در عربستان سعودی چه می گذرد؟

گروه بین الملل: این روزها عربستان سعودی بدلیل اقدامات شاه جدید و جوان تبدیل به مرکز اخبار برای رسانه ها شده است. در همین روزهای اخیر محمد بن سلمان اقدام به تسویه داخلی در میان شاهزاده های سعودی کرده است. او در اولین اقدام 11 شاهزاده و 20 وزیر سابق سعودی را به اتهام فساد و به یغما بردن اموال عمومی برکنار کرده است. در میان دستگیر شده گان سه تن از شاهزاده های سعودی قرار دارند که مالک بزرگترین شرکت رسانه ای در این کشور به شمار می روند که عبارتند از:

1- ولید بن طلال مالک شبکه روتانا که سرمایه مصادره شده وی بالغ بر 2 تیلیون دلار می باشد و در زمره ثروتمندترین شخصیت های جهان قرار دارد

2- امیر ولید ابراهیم مالک شبکه ام.بی.سی

3- امیر صالح کامل و فرزندانشان که مالک شبکه رسانه ای ای.آر. تی هستند.

4- در میان بقیه دستگیر شده گان به غیر از این افراد صدها شخصیت دینی، نویسنده و مالک روزنامه قرار دارند. یکی از امرا هم براساس آنچه رسانه ها اعلام کرده اند خواسته است با هلیکوپتر شخصی خویش فرار بکند که هلیکوپترشون را ساقط کرده اند.

آنچه که از روند این تحولات در عربستان سعودی برمی آید این است که محمد بن سلمان در تلاش برای تحکیم پایه های دیکتاتوری خود به نام مبارزه با فساد در این کشور است. محمد بن سلمان در تلاش برای کنار زدن همه کسانی است که با وی مخالف هستند.

یکی از احتمالات مهم در این حوزه بحث حمایت آمریکا از این اقدامات است از طرفی خود آمریکاییها در تلاش هستند که نوعی اصلاحات از دیدگاه آنها در عربستان سعودی صورت گیرد. آمریکاییها هم از روند تحولات داخلی در عربستان سعودی نگران شده اند و مقامات این کشور به طور صریح آن را ابراز می کنند. نکته کلیدی در این خصوص این است که چند روز قبل ازآغاز دستگیریها داماد ترامپ در عربستان سعودی بوده است.

«جان بولتون» نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل متحد نیز که مواضع ضد ایرانی او معروف است، روز سه شنبه در گفت‌و‌گو با شبکه خبری «فاکس نیوز» گفت که با توجه به تنش فزاینده بین ایران و عربستان سعودی، بهتر است که آمریکا طرح‌های احتیاطی را برای آینده منطقه در صورت بروز «سناریوی شاه ایران» در عربستان، آماده کند.

بولتون در این گفت‌و‌گو اظهار داشت: «شک ندارم که ایرانی‌ها در حال پیشروی هستند و سعودی و دیگران در خلیج (فارس) بسیار نگرانند و باید هم نگران باشند.»

بولتون که از اوت سال 2005 تا دسامبر 2006 نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد بود، در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به بازداشت‌های اخیر و تمرکز قدرت در دستان یک شاهزاده 32 ساله، عربستان امن است، با بیان اینکه «محمد بن سلمان» در ماه‌های گذشته در حال افزایش قدرت خود بوده و گفته می‌شود که ممکن است هر لحظه به پادشاهی برسد، گفت: «ایالات متحده باید یک طرح احتیاطی برای سناریوی «شاه ایران» داشته باشد. فکر نمی‌کنم که این پایان کار در عربستان سعودی است.»

وی افزود: «همچنین فکر نمی‌کنم که ستیز بین کشورهای خلیج (فارس) و قطری که اینک در انزوا بسر می‌برد، نیز پایان یافته باشد. فکر نمی‌کنم این ماجراها تمام شده باشد.» او با بیان این پیش‌بینی که احتمالا تنش در خاورمیانه همچنان رو به افزایش باشد، گفت این مسئله می‌تواند بر قیمت نفت در جهان اثرگذار باشد.

در این میان حاکمان جوان سعودی برای اینکه سرپوشی بر تسویه حسابهای داخلی خود بگذارند با برجسته کردن موضوع ایران در منطقه می خواهند مانع از بازتاب آنچه در عربستان می گذرد در جهان خارج شوند و از سوی دیگر می کوشند همگرایی آمریکا و غرب را به بهانه برخورد با ایران با خود بیشتر کنند. آمریکاییها هم بی میل نیستند که بحث برخورد با ایران را در میان سردمداران سعودی بیشتر از گذشته طرح کنند تا آنها را جایگزین داعشی کند که در سایه رشادت ایران در منطقه شکست خورد.

عبدالباری عطوان نویسنده سرشناس عرب در خصوص آنچه هم اکنون در عربستان سعودی می گذرد در مقاله ای نوشت: مرحله اول مرحله پاکسازی جبهه داخلی به دست محمد بن سلمان بود که تحت عنوان مبارزه با فساد انجام شد و این مرحله تا این لحظه بدون هیچ مشکل و مجازاتی انجام گرفت و بن سلمان نیز بر چهار بخش اصلی کشور یعنی اقتصاد، رسانه، امنیت و نظامی تسلط کامل دارد و علاوه بر این موسسات مذهبی رسمی و غیر رسمی تحت کنترل اوست و همه مخالفان را روانه زندان کرده است و هر چند آینده این اقدامات معلوم نیست اما بعید نیست که این دستگیری ها مرحله نخست بوده و مرحله بعدی گسترده تر باشد زیرا ما در برابر بلدوزری قرار داریم که هرکس را سر راه خود ببیند، از بین می برد.

عبدالباری عطوان پیش بینی می کند که محمد بن سلمان در دور دوم سرکوبها دست به عملیات نظامی در منطقه علیه ایران بزند. این پیش بینی یکی از سناریوهایی است که خود آمریکاییها هم از آن حمایت می کنند و بی میل نیستند که این تحولات با این روند پیش برود. علی نصری کارشناس عربستان سعودی در مقاله ای در این خصوص می نویسد: یکی از مواردی که نظریه‌پردازان جریان‌های جنگ‌طلب آمریکایی - که حضور بسیار پُر رندگی نیز در دولت دونالد ترامپ دارند - بارها به صراحت در موردش سخن گفتند و طرح‌های خودشان را بیان کرده‌اند٬ ایجاد یک «جنگ فرسایشی» میان ایران و عربستان است.

در ماه جولای 2016 - چند ماه قبل از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا - استیو بنن (Steve Bannon) – که بعداً در سمت مشاور ارشد و رئیس دفتر کاخ سفید منصوب شد - در برنامهء رادیویی Breitbart مصاحبه‌ای با رابرت اسپنسر (Robert Spencer) – نویسندۀ مشهور ضد ایرانی و مسلمان‌ستیز آمریکایی- در مورد آخرین کتاب او با عنوان «The Complete Infidel’s Guide to Iran» (راهنمای کامل ایران برای کفار) انجام داد.

دولت‌مردان٬ نظریه‌پردازان٬ مراجع دینی٬ نظامیان٬ رسانه‌ها٬ فعالان سیاسی و جوامع مدنی ایران و عربستان نیازی به تحلیل‌های پیچیده ندارند تا از این هدف جریان‌های جنگ‌طلب آمریکا که ایجاد یک «جنگ فرسایشی» میان ایران و عربستان در منطقه است پرده‌برداری کنند. حتی نیازی نیست تا از مشاهده فروش چند صد میلیارد دلاری اسلحه آمریکا به عربستان یا شکل‌گیری ائتلاف‌های منطقه‌ای علیه ایران٬ به چنین نتیجه‌ای برسند. جنگ‌طلبان آمریکایی خودشان با زبان خودشان بی‌پروا و بی‌پرده با استناد به تاریخ و با شرح استدلال‌های مشخص خودشان از زوم ایجاد چنین جنگی سخن‌ گفته‌اند.

در چنین فضایی که آمریکاییها و سعودیها بر طبل جنگ در منطقه می کوبند بهترین سیاست تدبیر و تدبیر و استفاده از عقلانیتی است که در نزد سردمداران نظامی کشورمان دیده می شود. از همین روست که شخصیت های منطقه سردارامان ما راقبل از اینکه یک نظامی بدانند یک سیاستمدار باهوش می دانند و همین سیاست است که به کمک نظامیان می آید تا روند معادلات را در منطقه تغییر دهند. حرف منطقی این است که باید هوشیار بود و به دام سعودی و آمریکا نیافتاد بلکه آنها را باید در دامهای مشابه گیر انداخت.