خودزنی در کودکان و درمان آن

گروه روانشناسی: خودزني در كودكان  زمانی پيش مي ايد  كه شدت خشم، تنش و ناكامی كه تجربه می كند، از آستانه تحملش بیشتر باشد. مشابه چنین رفتاری را در بزرگسالان هم می توان مشاهده نمود: گاهی اوقات بزرگسالان نیز وقتی با مشكلات عاطفی عظیمی مواجه می شوند (مثلا هنگام مرگ عزیزان) شروع به رفتارهای خود آزارگرانه می كنند مثلا به سر و روی خود می كوبند یا موهای خود را می كشند. وقتی علت را از آنها جویا شویم،  خواهند گفت كه این طوری احساس می كنند احساسات منفی شان اندكی تخلیه می شود و چون درد و رنج جسمی ای كه از این طریق برایشان ایجاد می شود بسیار كمتر از رنج عاطفی شان است، ترجیح می دهند این درد جسمی را به جان بخرند تا اندكی از درد روانی و عاطفی شان كاسته شود.


برای كودكان نیز همین جالت وجود دارد؛ آستانه تحمل كودكان برای ناكامی های عاطفی بسیار كمتر از بزرگسالان است و ناكامی ای كه شاید از دید بزرگسالان بسیار ناچیز و موجه پنداشته شود ممكن است برای كودك بسیار آزاردهنده و غیر قابل تحمل بوده، آسیب و درد عاطفی عمیقی برای وی ایجاد نماید.

در چنین مواقعی او ترجیح می دهد كه با ایجاد آسیب ها و دردهای جسمی اندكی از تنش عاطفی خود را بكاهد تا درد و رنج روانی كمتری را تجربه كند.

راه حل:
- برای چنین كودكانی نوازش های جسمی از طرف مراقبان و علی الخصوص پدر و مادر، بسیار ضروری است چرا كه كودك باید محبت و عواطف را از طریق بدن خود كسب كند تا بدنش هم برایش ارزشمند تلقی گردد.
- وقتی كه والدین كودك را به شكل محبت آمیزی نوازش كنند، كودك متوجه می شود كه از طریق همین بدن می تواند محبت و علاقه دیگران را به دست آورد و بدن بیشتر برایش ارزشمند خواهد شد؛ چرا كه منبع كسب محبت است. درست مثل بزرگسالی كه می داند «صورت» از اندام مهم در جلب توجه و قضاوت دیگران است، پس ارزشمندی اعضای صورت باعث می شود حتی در شرایط سخت عاطفی كه قصد خودزنی دارد، مراقب باشد كه به آنها كمترین آسیب وارد شود. بنابراین، كودكی كه به محض عصبانی شدن شروع به خودزنی می كند، بیش از بقیه كودكان نیاز دارد كه مورد نوازش های آرام، دلسوزانه و مهربانانه قرار گیرد. والدین چنین كودكی باید سعی كنند در مواقع مختلف، با لحنی آرام، ملایم و محبت آمیز با او صحبت های دوستانه انجام دهند و همزمان صورت، سر و موهای او را نوازش نمایند.
- یكی دیگر از راهكارها جهت كاهش تنش و افزایش ارزشمندی بدن در كودكان این است كه اجازه دهیم در وان آب و كف به بازی و شنا بپردازند. بازی با حباب ها، اسباب بازی ها، لیزخوردن و شناوری در آب، علاوه بر اینكه تفریح بسیار بزرگی برای بسیاری از كودكانی شمرده می شود، كمك می كند تا تنش ها و هیجانات كودك به نحو مطلوبی كاسته شود و آستانه تحمل كودك بالاتر رود.
- به طور كلی اگر كودك شما هم گاهی چنین رفتارهایی از خود نشان می دهد، سعی كنید كه زندگی شادتر و تفریحات بیشتری برایش فراهم نمایید. هر روز با او صحبت كنید، برایش كتاب داستان بخوانید و ترجیحا از كتاب داستان هایی استفاده كنید كه تصاویر بزرگ و رنگارنگی دارند.