صف چندساعته برای خرید «غمنومه فریدون»

گروه تئاتر و موسیقی: بالاخره انتظارها به ‌پایان رسید و پس از چهارسال، اثر شنیداری «غمنومه فریدون» با حضور بیش از ‌هزار نفر از هواداران موسیقی حسین علیزاده و صدای هنرمندانی که هر یک جایگاهی ویژه در حافظه شنیداری این ملت دارند؛ نظیر زنده‌یاد مرتضی احمدی، ژاله علو و فاطمه معتمدآریا در فرهنگ‌سرای نیاوران رونمایی شد. 

به گزارش بولتن نیوز، به نقل از روزنامه شرق، اثری که بنابر گفته مؤلفانش، حسین علیزاده (آهنگ‌ساز) و پیمان قدیمی (نویسنده و کارگردان)، ریشه در احوالات دهه اخیر جامعه ایران دارد؛ نکته‌ای که اهالی گروه «غمنومه فریدون» را همچون اعضای یک خانواده با عشق و محبت کنار هم قرار داده تا اثری ناب خلق کنند. 

در واپسین روز تیرماه ۹۶ فضای گالری‌های فرهنگ‌سرای نیاوران، میزبان پدیدآورندگان غمنومه و خیل جمعیتی بود که آمده بودند تا از سرگذشت غم‌انگیز فریدون زمانه‌شان باخبر شوند. نقش‌خوان فریدون، صابر ابر است و نقش‌خوانان دیگر علاوه بر مرتضی احمدی، ژاله علو و فاطمه معتمدآریا، حبیب رضایی، فرهاد اصلانی، امیر جعفری، سیامک صفری و آیدا شاملو هستند که نیما دهقانی آنها را کارگردانی کرده است. 

حسین علیزاده معتقد است آلبوم صوتی «غمنومه فریدون» ادای دینی به زبان عامیانه‌ای است که فراموش شده و درواقع نسخه امروزی «شهر قصه» است. جالب آنکه «غمنومه فریدون» پروژه‌ای چندرسانه‌ای است که فعلا فقط نسخه شنیداری آن رونمایی شده و هنوز باید منتظر تئاتر و دیگر نسخه‌های هنری آن باشیم. 

 در ابتدای نشست خبری «غمنومه فریدون»، علی بوستان که مدیریت پروژه را برعهده داشته، ضمن عرض خیرمقدم به حاضران، از خالقان اثر دعوت کرد تا پاسخ‌گوی سؤالات اهالی رسانه باشند. در ادامه، حسین علیزاده در پاسخ به این سؤال که «غمنومه فریدون» چه میزان وامدار «شهر قصه» بیژن مفید است، توضیح داد: «وقتی اتفاق خوبی در تئاتر و موسیقی ما می‌افتد، چرا نباید ادامه‌دار باشد؟ ما دچار انقطاعی تاریخی هستیم و آثار هنری‌مان پس از اجرا تمام می‌شوند که حیف است. هیچ ایرادی ندارد که «غمنومه فریدون» را ادای دینی به «شهر قصه» و زبان عامیانه‌ای که در حال فراموشی است، بدانیم. این اثر تقلیدی از «شهر قصه» نیست و نسخه به‌روزشده آن است».  پیمان قدیمی هم درخصوص نسبت «غمنومه فریدون» با «شهر قصه» گفت: «دلیل اصلی من برای خلق این اثر، میل بازگشت به ادبیات شفاهی دهه ٣٠ بود؛ نمونه‌هایی مثل تلاش‌های احمد شاملو در «کتاب کوچه» یا «قصه دخترای ننه‌دریا» یا «پریا» و... . اینها مجموعه‌هایی‌هستند که در محاق فراموشی فرورفته‌اند و «غمنومه فریدون» بازگشتی است به آنها». 

قدیمی افزود: «نکته دیگر بلایی است که در نظام آموزشی ما بر سر ادبیاتمان آمده است و می‌آید. نوع تدریس ادبیات در نظام آموزشی ما بسیار ثقیل و سنگین است، به‌گونه‌ای که اشعار شعرای کلاسیک را نیازمند معنی‌شدن کرده است و اجازه ارتباط بی‌واسطه و بدون معنی‌کردن لغات را نمی‌دهد».

حبیب رضایی که علاوه بر نقش‌خوانی، مشاور هنری پروژه نیز هست، گفت: «عقیده من این است که آلبوم «غمنومه فریدون» به خودی‌خود قائم‌به‌ذات است و این‌طور نیست که حتما باید نسخه نمایشی آن هم روی صحنه برود تا تکمیل شود. روزی که نیما دهقانی برای ساخت این اثر با ما صحبت کرد، انگار در تکه زمینی بایر بودیم که دکه‌ای هم داشت، اما با آمدن حسین علیزاده انگار اتوبانی شش‌طبقه کنار دکه ما ساخته شد. اگر نسخه تئاتری هم داشته باشیم، خوب است، اما بدون آن هم «غمنومه فریدون» می‌تواند به حیات خود ادامه دهد». 

نیما دهقانی نیز با تأیید صحبت‌های حبیب رضایی افزود: «این اثر نه اپرا تئاتر است و نه نمایش رادیویی. درواقع تئاتری شنیداری است که انگار به‌جای دیوار چهارمش (دیواری فرضی مابین بازیگران و تماشاگران)، پرده‌ای سیاه کشیده‌ایم. وقتی پیمان، متن «غمنومه فریدون» را برای من آورد، شعر بود و ما بارهاوبارها خواندیمش تا این شعر تبدیل به نمایش‌نامه شد و استاد علیزاده که آمد، رویش رنگ پاشید». 

سپس صابر ابر که در این اثر نقش فریدون را برعهده دارد، گفت: «متن تکرارنشدنی «غمنومه فریدون» حال خوبی برای من داشت که فراموشش نمی‌کنم. جای خالی کسانی را که امروز یا به دلیل مشغله کاری نتوانستند پیش ما باشند و کسانی که دیگر روی این خاک نیستند به‌شدت احساس می‌کنم و سهم بزرگ مرتضی احمدی را. تمام تلاش ما این بود که شأن مخاطب را حفظ کنیم و سلیقه‌اش را تغییر دهیم. اگر فرهاد فزونی و همکارانش تلاش کردند طراحی متفاوتی برای این اثر انجام دهند به دلیل میلشان به ارتقای سطح سلیقه مخاطب بود و اگر حسین علیزاده روی کارش حساس است و وسواس دارد و دیربه‌دیر کار می‌کند برای این است که ارتقای سطح سلیقه مخاطب را مهم می‌داند».

علیزاده در ادامه با اشاره به نام مرتضی احمدی که صابر ابر به آن اشاره کرد، گفت: «هروقت نام مرتضی احمدی می‌آید، ناخودآگاه اشک شوق به چشمم می‌آورد. او هرچند نقشی منفی در این اثر داشت، اما آن‌قدر خوب بود که ناچار می‌شدید همان نقش منفی را هم دوست داشته باشید». 

او در ادامه در مورد نسبت موسیقی فاخر با زبان عامیانه هم توضیح داد: «هرچقدر تلاش کنیم فاخرتر و ادبی‌تر حرف بزنیم، از مردم دورتر می‌شویم؛ مثلا در مورد شنیدن اشعار خیام، حافظ و مولوی از زبان عروسک در اپراهای عروسکی، هیچ‌وقت در باور من نمی‌گنجد که این اشعار کلاسیک را از زبان عروسک بشنوم؛ هرچند برای ساختش تلاش بسیار زیادی شده است. معتقدم موسیقی جدی می‌تواند با زبان محاوره پیوند برقرار کند و می‌توان شعر و ترانه‌ای نوشت که محاوره‌ای باشد، اما به درد موسیقی فاخر هم بخورد». در پایان نشست خبری، حسین علیزاده از همه کسانی که در مسیر تولید «غمنومه فریدون» همراهی‌اش کردند تشکر کرد و تشکر ویژه‌اش از صبا علیزاده، فرزندش بود که همیشه با او همراه و همدل است.

پس از نشست خبری، صف طولانی هوادارانی که نسخه نفیس این اثر شنیداری را پیش‌خرید کرده بودند تا نیمه‌شب اول مرداد ادامه پیدا کرد و خیل مشتاقان صف چندساعته را تاب آوردند تا علاوه بر تحویل اثر، با آهنگ‌سازی که موسیقی‌اش سال‌ها در جانشان نشسته، عکس یادگاری بگیرند و حسین علیزاده هم با صبوری با جمعیت ‌هزارنفری خوش‌وبش کرد و در مقابل دیواری که تایپوگرافی فرهاد فزونی از عنوان «غمنومه فریدون» بر آن نقش بسته بود ایستاد و عکس یادگاری گرفت. 
 نسخه عمومی «غمنومه فریدون» روز گذشته پس از رونمایی از نسخه کلکسیونی آن در تمامی مراکز فرهنگی و کتاب‌فروشی‌ها توزیع شده و باید منتظر ماند و دید مواجهه مخاطب ایرانی با این اثر که ریشه در فرهنگی اصیل و دیرین دارد چگونه خواهد بود؛ شبکه‌های اجتماعی حتما به‌زودی بازخوردهای این اثر را نمایان خواهند کرد.