ایران در حال پیشی گرفتن از ترکیه در زمینه تولید علم است

گروه بین الملل، پیشرفت علمی روزافزون ایران باعث شده که کشورمان در خیلی از زمینه ها سرآمد منطقه باشد. این پیشرفت به حدی خیره کننده است که دوست و دشمن به آن اعتراف می کنند. البته هدفگذاری علمی ما نباید با نگاه به سطح منطقه، بلکه باید با توجه به سطح جهان صورت بگیرد.

به گزارش بولتن نیوز، روزنامه حریت چاپ ترکیه در مطلبی به عقب ماندن ترکیه از ایران در رقابت های علمی پرداخته و راهکارهایی برای پیشرفت بیشتر ترکیه ارائه داده است، راهکارهایی که برای ما ایرانیان نیز جالب توجه می نماید:

ریاضی دان ایرانی پروفسور مریم میرزاخانی که جایزه فیلدز را دریافت کرده است یکی از نوابغ ریاضی به حساب می آید.

رییس جمهور ایران، حسن روحانی پس از تبریک گفتن به میرزاخانی در صفحه توییتر خود دو عکس از این برنده جایزه را گذاشت. روحانی با شعراهایی مانند "اعتدال" به قدرت رسید. این مفهوم به معنی نرم خویی و اصلاح است. روحانی گام به گام در این مسیر پیش می رود.

در عصر ما اینکه صحنه داخلی یک کشور آرام باشد و روابط عمیقی با بقیه جهان وجود داشته باشد یک فاکتور قدرت استراتژیک است. اگر شرایط همینطور پیش برود، غیرمنتظره نخواهد بود که تا چند وقت دیگر ایران به قدرت سیاسی قابل توجهی تبدیل شود.

من تحولات علمی کشورهای مختلف را از طریق رنکینگ ژورنال های علمی (SJR) دنبال می کنم. مطابق با آمار این منبع، ترکیه قبلا خیلی از ایران جلوتر بود. در سال 1996 تعداد مقالات علمی ترکیه در زمینه ریاضی 241 و تعداد مقالات ایران تنها 74 تا بود. در سال 2000 نیز تعداد مقالات ترکیه 427 و ایران 164 بود.

در سال 2008، ایران به ترکیه رسید و حتی کمی از آن جلو زد. در این سال تعداد مقالات ایران در زمینه ریاضیات به 1،558 و مقالات ترکیه به 1،539 رسید. در سال 2013 نیز تعداد  مقالات ترکیه 2،444 و مقالات ایران 3،082 تا بود.

همانطور که می بینیم، جدا از توانایی های شخصی پروفسور میرزاخانی، پیشرفت های ایران در زمینه ریاضیات نیز ممکن است به موفقیت وی کمک کرده باشد. البته هنوز در خیلی از زمینه ها ترکیه از ایران خیلی جلوتر است، یکی از مهمترین این زمینه ها پزشکی است. اما در مجموع، ایران در حوزه ریاضیات و علوم کامپیوتری ترکیه را جا گذاشته است.

پیشرفت ترکیه در زمینه انتشارات علمی در دوره حکومت 12 ساله حزب عدالت و توسعه پیوسته ادامه داشته است.  سهم پژوهش و توسعه از تولید ناخالص داخلی نسبت به  تمام دولت های پیشین بالاتر بود. تمام اینها درست است.

اما آیا سالها عقب ماندگی ما در آزمون های برنامه بین المللی ارزشیابی تحصیلی دانش آموزان (PISA) و اینکه ایران ما را جا گذاشته است نشاندهنده کم کاری ما نیست؟ روشن است که سیستم آموزشی ما در پرورش تفکر علمی کودکان ناموفق بوده است.

توسعه علم بیشتر از تمام عوامل دیگر به اختصاص منابع نیاز دارد. لازم است که از سرمایه گذاری های پوپولیستی به منظور رای جمع کردن خودداری نمود  و در علم، فناوری و استفاده از فناوری در صنعت سرمایه گذاری کرد، سرمایه گذاری هایی که در بلندمدت نتیجه می دهند.

همچنین، قطبی شدن فضای کشور باعث کاهش توجه به علم می شود. حاکم شدن گفتمان ایدئولوژیک باعث می شود که تقریبا عموم مردم از حرکت در زمینه های علمی باز بمانند.

و مهمتر از آن، ترجیح دادن"وفاداری" به "شایستگی" در نهاد های عمومی و مجامع علمی موجب بروز عواقبی منفی در بلندمدت می شود.