چرا وقف دانشگاه آزاد غیرقانونی است؟

دانشگاه آزاد به لحاظ مالكیت نه از جنس مالكیت دولتی، حقیقی، بلكه مالكیت عمومی، یك موسسه غیر انتفاعی است. آیا می شود یك ملك عمومی را وقف كرد؟ مثلا شهردار تهران می تواند یك پارك چند هكتاری را كه به لحاظ مالكیت جز ء املاك عمومی است، وقف كند؟ به نظر می رسد در این اقدام دقت حقوقی و كارشناسی كافی صورت نگرفته است.


هیئت موسس دانشگاه آزاد اسلامی طی بیانیه ای اعلام كرد اموال و دارایی های این دانشگاه وقف شده است. دانشگاه آزاد اسلامی از سال 61 - سال تاسیس این دانشگاه - نقش مهمی در ارتقای سطح آموزش عالی كشور داشته و توانسته است كمبودهای دولت در توسعه آموزش عالی را به نوعی جبران كند.


در كنار خدمات بزرگ این دانشگاه البته منتقدینی هم داشته كه طی سالهای اخیر شاهد نقد آنان در رسانه ها بوده ایم.
نقش بخشی از مدیریت دانشگاه در جریان آشوب های اخیر كه در چهارمین نشست دادگاه متهمان كودتای مخملی مطرح شد، آسیب جدی به حیثیت دانشگاه وارد كرد. كه باید به لحاظ حقوقی به آن رسیدگی و تخلف را در وزن و اندازه خودش پیگیری كرد.
اگر هم این اتهام صحت نداشته باشد آن را از ساحت مسئولان دانشگاه بری دانست و به نوعی از آن اعاده حیثیت نمود.


در خصوص وقف دانشگاه آزاد پرسش هایی مطرح است كه در زیر بدان اشاره می شود:


1- ماده57 قانون مدنی می گوید: "واقف باید مالك مالی باشد كه وقف می كند به علاوه دارای اهلیتی باشد كه در معاملات معتبر است." این پرسش مطرح است كه آیا هیئت محترم موسس دانشگاه «مالك» دانشگاه آزاد اسلامی است؟ همچنین از ماده64 قانون مدنی مستفاد می شود: «واقف باید مالك عین و منفعت باشد» آیا هیئت محترم موسس دانشگاه آزاد به عنوان مالك عین13 میلیون متر مربع عرصه و اعیان فضاهای آموزشی دانشگاه آزاد یا مالك منفعت حاصل از آن، این اموال را وقف كرده اند؟


2- به نظر می رسد وقف دین و منفعت باطل است.هم اكنون برخی از عرصه و اعیان دانشگاه آزاد معارض دارد. زمین های واحد تحقیقات دانشگاه آزاد واقع در حصارك، عرصه و اعیان مدرسه غیر انتفاعی خدیجه كبری وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واقع در خیابان شریعتی به عنوان دو نمونه كوچك، معارضانی چون هادوی دادستان اسبق انقلاب و سازمان بازنشستگی كشور دارند. قانونگذار وفق ماده65 قانون مدنی صحت وقفی را كه به علت اضرار دیان واقف واقع شده باشد منوط به اجازه دیان دانسته است.


3- موقوفه اعلام شدن دانشگاه آزاد، این مركز را از حیطه نظارتی وزارت علوم و آموزش عالی خارج و در شمول قانون تشكیلات و اختیارات سازمان حج، اوقاف و امورخیریه مصوبه1363 قرار می دهد، آیا این اقدام به معنای خروج ازحیطه نظارتی وزارت علوم است.


4- دانشگاه آزاد به لحاظ مالكیت نه از جنس مالكیت دولتی، حقیقی، بلكه مالكیت عمومی، یك موسسه غیر انتفاعی است. آیا می شود یك ملك عمومی را وقف كرد؟ مثلا شهردار تهران می تواند یك پارك چند هكتاری را كه به لحاظ مالكیت جز ء املاك عمومی است، وقف كند؟ به نظر می رسد در این اقدام دقت حقوقی و كارشناسی كافی صورت نگرفته است.


5-شورای انقلاب فرهنگی مرجع تصویب نهایی اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی است كما اینكه در گذشته همین طور بوده است.به نظر می رسد این موضوع هم از جمله مسائلی است كه مربوط به شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد.
محمدكاظم انبارلویی