برنامه ریزی آمریکایی پشت پرده پیام نوروزی اوباما

بولتن نیوز : انديشكده واشنگتن در مقاله‏اي به بررسي پيام نوروزي رييس جمهور آمريكا پرداخته و مي‏نويسد: پيام نوروزي "باراك اوباما "، صراحتاً نمايان‌گر تغييرات اخير سياست آمريكا در قبال ايران بود. واضح و مبرهن است كه پيام امسال خطاب به مردم ايران بود تا به دولت. اين در حالي است كه پيام نوروزي سال 88 اوباما كه اظهار كرده بود: "مي‌خواهم با رهبران ايران صريح صحبت كنم. " با پيام امسال وي كاملاً مغايرت دارد. در واقع پيام سال 88 در خصوص ديپلماسي، تعهدات، احترام متقابل و روابط سازنده، بدون اشاره به موضوع حقوق بشر بود.

* تمركز پيام نوروزي سال 90 اوباما بر مسئله حقوق بشر است

اوباما در پيام نوروزي خود به‌مناسبت آغاز سال 89 نيز "از آينده‌اي اميدواركننده براي مردم ايران " و "درخواست همكاري بيشتر ايران با جامعه ملل به‌منظور جلوگيري از پايين آمدن اعتبار دولت اين كشور در پي سرپيچي از تعهدات بين‌المللي " سخن به ميان آورده بود كه مسئله انرژي هسته‌اي و حقوق بشر را به‌طور مؤثري در كنار هم قرار داد. اما پيام نورزوي سال 90 چندگام روبه‌جلو در تغيير سياست اوباما بود كه بدون كوچك‌ترين اشاره‌اي به رهبران ايران و يا بن‌بست هسته‌اي، كاملا بر "حقوق مردم ايران " تمركز داشت. اوباما همچنين با خواندن شعر يكي از شاعران معاصر زن ايراني به جاي استفاده از شعر شاعران قديمي، تأثير پيام خود بر مردم را افزايش داد.

*جلسه محرمانه براي بررسي اقداماتي كه مي‏توان براي تقويت نيروهاي دمكرات در ايران انجام داد

با اين حال اوباما سخني از راه‌هاي حمايت از "نيروهاي اميد " بر زبان نياورد. اما در جلسه محرمانه‌اي كه 14 مارس در موسسه واشنگتن برگزار شد، اقداماتي كه دولت آمريكا مي‌تواند براي تقويت نيروهاي دموكراتيك در ايران انجام دهد، مطرح و مورد بررسي قرار داده شد.

*اعتبار شبكه صداي آمريكا به‏دليل سبك قديمي و طرف‏داري از سلطنت‏طلبان در خطر است

شبكه صداي آمريكا با كارگردان جديد خود "رامين عسگرد "، يكي از كارمندان وزارت امور خارجه آمريكا كه پيش‌تر مديريت دفتر ناظران ايران آمريكا را در دبي به‌عهده داشت، فاز تازه‌اي را آغاز كرده است. اين شبكه طبق برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته، قرار است به‌منظور افزايش اعتبار و محبوبيت خود در بين مخاطبان، تغييرات چشم‌گيري در ساختار، مديريت و شكل و محتواي برنامه‌هاي خود ايجاد كند. به‌عنوان مثال، برنامه طنز هفتگي "پارازيت " نشان مي‏دهد ديگر برنامه‌هاي اين شبكه به چه ميزان بايد در حرفه‌اي‌گري و روزنامه‌نگاري ناب گام بردارند. براي مثال، سبك و روش شبكه صداي آمريكا بسيار از مد افتاده و قديمي است اما روزنامه‌نگاري آن در مقابل در بهترين شرايط قرار دارد و اعتبار شبكه نيز به‌دليل طرف‌داري از سلطنت‌طلبان در خطر است.

*صداي آمريكا و راديو فردا بايد از اخبار شبكه‏ هاي اجتماعي استفاده كنند

راديو فردا و شبكه صداي آمريكا بايد با جمع‏آوري اخبار ايران از شبكه‏هاي اجتماعي و بازنگري و ارسال مجدد آنها، بيش از پيش به سمت تعاملي بودن پيش بروند. چنين ابزارهايي به صداي آمريكا كمك مي‏كند به‏طور ويژه با جامعه ايراني در ارتباط باشد، چرا كه دولت ايران اجازه نمي‏دهد اين شبكه در ايران خبرنگار و يا دفتر داشته باشد.

*چاره‏جويي آمريكا و شركاي اروپايي براي مشكل ارسال پارازيت

در خصوص تلاش‏هاي ايران براي ارسال پارازيت روي ماهواره‏ها، آمريكا بايد براي حل اين مشكل، با شركاي اروپايي خود چاره‏انديشي كند. اين اقدام ايران نقض توافق اتحاديه ارتباطات راه دور بين‏المللي محسوب مي‏شود. وزراي امور خارجه اتحاديه اروپا در ماه مارس 2010 صراحتاً اعلام كردند كه اگر تهران فوراً اين تداخل الكترونيكي غير مجاز را قطع نكند، اقدامات و برخورد سختي با آن خواهد شد اما از آن زمان تاكنون اتفاق خاصي نيفتاده است.

*ايراني‏ها براي ارتباط با يكديگر با موانع بسياري روبه‏ رو مي‏شوند

ايراني‏ها در برقراري ارتباط با يكديگر و اينكه مثلاً بخواهند در مورد وقايع كشور خود صحبت كنند يا اينكه براي آن‏چه بايد انجام دهند نيز با موانع بسياري روبه‏رو مي‏شوند در حال حاضر، تلفن همراه به‏ويژه ارسال پيامك، سازوكار اصلي ارتباط در داخل ايران است.

*چاره آمريكا براي 70 درصدي كه از اينترنت استفاده نمي‏كنند، چيست؟

اينترنت هم نقش مهم اما محدودتري را ايفا مي‏كند: تلفن‏هاي همراه براي ارتباط برقرار كردن داخل ايران و تلويزيون‏هاي ماهواره‏اي براي اطلاع‏رساني درخصوص رويدادهاي داخل اين كشور تعيين‏كننده و ضروري هستند. تقريباً 23 ميليون ايراني از اينترنت استفاده مي‏كنند كه اين ميزان 30 درصد كل جمعيت اين كشور را شامل مي‏شود. 70 درصد ديگر به دلايلي هم‏چون هزينه‏هاي بالاي اينترنت، آشنا نبودن با زبان‏هاي خارجي و يا بي‏علاقگي، از اينترنت استفاده نمي‎كنند. چاره اصلي براي دعوت اين گروه بزرگ به اينترنت، از طرفي تلاش براي كاهش استفاده از هزينه اينترنت و از طرف ديگر تأسيس يك وب‏سايت كاملا فارسي و ارائه اخبار و سياست‏ها در قالب يك برنامه سرگرم كننده و تفريحي است.

*دولت مي‏بايست شركت‏هاي خصوصي را به ارائه خدمات به كاربران ايراني ترغيب كند

البته اين دور از انتظار خواهد بود كه شركت‏هاي خصوصي آمريكايي نرم افزار اينترنتي رايگان يا كم هزينه براي توليد كرده و در اختيار ايرانيان قرار دهند مگر اينكه دولت آمريكا به‏طور فعال آنها را ترغيب به چنين اقداماتي كند كه پاسخ سريع به درخواست‏ها براي لغو تحريم‏هاي ايران يكي از آن اقدام‏ها است.
با لغو برخي تحريم‏ها، شركت‏هاي آمريكايي، ديگر از سوي كاربران اينترنتي ايراني درآمدي نخواهند داشت و تنها شركت‏هاي نرم افزاري انگشت شماري به ارائه خدمات به ايرانيان اهميت مي‏دهند. ديگر شركت‏ها نيز خود را ملزم به رعايت تحريم‏هاي آمريكا مي‏كنند به خصوص اينكه واشنگتن محدوديت‏ها را لازم الاجرا مي‏داند و به شركت‏ها در خصوص عواقب سوء استفاده از محصولات آن‏ها توسط ايرانيان هشدار داده است.

* پنج درصد از كاربران ايراني از نرم افزارهاي فيلترشكن استفاده مي‏كنند

بار اين تعهد در نهايت بر دوش دولت آمريكا است كه پيش‏قدم شود و ابتكار عمل را در دست بگيرد و به انتظار شركت‏ها و سازمان‏هاي غيردولتي ننشيند. در حال حاضر اصلي‏ترين موانع و محدوديت‏هاي دسترسي كامل به اينترنت براي كاربران ايراني، فيلترينگ دولتي و سرعت پايين است. حدود يك ميليون ايراني يا به عبارتي 5 درصد كاربران اينترنت، از نرم افزار فيلترشكن براي عبور از فيلترينگ استفاده مي‏كنند. چنين نرم افزاري به راحتي قابل استفاده و موجود نيست. اگرچه حل كامل اين مشكل با وجود افزايش تلاش‏هاي آمريكا در ايام آتي غيرمحتمل است. در واقع هيچ معجزه و شعبده‏اي وجود ندارد كه بتواند تمامي مشكلات ارتباطي را مرتفع كند. تنها راه حل، به‏كارگيري هم‏زمان شيوه‏هاي متنوع با ديدي واقع‏گرايانه خواهد بود كه البته هريك مضرات و مشكلات خود را دارا بوده و خطراتي را براي كاربران به‏همراه خواهد داشت.

*بيانيه‏هاي دولت‏ها و سازمان‏هاي بين‏المللي در پاره‏اي اوقات مفيد بوده است

با وجود مناقشه ميان فعالان سياسي ايران بر سر برخي از حمايت‏هاي خارجي از تلاش‏هاي آنان، تنها موردي كه همگان با آن موافق و هم رأي هستند اين است كه بيانيه‏هاي دولت‏ها و سازمان‏هاي حقوق بشر هرگز به ضرر مردم نبوده است و در پاره‏اي از اوقات براي آنان مفيد و كمك‏كننده بوده است. در واقع، يكي از اعتراض‏هاي مشترك ايرانيان فعال در زمينه حقوق بشر و دمكراسي اين بوده است كه اين بيانيه‏ها به اندازه كافي مداومت نداشته‏اند نيستند. فعالان سياسي همچنين خواستار صدور بيانيه‏هايي در خصوص مشكلات عميق‏تر و فراگيرتري شامل حقوق زنان، كودكان، گروه‏هاي اقليت ديني، اتحاديه‏هاي كارگري و مهاجران و پناهندگان به خصوص در خارج از شهرهاي بزرگ شده‏اند. در حال حاضر بيش از يك ميليون نفر افغاني و عرب در ايران به عنوان مهاجر و پناهنده زندگي مي‏كنند.

*پيام‏هاي حقوق بشر از تريبون‏هاي مختلف اعلام شود

اوباما با ذكر 5 مورد از نقض حقوق مردم، از ايجاد مشكل بر سر فيلم‏سازي تا مجازات‏هاي مذهبي، گام مثبتي در اين مسير برداشت. پيام حقوق بشر هنگامي‏كه از تريبون‎هاي گوناگون اعلام شود، تأثيرگذاري بيشتري خواهد داشت. تاكنون كانادا و كشورهاي اروپا در اين مسير پيش‏قدم شده‏اند و در بسياري از انجمن‏هاي بين‏المللي در خصوص موارد متعدد پيمان‏شكني‏هاي ايران نسبت به توافق‏هاي بين‏المللي، ابراز نگراني كرده‏اند. آمريكا براي نامشروع جلوه دادن جمهوري اسلامي ايران بايد با هر دو طرف همكاري كند. هر بيانيه‏اي كه صادر مي‏شود نشان‎دهنده اين است كه جامعه بين‏الملل در مقابل اينكه حاكمان ايراني مردم خود را قتل عام مي‏كند بي‏كار نخواهد نشست.

*واشنگتن و بروكسل اطلاعات خود را در مورد اشخاص و موسسات ايراني فعال در خارج از ايران به اشتراك بگذارند

اين شركا پيش از اين در حال همكاري براي برقراري مجدد پست بازرسي ويژه شوراي حقوق بشر سازمان ملل در ايران هستند. اين پست كه در دهه گذشته فعال بود در پررنگ نشان دادن نقض حقوق ايرانيان بسيار مؤثر بود. دولت آمريكا در حال حاضر 8 تن از مقامات عالي‏رتبه ايراني را كه در نقض اين حقوق نقش به‏سزايي داشتند، تحريم كرده است. در حالي كه اتحاديه اروپا 80 نفر از مقامات ايراني را براي تحريم كردن در نظر گرفته است. واشنگتن و بروكسل بايد تلاش‏هاي خود را يكي كنند و در اطلاعات خود را در مورد اشخاص و موسسات فرهنگي و بازرگاني ايراني كه در اروپا، كانادا و آمريكا فعاليت مي‏كنند و نقش فعالي در نقض اين حقوق دارند، به اشتراك بگذارند.

*نتيجه‏ گيري:

هر دولت آمريكايي كه تاكنون توانسته با افزايش تحريم‏ها به ايران فشار وارد كند فقط به‏دليل اصرار و خلاقيت در اين زمينه بوده است. همچنين افزايش نفوذ واشنگتن با همكاري با بخش خصوصي و متقاعد كردن ديگر كشورها به موضع‏گيري عليه ايران بوده است. چنين شيوه‏اي بايد با قدرت بيشتري براي حمايت از فعالان دموكراسي و حقوق بشر در ايران اعمال شود. دولت آمريكا به جاي افسوس خوردن در مورد اينكه اقدامات ناچيزي مي‏تواند انجام دهد، پيوسته بايد در همه جبهه‏هاي ممكن كار كند. اذهان عمومي اروپا بيشتر بر نقض حقوق بشر توسط ايران تمركز دارد كه اين مسئله جو بسيار مناسبي را براي حمايت بين‏المللي از نيروهاي دموكراتيك و درخواست‏كنندگان رسيدگي به نقض حقوق بشر در ايران ايجاد كرده است.