فرار ابرهای بارانی، از نیروگاه های حرارتی

حسن طاهری: «تمامی مجوزهای ساخت دومین نیروگاه حرارتی و تخصیص 100 هکتار زمین در30 کیلومتری قم در منطقه طایقان از توابع نیزار و واقع در جنوب غربی پردیسان انجام گرفته و پرونده در حال سپری شدن مراحل دریافت تسهیلات دولتی است. در حالی که محل مصرف عمده انرژی استان قم، در نزدیکی شهرک های صنعتی و در حاشیه کویری منطقه الغدیر واقع در جاده قدیم قم- تهران قرار دارد.»

این سخن یک منبع آگاه است که در کنار یک خبر دیگر معنای خاصی می گیرد.

«مصرف میانگین سالیانه گاز نیروگاه سیکل ترکیبی قم، معادل مصرف کل خانه های شهروندان و صنایع استان قم است. سرانه سالیانه مصرف گاز برای کل استان قم یک میلیارد و 600 میلیون متر مکعب و حدود همین مقدار مصرف برای نیروگاه حرارتی در نظر گرفته شده است؛ یعنی مصرف متناوب روزانه ای برابر سه تا سه و نیم میلیون متر مکعب گاز برای یک نیروگاه برق. علاوه بر این مقدار سوخت فسیلی، حدود 100 میلیون لیتر گازوئیل در فصول پاییز و زمستان نیز به جهت اُفت فشار گاز، به نیروگاه حرارتی، تحویل داده می شود.»

چیزی شبیه قرار دادن یک سپر آلوده دودی و دیواره سمی متراکم در برابر ابرهای باران زا؛ در همه ایام و به ویژه هم زمان با فصل ورود سامانه های بارانی و رطوبتی به آسمان شهر قم!

تصور آمار و ارقام آلایندگی این حجم از سوخت فسیلی و ایجاد توده عظیم دود سمی، آن هم درست در مسیر کانال ورودی ابرهای باران زا به شهر قم، موجی از پرسش و هراس را در ذهن یکایک شهروندان قم ایجاد می کند. هراسی عظیم که فقط فریاد بیدارگرانه رسانه ها می تواند مسئولان دردآشنای این سرزمین را به یاری بطلبد. به راستی چه کسانی باعث کاهش جدی باران و کم شدن نزولات آسمانی و خشکسالی در استان قم هستند؟ قاتلان درخت ها و باغ ها و پارک ها؟ برج سازان و زمین خواران؟ نبود سند جامع شهرسازی و نوع معماری غیر منطبق؟ حفاران چاه های غیر مجاز؟ یک میلیون لیتر بنزین مصرفی روزانه؟ صنایع آلاینده داخل و حاشیه شهر؟ نیروگاه های حرارتی؟ و یا ...

اگرچه همه این عوامل می توانند در فاجعه زیست محیطی کم شدن نزولات آسمانی و خشکسالی استان قم، نقش داشته باشند اما تاثیر مخرب نیروگاه حرارتی در مسیر و جغرافیای ورود سامانه های بارشی و رطوبتی یعنی جاده نیزار، را به هیچ وجه نمی توان نادیده گرفت.

نیروگاه سیکل ترکیبی قم در کیلومتر ۱۵ مسیر قم - اراک و در جنوب غربی شهرستان قم، یکی از نیروگاه‌های ایران از نوع سیکل ترکیبی با ظرفیت تولید ۷۱۴ مگاوات است که شامل ۴ واحد گازی ۱۲۸ مگاواتی ساخت شرکت صنایع سنگین میتسوبیشی و ۲ واحد بخار ۱۰۰ مگاواتی شرکت ABB آلمان در زمینی به مساحت ۲۲۰ هکتار و از سال1372 فعال است. سوخت اصلی این نیروگاه گاز طبیعی است که از خط لوله سراسری تأمین و در موارد خاص و فصل زمستان و کاهش فشار گاز از سوخت کمکی گازوئیل استفاده می‌شود. جهت ذخيره سوخت مایع چهار منبع در مجموع با ظرفيت 117 ميليون متر مكعب در نیروگاه نصب شده است.

شرکت توانیر نیز، خبر تولید 414 ميليون كيلووات ساعت انرژي خالص و 11 ميليون كيلووات ساعت بيشتر از آخرين ركورد توليد برق نيروگاه قم در ماه هاي ارديبهشت سال جاری را، با افتخار اعلام کرده است و این یعنی آخرين ركورد توليد گازهای گلخانه ای و افزایش آلایندگی بیشتر به واسطه دود شدن سوخت فسیلی بیشتر و البته افزایش چند درصدی درجه حرارت در آسمان قم!

در حال حاضر بسیاری از کشورهای صنعتی و پیشرفته دنیا که حتی در مناطق پرباران قرار داشته و با مشکل نزولات آسمانی نیز روبه رو نیستند، احداث صنایع آلاینده ای چون فولاد و آلمینیوم و نیروگاه های سوخت فسیلی را به جهت نشر گازهای گلخانه ای و تاثیرات مخرّب زیست محیطی، ممنوع اعلام و یا با پرداخت مالیات و موانع بسیار سنگین مالی و قانونی همراه کرده اند.

با این حال حجم عظیمی از مخالفت ها و اعتراض های مردمی و رسانه ای در این کشورها، متوجه سرمایه گذاری های آلاینده و صنایع ویرانگر زیست محیطی است. این محدودیت های زیست محیطی و اعتراضات مردمی و پیگیری های رسانه ای، باعث شده است بسیاری از صنایع آلاینده از کشورهای جهان اول به کشورهای درحال توسعه و جهان سوم گسیل داده شوند.

در ایران اما این داستان به شکل دیگری نوشته شده است. اشتهای سیری ناپذیر توسعه ناهمگون در تولید انرژی برق، با ولع تمام، بیشترین میزان سوخت فسیلی ایران، یعنی ۳۰ درصد از کل حامل‌های انرژی، را می بلعد. وزیر نیرو رسما اعلام کرده است که:« یک‌ سوم کل گاز طبیعی کشور در نیروگاه‌ها به مصرف می‌رسد.»

اوج این درد و معضل وقتی بیشتر آشکار می شود که بدانیم بازدهی نیروگاه‌ها به شدت پایین است. میانگین بازده تولید برق ۳۶ درصد است و این یعنی ۶۴ درصد از انرژی ورودی به نیروگاه‌ها در همان مرحله تولید برق به صورت گرما نابود و در قالب گازهای گلخانه ای بر فراز آسمان چیره و ماندگار می شود. عاملی اصلی در آلودگی هوا و نابارور کردن ابرها و البته خشکسالی ایران. از سویی استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر همچون انرژی بادی و خورشیدی و ساحلی، هنوز در نقطه صفر درجا می‌زند و هیچ عزم جدی برای جایگزینی انرژی های پاک دیده نمی شود.

در سراسر ایران نیروگاه های سیکل ترکیبی، از استان های شمال شرق گرفته تا زنجان و از همدان تا قم و از سمنان تا خراسان وجود دارد که به دلیل نوع ساختار فنی به هیچ وجه مناسب سرزمین کم باران ایران نیستند. نیروگاه های سیکل ترکیبی بخش زیادی از آب های زیرزمینی را می بلعند. از سوی دیگر خروج حرارت بسیار بالای اگزوز توربین ها، رطوبت سامانه های وارد شده از سمت دریای مدیترانه به ایران را خشک و نابود می کند. به شکلی که توده های باران زا و ابرهای باردار تا شعاع 50 کیلومتری از محل خروج دودها و مواد سمی و گازهای گلخانه ای این نیروگاه ها، فراری و دور می شوند.

نیروگاه حرارتی شهر خوی طی دو دهه گذشته باعث کاهش شدید باران در این منطقه شده است . در شهر همدان مصرف بی رویه آب های زیر زمینی و پمپاژ بیش از حد آن به نیروگاه های حرارتی، منابع زیرزمینی را به پایین ترین سطح رسانده و در حال حاضر دشت حاصلخیز آن با جیره بندی آب رو به رو است. در آینده نزدیک شهر نیشابور با نیروگاه حرارتی ، با زمزمه های مشکل کم آبی مواجه و یکی از خوش آب و هواترین شهر های خراسان ، و بنا به گفته ی دکتر کلانتری رئیس خانه ی کشاورزی ایران:« سبزترین شهر خراسان (نیشابور) به گرم ترین شهر تبدیل شده است.»

کارشناسان و دانشمندان محیط زیست سال هاست که ناقوس خطر نابودی و مرگ زمین را با آلاینده های صنعتی هشدار داده اند:«عدم توجه به استاندارهای محیط زیستی ومکان یابی های غیراصولی و احداث تاسیسات صنعتی آلاینده درداخل یا حاشیه شهرها و یا درگلوگاه های حیاتی، منجر به خشکاندن منابع زیر زمینی و فراری دادن ابرهای بارش زا به مکان دیگر و فراهم آمدن زمینه های سیلاب های ویرانگر می شود.»

بسیاری از شهروندان قم شایداز زبان کهن سالان این شهر، در تاکسی و اتوبوس این جمله را برای یک بارشنیده اند:« 30 سال پیش برف زمستانی تمام کوچه ها را مسدود می کرد و ساکنان برای عبور از آن تا آخر زمستان باید از تونل های برفی کوچه ها عبور می کردند. در شکاف کوه های روستاهای اطراف قم نیز تا چند متر برف می نشست و تا بهار هم باقی می ماند...»

شنیدن این خاطرات شیرین پیشینیان برای مردمان امروز، شاید به افسانه بیاید. اما واقعا چه کسانی و چه عواملی بلایای زیست محیطی شهر قم را به وجود آوردند؟ به راستی توسعه شهری که باید آبروی شهرهای جهان اسلام باشد تا چه اندازه به موازین اخلاقی و اسلامی و زیست محیطی پایبند است؟ آیا پای گذاشتن دوباره در گودال فاجعه ای دیگر شرط عقل است؟ احداث یک نیروگاه حرارتی دیگر، با همه اثرات ویرانگر زیست محیطی، آن هم درگلوگاه حیاتی و مسیر ورود سامانه های بارشی شهری که با بحران شدید کم آبی و خشکسالی مواجه است، نشانه چیست؟

در صدر قرار گرفتن نام شهر قم در فهرست گرم ترین و آلوده ترین شهر های ایران، پس لرزه ای است که به زودی، زلزله ویرانگر زیست محیطی آن احساس خواهد شد. پیش بینی و هشدار یک دهه پیش پدر کویر شناسی ایران پرفسور کُردوانی، که بسیاری آن را به لطیفه ای خنده دار گرفتند، هنوز هم در گوش برخی شنیده نمی شود. سخنی که این روزها شنیدنش هیچ انسان عاقل و دور اندیشی را به خنده وا نمی دارد:«با این روند توسعه ناهمگون، قم و کاشان از روی نقشه ایران محو می شوند. حداکثر 50 الی 60 سال دیگر نه قمی وجود دارد، نه کاشانی.»

لینک کپی شد

گزارش خطا

پسندیدم 0

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

نظرات بینندگان

انتشار یافته: ۳

در انتظار بررسی: ۰

غیر قابل انتشار: ۱

محمد

۱۱:۴۷ - ۱۳۹۴/۰۶/۱۰

پاسخ

البته بسیاری مردم این مطلب را غیر واقعی و باورنکردنی میدانند.ولی بسیاری شهرهای ایران از جمله قم اراک نیشابور اصفهان و... از حرارت هدر رفته در نیروگاه ها ضربه میخورند.نه تنها الودگی در شهرها به خاطر این صنایع افزایش میابد بلکه بارندگی این شهرها در صورت خروج این حرارت به دلیل افزایش نقطه شبنم نابود میشود.مسیولین فکری کنند.