برنامه‌ی دینی باید نسبت به دین شبهه‌زُدا باشد، نه شبهه‌زا

گروه سینما و تلویزیون، چندییست با حکم رهبر انقلاب مدیریت رسانه‌ی ملی تغییر کرده است. هرچند معتقدیم که اگر بنابر تغییر اساسی در این سازمان است، باید بدنه‌ی آن متحول شده و تنها با تغییر مدیریت، نباید توقع دگرگونی خاصی داشت اما به نظر می‌رسد همین سطح تغییرات هم می‌تواند به اندازه‌ی قابل توجهی کارساز باشد و به بهتر شدن اوضاع رسانه‌ی ملی کمک کند. به همین جهت سعی کرده‌ایم تا با معیارهایی که رهبر انقلاب در دوران زعامت خویش برای بهتر شدن این سازمان ارائه کرده‌اند، از لحاظ نظری به تحول مثبت یاد شده کمک کرده تا رسالت خویش را ایفا کنیم.

به گزارش بولتن نیوز، «لازم است یادآوری کنم که این دستگاه حساس و پر اهمیت که امام کبیرمان آن را دانشگاهی فراتر از پهنای تمامی کشور و ملت می دانستند وظیفه ای ایجاد رشد فکری و فرهنگی و سیاسی و تبیین اسلام و مقابله با توطئه های تبلیغاتی را بر عهده دارد.» (حکم رهبر انقلاب برای محمد هاشمی)
کمتر پیام و صحبت و نوشتاری از رهبر انقلاب در خصوص رسانه‌ی ملی را می‌توان پیدا کرد که ایشان در آن به موضوع رسالت این سازمان فرهنگی در امر تبیین اسلام تأکیید نکرده باشند. گو اینکه این مقوله، هسته‌ی اصلی محتوای برنامه‌ها را تشکیل داده و سایر موضوعات باید به تناسب با این هسته‌ی اصلی تولید شوند.
بحث تبیین اسلام و چگونگی انجام این مهم، بحثی بسیار مفصل بوده که حتما از حوصله‌ی این متن خارج است. اما اگر بخواهیم به یکی از ابعاد مهم این موضوع بپردازیم باید بگوییم که تبیین اسلام در رسانه‌ی ملی، صرفا به معنی ساخت برنامه‌های مذهبی معین نیست. و یا حتی به معنی راه‌اندازی شبکه‌هایی ویژه‌ی موضوعات دینی نمی‌باشد. یعنی منظور از تبیین اسلام در صداوسیما این نیست که صرفا برنامه‌ای همچون "سمت خدا" ساخته شده و یا شبکه‌ی معارف در رادیو راه‌اندازی شود. به عبارت دیگر، این‌ها هست و همه، این نیست.
بلکه باید موضوع تبیین اسلام در تک تک برنامه‌ها و تصاویری که از آنتن‌های صداوسیما پخش می‌شود، مدنظر قرار بگیرد. یعنی نباید خود را منحصر به ساخت چند برنامه‌ی دینی کرد و تصور نمود با ساخت این برنامه‌ها، رسالت رسانه‌ی ملی در تبیین اسلام محقق شده است. بلکه از این منظر، همه‌ی برنامه‌ها حتی پیام‌های بازرگانی و برنامه‌های تفریحی هم برنامه‌ی دینی قلمداد شده و باید نسبت تک تک اجزای آنها با معارف اسلامی مدنظر قرار بگیرد.

یکی دیگر از ابعاد موضوع تبیین اسلام در ساخت برنامه‌های رسانه‌ی ملی، بحث شبه‌زُدا بودن برنامه‌های رسانه‌ی ملی‌ست. خصوصا در این دوران ما که رسانه‌های معارض با جمهوری اسلامی، در تلاش‌ند تا از هر وسیله‌ای برای از بین بردن ارزش‌های اسلامی در جامعه بهره ببرند. رهبر انقلاب در مورد شبه‌زُدا بودن برنامه‌های رسانه‌ی ملی نقطه نظری دارند که خواندنی‌ست:

«برنامه‌ی دینی باید نسبت به دین شبهه‌زُدا باشد، نه شبهه‌زا. من گاهی بعضی از بیانات دینی را از تلویزیون یا از رادیو گوش میکنم و میبینم شبهه ایجاد میکند! حدیث سستی، حرف نامعقولی، مطلبی که در جمع مثلاً بیست نفری یا پنجاه نفره‌ىِ یک عده مؤمنِ مخلص، گفتنش خوب است و ایمان آنها را زیاد میکند، در سطح میلیونىِ مردم به زبان آوردن، جز این‌که ایمان عده‌یی را سست و در ذهنشان تردید ایجاد کند، هیچ فایده‌ی دیگری ندارد. از این چیزها باید پرهیز کرد. بیان دینی و تبیین دینی باید شبهه‌زدا، روشن، قوی، هنرمندانه و متنوع باشد؛ شبهه‌زا و کلیشه‌یی نباشد. بیان دینی باید در همه‌ی سطوح، صحیح باشد. درست است که ما تبیین دینی را در سطح نخبگان، در سطح متوسط، در سطح پایین و در سطح کودکان داریم، اما همان چیزی که در سطح کودکان است، مطلقاً باید صحیح باشد. شما در کلاس اول به بچه یاد میدهید دو بعلاوه‌ی دو، میشود چهار؛ وقتی هم که بچه به منتهاالیه قله‌ی ریاضیات و دانش ریاضی میرسد، باز هم دو بعلاوه‌ی دو، میشود چهار؛ تغییر پیدا نمیکند. بنابراین آنچه در زمینه‌ی دین به کودک یا به انسانِ عامی تفهیم میکنیم، مطلقاً نباید غلط باشد تا بعد در ارتقاء معرفت دینی ببیند آن حرف، نادرست بوده است؛ نه، باید درست گفت؛ منتها ساده. بنابراین، حرف دینی در همه‌ی سطوح باید صحیح باشد.» (بیانات رهبر انقلاب در دیدار اعضای شورای سیاست‌گذاری صدا و سیما 14/12/1369)


البته با وجود این بیان رهبر انقلاب، کم نبوده برنامه‌هایی که از آنتن‌های رسانه‌ی ملی پخش شده و نه تنها دست به تبیین ارزش‌ها و معارف اسلامی نزده که بیشتر در ذهن مخاطب ایجاد شبه و سوال نموده است. علی ایحال، واقعا از رسانه‌ی ملی توقع نمی‌رود که در جنگ فرهنگی پیش رو، به قول معروف آتو به دست دشمن داده تا آنها با فتنه‌انگیزی و ادغام اندکی واقعیت حلاجی نشده با یک مشت دروغ و فریب، ذهن مخاطبان را نسبت به ارزش‌های دینی زاویه‌دار کرده و باعث گرایش ایشان به سمت رسانه‌های دیگر شود. دقت و نظارت بیشتر و همیشگی در امر برنامه‌سازی، می‌تواند به کم شدن این معضل در صداوسیما کمک شایانی کند. نظارتی که متأسفانه در پاره‌ای موارد لنگیده و نتیجه‌اش جز تولید برنامه‌های مشکل‌دار نبوده است.