تامین اجتماعی فتوشاپی نیازمند اصلاحات است

گروه اقتصادی- افشین اورکی: ظریفی نکته دان می گفت:«حرف های بزرگ را بگذاریم دیگران بزنند، چرا که ما با همین کلمه ها نیز به مقصد می رسیم. در واقع کلمه های کوچک، کلمه های بزرگی هستند. به شرط آنکه گوشی برای شنیدن آنها وجود داشته باشد.»

به گزارش بولتن نیوز، پنجم شهریور پارسال، دکتر سید تقی نوربخش به عنوان مدیر عامل بزرگترین و پر حاشیه ترین سازمان بیمه ای کشور پا به ساختمان رنگ و رو رفته تامین اجتماعی در خیابان آزادی تهران گذاشت. وی در حالی در مسند صدارت عظمایی تامین اجتماعی قرار گرفت که تامین اجتماعی به شدت بیمار بود و نیازمند یک جراحی عمیق! شاید از همین رو بود که دکتر علی ربیعی وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی دولت یازدهم تصمیم گرفت تا از یک جراح ارتوپد برای ترمیم و بند زدن استخوان ها و پیکر شکسته تامین اجتماعی استفاد کند. سازمان تامین اجتماعی که کسری درآمد میلیاردی بسیار بالایی داشته و دارد و حاشیه هایی از جنس اختلاس و برداشت های غیر قانونی بعضی از مدیران آن، باعث افزایش موجی از دیوار بی اعتمادی و تشدید شکاف های موجود در میان مردم با مدیران آن شده بود. دیوار بی اعتمادی که هنوز نیز مدیران کنونی آن، نتوانسته اند در سایه دست های لرزان رئیس جامعه انجمن ارتوپدی کشور تکه های پراکنده آن را بند بزنند!


به نظر می رسد آنچه که در تامین اجتماعی کنونی اتفاق افتاده باشد، فراموشی خودخواسته و انجام امور جاری به سبک و سیاق گذشته و باری به هر جهت است. برای این ادعا می توان مستندات بسیاری ارائه داد که اگر مدیران تامین اجتماعی خرده نگیرند و انتقادهای موجود را به حساب سیاه نمایی و غرض ورزی منتقدان نگذارند، توجه به آنها می تواند گره گشای بسیاری از مشکلات و چالش های موجود سازمان تامین اجتماعی محسوب شود. تصویر کنونی سازمان تامین اجتماعی، تصویری به شدت «فتوشاپی و کولاژی» است. از این منظر که شاید بیش و پیش از آنکه میلیون ها مخاطب اعم از  بیمه شده و مستمری بگیر و یا حتی منتقدان گسترده این سازمان بیمه ای را اقناع کند، به خودفریبی معدودی اندک از مدیران این سازمان بیمه ای منجر شده است! 
 

حکایت کنونی سازمان تامین اجتماعی، حکایت پادشاهی خودخواه و مستبد در سال های گذشته بود که لباسی نامرئی بر تن داشت و از مردم می خواست تا زیبایی این لباس را بر زبان بیاورند! یعنی مردم باید تعریف و تمجید کارهایی را بکنند که آن کارها یا اساسا انجام نشده و یا به خوبی به پایان نرسیده است. براستی چرا تصویر کنونی سازمان تامین اجتماعی چنین فتوشاپی است و چرا مدیران این سازمان از طرح انتقادهایی که در رسانه ها به عملکرد آنها شده است، چنین آشفته  می شوند؟! این پرسشی است که برای پاسخ آن باید همراه با کارشناسان مسائل اقتصادی و تحلیلگران حوزه تامین اجتماعی شد. نماینده مردم خرم آباد و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، عقیده دارد که اکنون زمان آن فرا رسیده است تا عملکرد سازمان تامین اجتماعی، دکتر سید تقی نوربخش و مدیران ستادی این سازمان بیمه ای مورد ارزیابی دقیق و موشکافانه قرار گیرد.
  

به باور دکتر ایرج عبدی، عملکرد این سازمان تا حدودی امیدوار کننده به نظر می رسد، هرچند که تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. وی در باره این سازمان بیمه ای چنین نظر می دهد:« به عقیده من، سازمان تامین اجتماعی اکنون به یک ثبات نسبی رسیده است. اما این سخن به این معنی نیست که دیگر هیچ انتقادی را نباید مطرح کرد.»

وی ایجاد اصلاحات ریشه ای در سازمان تامین اجتماعی را ضرورتی غیر قابل انکار می داند و می افزاید:« گرچه برای ایجاد ثبات نسبی در این سازمان تلاش هایی صورت گرفته است، اما اعتقاد دارم که وضعیت کنونی سازمان تامین اجتماعی، وضعیتی به شدت بحرانی است.» 
این عضو کمیسیون امور اجتماعی مجلس شورای اسلامی، با ابراز نگرانی از وضعیت نامناسب اقتصادی سازمان تامین اجتماعی می گوید:« با صراحت می گویم وضعیت منابع و هزینه ها در این سازمان بیمه ای به شدت نگران کننده است و لازم است تا مدیران این سازمان برای عبور از چالش های موجود، تمهیدات و راهکارهای عاجل و کارشناسانه ای را اتخاذ کنند.»
نماینده مردم خرم آباد در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا مدیریت ارشد سازمان تامین اجتماعی، طرح و برنامه های مدونی برای خروج و برون رفت این سازمان از مشکلات و چالش های موجود دارد یا خیر، تصریح 
می کند:« گرچه دکتر نوربخش در نشست های اختصاصی که با وی داشته ایم، از برنامه های خود تا پایان امسال سخن به میان آورده است و به طور مشخص بیان داشته که دستکم تا پایان سال برای پرداخت حقوق میلیون ها مستمری بگیر منابع کافی و لازم وجود دارد، اما متاسفانه ما چشم انداز روشنی از طرح و برنامه های بلند مدت در لابلای سخنان وی ندیدیم. منظور من این است که به نظر می رسد ایشان دستکم فاقد طرح و برنامه ویژه ای برای حل مشکلات موجود و پیش رو  سال های بعد در این سازمان بیمه ای باشد و همین مساله به شدت نگران کننده است.»
 
 
عبدی در ادامه ابراز امیدواری می کند که با طرح و انعکاس مشکلات تامین اجتماعی در فضای باز انتقادی توسط فعالان و تحلیلگران مسائل بیمه ای و گزارشگران و خبرنگاران رسانه های مختلف و توجه ویژه مسئوولان ارشد سازمان تامین اجتماعی به مشکلات و کاستی های مطرح شده، شاهد وضعیت روشن، مثبت و رو به رشدی در این سازمان بیمه ای باشیم. وی سپس به گزارش تحقیق و تفحص نمایندگان مجلس شورای اسلامی که در خصوص اختلاس های انجام شده توسط بعضی از مدیران ستادی تامین اجتماعی انجام شده بود می پردازد و یادآور می شود:« در نشستی که با دکتر نوربخش مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی و دکتر ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی داشتیم، نسبت به انتصاب ها و جابه جایی های صورت گرفته اخیر در این سازمان نگرانی های خود را بیان کردیم. ما به شدت بر این عقیده هستیم که گماردن مدیرانی که نام شان در فهرست سوء استفاده کنندگان از منابع بیمه شدگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی در گزارش تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی مطرح شده در مناصب و مشاغل مدیریتی دیگر در تامین اجتماعی، تبعات به شدت منفی برای مدیریت کنونی این سازمان ایجاد خواهد کرد که بی شک پاسخگوی افکار عمومی و قوه قضائیه در این ارتباط، مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خواهند بود.»
نماینده مردم خرم آباد و عضو کمیسیون امور اجتماعی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که برخی از مدیران ستادی سازمان تامین اجتماعی، اوضاع اقتصادی این سازمان بیمه ای را مناسب قلمداد کرده و اعتقاد دارند که تامین اجتماعی در شکوفایی بسر می برد، می گوید:« چطور ممکن است سازمان تامین اجتماعی در شرایط گل و بلبل و رومانتیکی باشد وقتی که اقتصاد کشور بر هم ریخته و از ثبات و تعادل برخوردار نیست و ما این چنین با رکود و تورم افسار گسیخته ای مواجه هستیم؟! ما باید قبول کنیم و بپذیریم که سازمان تامین اجتماعی، یک بنگاه اقتصادی است که 
ساز و کارهای مرتبط با آن متاثر از معادله ها، پارامترها و متغیرهای متفاوت و تاثیر گذار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است و هر تصمیم و تغییری در این شاخص هایی که بیان کردم، می تواند به شدت بر تحولات درونی و بیرونی این سازمان اثرات منفی و یا مثبتی بر جای بگذارد.»
اما بر خلاف نظر نماینده مردم خرم آباد و عضو کمیسیون امور اجتماعی مجلس شورای اسلامی، مدیر کل سابق تامین اجتماعی شرق تهران بزرگ و مدیر کنونی امور اداری سازمان تامین اجتماعی بر این باور و عقیده بوده که دکتر سید تقی نوربخش در جایگاه مدیر عاملی سازمان تامین اجتماعی، عملکرد بسیار خوب و روشنی داشته است.
 
سید حسین حسینی آذرنوشان در این ارتباط چنین می گوید:« من احساس می کنم که بعد از آمدن دکتر نوربخش به سازمان تامین اجتماعی، این سازمان بیمه ای هویت و شخصیت خود را باز یافته و وجهه خوبی در میان مخاطبان درونی و بیرونی خود پیدا کرده است. از سوی دیگر انگیزه درونی نیز در میان کارکنان تامین اجتماعی برای ارائه خدمات بیشتر به بیمه شدگان و مستمری بگیران شکل گرفته است.»
وی در ادامه می افزاید:« وجهه بیرونی آن تعامل و همکاری بیش از پیش وزارتخانه های مختلف و بویژه مجلس شورای اسلامی با تامین اجتماعی است. این در حالی است که در درون خانواده سازمان تامین اجتماعی نیز شاهد رضایتمندی گسترده کارکنان از عملکرد مدیریتی دکتر نوربخش هستیم.»
مدیر امور اداری سازمان تامین اجتماعی در باره میزان رضایتمندی مخاطبان بیرونی سازمان نیز اینگونه نظر 
می دهد:« بالاخره مخاطبان بیرونی سازمان افراد مشخصی هستند که ماهانه حق بیمه های خود را به این سازمان 
می پردازند و علائق و سلیقه های متفاوتی نیز داشته و دارند و تصور نمی کنم که آنها نیز در طول این یک سال، انتظار معجزه از دکتر نوربخش برای حل مشکلات موجود فراوان در تامین اجتماعی را داشته باشند. از سوی دیگر نباید از یاد ببریم که عملکرد امروز سازمان تامین اجتماعی، مرهون عملکرد و خدمات همه کارکنان در طول زمان های گذشته نیز هست. اما با توجه به آمدن ایشان، شاهد تلاش های بسیاری از سوی وی برای خودداری از تصویب قانون برقراری مستمری بگیران با 10 سال سابقه بودیم که نشان از دلسوزی و عرق ایشان می کند.»
حسینی آذرنوشان مهمترین تحولات انجام شده با آمدن مدیر عامل جدید سازمان تامین اجتماعی را، رشد کمی و کیفی 
«IT» در این سازمان بیمه ای می داند و می افزاید:« اقدامات خوبی در زمینه رشد کمی و کیفی«IT  »در سازمان تامین اجتماعی صورت گرفته است و من امیدوارم که نتایج بسیار خوب این اقدامات در آینده ای بسیار نزدیک در معرض دید و قضاوت مخاطبان میلیونی تامین اجتماعی قرار خواهد گرفت.»
 
این مدیر ستادی سازمان تامین اجتماعی، همچنین عقیده دارد که خروج گسترده نیروهای انسانی از تامین اجتماعی یکی دیگر از مهمترین مشکلات در این سازمان بیمه ای است. وی در این باره خاطر نشان می کند:« در کنار این مساله باید به نبود و کمبود نیروهای متخصص و آموزش دیده در بخش های مختلف ستادی و صف در تامین اجتماعی اشاره کرد. همچنین نبود یک برنامه آموزشی مدون و سیستماتیک برای کادرسازی، به طور حتم سازمان تامین اجتماعی را طی سال های آینده با چالشی بزرگ و جدی مواجه سازد.»

حسینی آذرنوشان برای حل این مشکل، اینگونه نظر می دهد:« ما با موافقت معاونت اداری و مالی سازمان تامین اجتماعی و تاکید دکتر نوربخش، به این فکر هستیم که در سازمان تامین اجتماعی مدیریت منابع انسانی را تشکیل داده و کم کم به سمت تشکیل معاونت منابع انسانی نیز حرکت کنیم و مطمئن هستیم که با تشکیل این معاونت، طعم شیرین منابع انسانی به سازمان تزریق خواهد شد.»
اگرچه منتقدان و مدافعان سیاست های مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی برای بیان نقطه نظرهای خود، دلائل و مدارک فراوانی داشته و دارند، اما چنین به نظر می رسد که در نبود فضای باز لازم برای شنیدن انتقادهای گسترده موجود در میان مدیران سازمان تامین اجتماعی و تعطیلی هفته نامه آتیه و همچنین روزنامه خورشید و دیگر وسائل ارتباطی بیرونی در این سازمان و سیاست های انقباضی و سخت گیرانه برای خبرنگاران و گزارشگران مستقل و آزاد، برون رفت سازمان تامین اجتماعی از مشکلات فراوانی که در آن دست و پا می زند، اگر نگوئیم کاری غیر ممکن، که کاری سخت و دشوار محسوب می شود. به نظر می رسد که اتخاذ سیاست های منسوخ شده «تصاویر فتوشاپی وکولاژی» از سازمان تامین اجتماعی در عصر ارتباطات و دهکده جهانی، سیاستی نخ نما شده، کلیشه ای و فاقد هرگونه اثرگذاری لازم برای مدیران سازمان تامین اجتماعی است. به طور حتم تصاویر فتوشاپی و کولاژی، آئینه تمام نمای واقعیت های جاری و ساری در بزرگترین و متمول ترین و البته بحرانی ترین سازمان بیمه های اجتماعی این سرزمین نبوده و نمی تواند باشد.