اوباما و استراتژی «سوسیس برشته» در سوریه

گروه بین الملل: در یادداشت پیش رو که به قلم دکتر علیرضا رضاخواه به نگارش درآمده، نگارنده آورده است: آمریکا هیچ عجله ای برای حل مسائل خود با کشورهای دیگر ندارد و آنقدر بازی را ادامه می دهد تا کشور هدف، کم کم از خطوط قرمز خود عقب نشینی کند. در خصوص بحران سوریه نیز، به نظر می رسد پرونده و مشکل اصلی، نظام سیاسی سوریه و مشروعیت آن است و هدف، اضمحلال تدریجی سوریه و همسایگان آن از طریق ادامه و گسترش بحران می باشد.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که در روزنامه خراسان نیز منتشر شده، به شرح زیر است:

اگر در حمایت آمریکا از جبهه النصره (القاعده در سوریه) تردیدی داشتیم، حالا و با حمله هوایی [آمریکا] به ارتش سوریه، به این نتیجه هولناک برای تمام جهان رسیده‌ایم: دولت آمریکا از داعش دفاع می‌کند". این اولین واکنش ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه بود، به تجاوز آمریکا به خاک سوریه و حمله به نیروهای نظامی ارتش این کشور که مشغول مقابله با داعش در منطقه دیرالزور بودند. آمریکا اعلام کرد که این حمله "اقدام اشتباهی" بوده و نسبت به کشتار صورت گرفته "متاسف" است!البته این اولین باری نیست که آمریکایی ها به قول خودشان "اشتباهی" به کمک داعش می روند. این تجربه ای است که پیشتر در عراق هر بار که داعش با یک تهدید جدی مواجه می شد رخ می داد. اما آن چه این بار باعث شده گمانه زنی ها در رابطه با تعامل نزدیک آمریکا با داعش جدی تر شود، هماهنگی فوق العاده میان تروریست های داعش و سنتکام( فرماندهی مرکزی آمریکا در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا)، است؛ به گونه ای که تنها 7 دقیقه بعد از حمله به اصطلاح "تصادفی" آمریکایی ها به نیروهای ارتش سوریه تروریست های داعش به استحکامات ارتش سوریه حمله کرده و بر گُردان توپخانه و نزدیکی فرودگاه مسلط شدند و جبل الثرده را نیز برای ساعاتی تصرف کردند و بدین ترتیب، فرودگاه ، زیر بُرد آتشباری داعش قرار گرفت. از حیث نظامی این مسئله به معنای سقوط نظامی فرودگاه بود. هماهنگی فوق العاده و بی عیب و نقص میان پنتاگون و داعش به گونه ای بود که حتی نیروهای واکنش سریع آمریکا هم نمی توانند چنین اقدامی را بعد از بارها تمرین به اجرا در بیاورند. با این حال ارتش سوریه با آنکه ضربه ناجوانمردانه ای خورده بود خیلی زود به خود آمد و مواضع از دست رفته را پس گرفت. از سوی دیگر این حملات چند روز بعد از تجاوز نظامی اسرائیل به خاک سوریه صورت می گیرد و بنا به گزارش های منتشر شده تنها دو ساعت بعد از این حمله رژیم صهیونیستی نیز حمله ای را به منطقه قنیطره در داخل خاک سوریه صورت داد.

"حمایت آمریکا از داعش"، نیاز به استدلال ندارد
اینکه آمریکا داعش را به وجود آورده و خود از آن حمایت می کند، واقعیت پوشیده ای نیست که نیاز به استدلال داشته باشد. عملکرد ائتلاف آمریکا علیه داعش در عراق و سوریه کاملا مشخص است. تاکنون تقریبا هیچ حمله آمریکایی به داعش انجام نشده که توان این گروهک را در یکی از دو کشور عراق یا سوریه تحت تأثیر قرار بدهد. دیرالزور نمونه خوبی است. استان دیرالزور به جز مرکز استان (شهر دیرالزور) تحت کنترل داعش است. مرکز شهر در محاصره کامل داعش است. اما آمریکا داعش را بمباران نمی‌کند و به جای آن در این استان پهناور، ارتش سوریه را هدف قرار می‌دهد تا داعش بر فرودگاه تسلط آتشباری پیدا کند و راه برای تسلط بر فرودگاه مهیا شود. نمونه دیگر شهر جرابلس است. شهری که در زمان حمله ارتش ترکیه خیلی زود از سوی داعش تخلیه و دو دستی تقدیم به نیروهای آمریکایی و ترکیه شد.

چرا آمریکا به ارتش حمله کرد؟
با این حال سوال جدی اینجاست، اگر آمریکا نمی خواهد با داعش مبارزه کند، چرا برای مقابله با آن ائتلاف بین المللی ایجاد می کند؟ چرا آمریکا از یک سو به دنبال آتش بس در سوریه است و از سوی دیگر در اقدامی هماهنگ با تروریست های تکفیری و رژیم صهیونیستی خود به نقض این آتش بس می پردازد؟برخی این حمله پنتاگون را مقدمه‌‌ای برای تخریب آتش‌بس کاخ سفید می‌دانند، اما شاید مسئله به این سادگی نباشد. ظاهرا کاخ سفید و پنتاگون با تقسیم نقش قصد دارند،‌ تا هم‌آتش‌بس باشد هم نباشد. طبق توافق آتش‌بس، در صورت توقف خشونت در سوریه برای هفت روز، آمریکا و روسیه در روز هشتم بایستی همکاری گسترده‌ای را با یکدیگر آغاز کنند و ارتش آمریکا بایستی اطلاعات خود در زمینه مواضع داعش و دیگر تروریست‌های سوریه را در اختیار روسیه قرار دهد. درست یک روز مانده به اجرای این مسئله، حمله آمریکا، آتش‌بس را در موقعیتی متزلزل قرار داد واکنون خبرها حکایت از پایان آتش بس 7 روزه در سوریه دارد. آمریکا بدش نمی‌آمد که برخی بندهای توافق را اصلاح کند زیرا توجه کنید که قرار است آمریکا با روسیه به توافق مشترک برای حمله به داعش و «جیش فتح الشام» (جفش/جبهه النصره سابق) برسند اما 21 گروه تروریستی ریز و درشت به دستور حامیان منطقه‌ای پشت جبهه النصره ماندند و در بیانیه‌ای گفتند که از اتحاد با این گروه جدا نمی‌شوند. بنابراین برای آمریکا دشوار است که بخواهد در عملیات مشترک با روسیه برخی از این گروه ها را بمباران کند و سبب اختلاف در پشت جبهه شود.

سیاست تداوم آشوب
آنتونی کوردسمن که در گذشته به عنوان مشاور سیاسی وزارت دفاع آمریکا در امور سوریه فعالیت می کرد، می گوید: 'آمریکا استراتژی آشوب را در سوریه دنبال می کند.' استراتژی که مبنای اصلی رفتار این روزهای کاخ سفید است. راهبرد اوباما نه تثبیت نظام سوریه و نه هیچ یک از گروه های رقیب است. راهبرد اوباما اضمحلال سوریه به معنای تمام کلمه و نه صرفا نظام سیاسی آن است. با توجه به سیاست های اوباما، الگوی او برای پیشبرد اهداف بی شباهت به الگو و مدل "سوسیس برشته" اشنایدر نیست. مطابق این تئوری که در کتاب " امنیت و راهبرد در جهان معاصر" به تفصیل ارائه شده است، آمریکا هیچ عجله ای برای حل مسائل خود با کشورهای دیگر ندارد و آنقدر بازی را ادامه می دهد تا کشور هدف، کم کم از خطوط قرمز خود عقب نشینی کند. در خصوص بحران سوریه نیز، به نظر می رسد پرونده و مشکل اصلی، نظام سیاسی سوریه و مشروعیت آن است و هدف، اضمحلال تدریجی سوریه و همسایگان آن از طریق ادامه و گسترش بحران می باشد. در این الگو حتی مداخله نظامی روسیه نه تنها خللی ایجاد نمی کند بلکه می تواند به ادامه وضعیت موجود و یا به تسریع نظم مورد نظر ایالات متحده کمک نماید. در این الگو آمریکا برای تامین منافع خود و تهدید منافع رقبا نیازی به ارسال نیروی نظامی و مداخله مستقیم نظامی ندارد. بلکه این دخالت توسط دولت های پیرامونی و منطقه انجام خواهد شد، امری که به مرور زمان نه تنها به تضعیف دولت سوریه بلکه کل منطقه منجر خواهد شد.