دعوی برعلیه مدیران وقف و اشخاص............................................................................337 گفتار اول:موقوف علیه..........................................................337 1- هر یک از موقوف علیهم نسبت به سهم خود...........................337 2- موقوف علیهم بصورت اجتماع............................................338 گفتار دوم:سازمان اوقاف و امور خیریه.....................................338 فصل ششم:روش های معمول اداره موقوفه................................365 گفتار اول:شرایط عام عقد اجاره.............................................366 بند اول:طرفین عقد قرارداد..................................................368 الف:موجر متولی است.......................................................368 ب)مستاجر متولی است......................................................369 بند دوم:مدت عقد اجاره......................................................370 بند سوم:مال الاجاره.........................................................376 گفتار دوم:شرایط ویژه در طریق انعقاد عقد اجاره موقوفه..........378 بند اول:مزایده................................................................379 بند دوم:پذیره..................................................................381 الف:پذیره ابتدائی............................................................382 ب:پذیره انتقالی..............................................................382 ج:موارد معافیت پرداخت پذیره..........................................383 د:نحوه استفاده از پذیره....................................................384 بند سوم:اهدایی.............................................................386 گفتار سوم:الزام به تنظیم یا تجدید قرارداد اجاره....................388 بند اول:امکان تجاری....................................................389 بند دوم:تملک اعیان......................................................391 الف:ساخت اعیان و مالکیت آن.......................................391 ب:موارد استثنایی تملک اعیان احداثی..............................392 مبحث دوم:حفظ موقوفه و تقسیم منافع آن...........................396 گفتار اول:حفاظت از مال وقف......................................397 بند اول:تعمیر و نگهداری............................................397 بند دوم:ثبت و طرح دعوی........................................................399 الف:ثبت موقوفه.....................................................................399 ب:طرح دعوی......................................................................401 گفتار دوم:تقسیم منافع وقف.......................................................406 بند اول:موقوفات معلوم المصرف...............................................408 بند دوم:موقوفات مجهول المصرف و متغدرالمصرف......................412 الف:موقوفات مجهول المصرف................................................412 ب:موقوفات متعذرالمصرف....................................................415 فصل هفتم:روش های غیر معمول اداره اموال موقوفه....................419 گفتار اول:صور امکان فروش.................................................424 بند اول:خرابی موقوفه...........................................................424 بند دوم:اختلاف موقوف علیهم.................................................426 بند سوم:تبدیل به احسن.........................................................427 گفتار دوم:نحوه فروش و تکلیف موقوفه پس از آن.......................432 بند اول:نحوه فروش موقوفه...................................................433 بند دوم:تکلیف موقوفه پس از فروش........................................433 مبحث دوم:تقسیم مال موقوف و اخذ به شفعه...............................434 گفتار اول:تقسیم مال وقف......................................................435 بند اول:تقسیم ملک از وقف...................................................435 بند دوم:تقسیم وقف بین موقوف علیهم.......................................437 بند سوم:تقسیم وقف از وقف..................................................438 گفتار دوم:اخذ به شفعه........................................................438 منابع و مآخذ....................................................................441 فصل هشتم:تحلیل اجرای قانون ابطال اسناد و فروش رقبات موقوفه............................................................................445 مبحث اول:علت تصویب قانون ابطال اسناد و فروش رقبات موقوفه.447 گفتار اول.........................................................................472 گفتار دوم:تحلیل قانون و روند اجرایی آن..................................497 مبحث دوم:مکانیزم کشف اراضی اوقافی و نحوه ابطال اسناد آن......499 گفتار اول:نظر کمیسیون قطعی است یا قابل اعتراض؟..................507 گفتار دوم:نحوه اجاره موقوفه پس از ابطال سند مالکیت.................509 مبحث سوم:تحلیل و بررسی موارد دیگر قانون سال 71.................516 گفتار اول..........................................................................517 گفتار دوم:زمانی که خریدار مال موقوفه جاهل به وقفیت آن باشد......519 گفتار سوم:حقوق مکتسبه ای که متصرفین در موقوفه ها دارا می باشند................................................................................520 گفتار چهارم:در صورتی که جهت مورد نظر واقف تغییر یافته است.530 گفتار پنجم:نمونه هایی از پرونده هایی که نحوه ابطال اسناد مالکیت موقوفه ها ......................................................................................539 فصل نهم:تشریح و تبیین مالکیت و واگذاری اراضی موقوفه در مقررات و مصوبات مختلف از جمله اصلاحات ارضی انواع موقوفات عام و خاص و واگذاری های مختلف و نحوه ابطال آن..........................................575 مبحث اول:تعریف اراضی موقوفه...............................................577 املاک اینجور و وقف خاص در دوران ایل خانان............................581 نمونه فارس...........................................................................581 مقدمه...................................................................................581 معنی و مفهوم کلمه اینجو...........................................................582 پیشینه املاک اینجو در فارس......................................................592 مبحث دوم:تشریح و تبیین مالکیت اراضی موقوفه............................600 مبحث دوم:واگذاری اراضی موقوفه.............................................710 گفتار اول:واگذاری اراضی موقوفه خاص،برای زراعت و کشاورزی...716 گفتار دوم:واگذاری اراضی موقوفه عام،برای زراعت و کشاورزی......719 گفتار سوم:نقل و انتقالات اراضی موقوفه برای اجرای برنامه های عمومی و عمرانی................................................................................762 گفتار چهارم:ابطال برخی از واگذاری های غیر شرعی اراضی موقوفه.775 منابع و ماَخذ..........................................................................789 منابع فارسی..........................................................................789 منابع عربی...........................................................................791 پایان نامه ها،مجلات و نشریات..................................................792 مجموع قوانین.......................................................................793 سایت ها..............................................................................794 ضمائم................................................................................795 1- حق تشرف.......................................................................905 2- استرداد یا مصادره اموال.....................................................906 نظر مشورتی اداره حقوقی.......................................................906 3- دعوی تولیت موقوفات........................................................907 نظر مشورتی اداره حقوقی.......................................................907 4- تعدد متولی.......................................................................907 نظر مشورتی اداره حقوقی........................................................907 5- اداره موقوفات عام مجهول التولیه...........................................908 نظر مشورتی اداره حقوقی........................................................908 6- تصرف موقوفه به عنوان تولیت دلیل تولیت نیست.......................908 نظر مشورتی اداره حقوقی........................................................908 7- اصل مالکیت است نه وقفیت..................................................908 نظریه اداره حقوقی.................................................................909 8- اعتراض متقاضی تولیت به تصمیم شعب تحقیق.........................909 نظریه اداره حقوقی.................................................................909 9- مالکیت گورستان ها...........................................................910 نظریه اداره حقوقی................................................................910 10- عدم مداخله در امر محبوسات.............................................910 نظریه اداره حقوقی................................................................910 11- قانون ابطال و فروش رقبات،آب و اراضی مصوب 1371 فقط شامل وقف عام است......................................................................911 نظریه اداره حقوقی................................................................911 12- غیر قابل افراز بودن ملک مشاعی که قسمتی از آن وقف است....912 نظریه اداره حقوقی................................................................912 13- ملک مشاع و شمول قانون.................................................912 نظریه اداره حقوقی................................................................913 نظریه اداره حقوقی................................................................913 15- موقوفه دارای شخصیت حقوقی است....................................913 نظریه اداره حقوقی................................................................914 16- متولی منصوص.............................................................914 نظریه اداره حقوقی...............................................................914 17- احداث بنا طبق مفاد قرارداد..............................................914 نطریه اداره حقوقی...............................................................915 18- طرف دعوی وقفیت........................................................915 نظریه اداره کل حقوقی..........................................................915 19- انفال..........................................................................915 نظریه اداره کل حوقی..........................................................916 20- عدم تصریح واقف به نوع استفاده از موقوفه........................916 نظریه اداره کل حقوقی.........................................................917 21- ایجاد اعیانی در ملک وقف..............................................917 نظریه اداره کل حقوقی.........................................................917 22- مرجع رسیدگی به اعتراض.............................................918 نظریه اداره کل حقوقی.........................................................918 23- قرار گرفتن ملک محبوسه در طرح..................................918 نظریه اداره کل حقوقی........................................................919 24- عطف به ماسبق شدن قانون...............................................919 نظریه اداره کل حقوقی و تدوین قوانین........................................919 25- وقف سهام شرکت............................................................920 نظریات اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه.......................920 الف:نظریه شماره 1512/7 مورخ21/3/1365 ............................920 ب:نظریه شماره 4589/7 مورخ14/12/1376 ............................920 26- فوت موقوف علیهم..........................................................920 27- حدود دخالت اداره اوقاف در موقوفات..................................920 اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه.................................920 28- تقسیم ملک از وقف جایز است..........................................921 اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه.................................921 29- حفر چاه در زمین موقوفه.................................................922 نظریات اداره کل حقوقی و تدوین قوه قضائیه..............................922 الف:نظریه شماره 1838/7 مورخ 1/5/1374 ...........................922 ب:نظریه شماره 177/7 مورخ 19/2/1371 .............................922 30- عزل متولی.................................................................922 نظریات کل حقوقی و توین قوانین قوه قضائیه............................922 الف:نظریه شماره 4645/7 مورخ 7/9/1377 ..........................922 ب:نظریه شماره 2348/7 مورخ 5/5/1371 ............................923 31- تبدیل موقوفه...............................................................923 اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه...............................923 32- اداره موقوفه با متولی است.............................................923 نظریات اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قضاویه........................923 الف:نظریه شماره 5671/7 مورخ 21/9/1372 ........................923 ب:نظریه شماره 5080/7 مورخ 4/9/1365 ............................934 33- با وجود متولی سازمان حج و اوقاف نظارتی در ملک محبوسه ندارد...............................................................................924 اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قضائیه....................................924 34- وقف زمین بایر............................................................925 نظریات اداره کل حقوقی و تدوین قضائیه..................................925 الف:نظریه شماره 6329/7 مورخ 31/6/1379 ........................925 ب:نظریه شماره 9571/7 مورخ 29/6/1378 ..........................925 ج:نظریه شماره 3570/7 مورخ 26/6/1374 ...........................925 35- پرداخت هزینه دادرسی از جانب متولی..............................925 اداره کل حقوقی وتدوین قوانین قوه قضائیه................................925 36- فروش مال موقوفه..........................................................926 اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه.................................926 37- تعیین ناظر بر متولی......................................................926 اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه................................926 سوم:نشست های قضایی.......................................................926 1- شرط ضمن عقد اجاره اراضی موقوفه..................................926 نظر اکثریت......................................................................927 نظر اقلیت.........................................................................927 نظر کمیسیون.....................................................................927 2- وقف مراتع و جنگلها........................................................927 نظر اکثریت.......................................................................927 39- مصداق مصارف عامه....................................................898 40- شهادت شهود برای اثبات وقفیت.........................................898 41- نظارت اوقاف...............................................................898 42- اعتراض اوقاف بر حکم تصحیحی.....................................898 43- خلع ید ا زتولیت متصرف موقوفه......................................899 44- تولیت اولاد ذکور..........................................................899 45- اجازه متولی در مصرف قسمتی از منافع.............................899 46- لزوم تعیین ناظر بر اساس وقف نامه..................................899 47- وقف بر موقوفه علیهم محصور........................................900 48- شکایت از راَی به تولیت................................................900 49- اثبات عمل به وقف با گواهی...........................................900 50- تحقیق وقف مستلزم تصرف عین موقوفه است....................900 51- اثبات وقفیت با شهادت..................................................901 52- دعوی تولیت..............................................................901 53- سابق وقفیت...............................................................901 54- شهادت شهود در اثبات تصرف وقف................................901 55- برای اثبات وقفیت دلیل کافی لازم است.............................901 56- اوقاف عامه...............................................................902 57- اطلاع به دادستان در دعوی وقف عام..............................902 58- گواهی مطلعین برای اثبات وقفیت...................................902 59- تحقق وقف.................................................................902 60- تعهد به وقف..............................................................903 61- تحقیق محلی در ادعای وقفیت.........................................903 62- تفسیر عبارت وقف نامه................................................903 63- اعتراض اوقاف خارج از مدت..........................................904 64- مدافعه دادستان در دعاوی راجع به اوقاف عمومی..................904 65- استناد به وقف نامه در دعوی وقفیت...................................904 66- خیانت متولی................................................................905 67- عمل به وقف................................................................905 دوم:نظرهای مشورتی اداره حقوقی..........................................905 نظر اقلیت.........................................................................928 نظر کمیسیون....................................................................928 3- رد دعوای اداره اوقاف....................................................929 اتفاق آراء........................................................................929 نظر کمیسیون...................................................................929 4- داخل بودن اعیانی احداثی در وقف در صورتی که به جهت خوف خرابی مستاَجر آن را تجدید بنا کند...................................................929 نظر اکثریت......................................................................930 نظر اقلیت........................................................................930 نظر کمیسیون...................................................................930 5- تعیین مرز بین وقف و وصیت..........................................931 اتفاق آراء........................................................................931 نظر کمیسیون...................................................................931 چهارم:مشاوره های قضایی تلفنی...........................................932 1- عدم امکان انتقال مورد وقف به نام اشخاص...........................932 2- اعتراض به تصمیمات شعبه تحقیق اداره اوقاف......................933 3- وظایف متولی وقف.........................................................933 4- تصدی سازمان اوقاف بر موقوفات عام.................................934 5- تجدید دعوی و رسیدگی....................................................934 6- موارد دخالت دادستان......................................................934 پنجم:راَی دادگاه عالی انتظامی قضات......................................935 1- حکم به رد دعوی بدون ارایه سند......................................935 شعبه اول دادگاه عالی انتظامی قضات.....................................935 موضوع:لزوم حضور نماینده واقف در شورای عالی انستیتو پاستور ایران..............................................................................936 آراء دادگستری.................................................................937 اخبار و جراید..................................................................956 واکنش دادگستری کردستان به قطع درخت در سنندج.................956 راه آهن یزد بزرگترین متجاوز به اراضی موقوفه یزد؟!.............958 مشکلات اوقاف شهر صنعتی البرز با جدیت پیگیری می کنیم.........960 راَی موافق نمایندگان مجلس به فروش زمین ملی و اوقافی/ گزارش مجلس 10 ................................................................................936 طرح حل اختلاف اراضی اوقافی بسیاری از مشکلات این بخش را حل می کند...................................................................................963 اداره کل اوقاف استان همدان اموال خارج شده از اوقاف ملایر را باز گرداند..............................................................................964 برگردانده شدن 40 هکتار از اراضی موقوفه سیرجان به موقوفات...966 فهرست مطالب تقصیلی.......................................................967