ناگفته های مذاکرات مسکو

 

شنیده ها حاکی از آن است که آمریکا از طرق مستقیم و غیر مستقیم در پی انتقال این پیام به ایران بوده است که برای تغییر آمادگی داشته و ایجاد تنش را به نفع هیچکس نمی داند. ناکارآمدی این پیام سیاسی که همسو با شعار انتخاباتی رییس جمهور کنونی ایالات متحده است از ابتدا برای ایران معلوم و واضح بود چرا که در پیش گرفتن "سیاست فشار آنی و تشویق آتی" مشخص می ساخت که نرمش های کلامی پشت پرده آشکارا بر خلاف لشکرآرایی های روی صحنه است و نباید در دام آن افتاد.  به همین خاطر تیم مذاکره کننده با اطلاع از اینکه نتایج بزرگی در مسکو حاصل نخواهد شد وارد این مذاکرات شد در حالی که سیاست امتیازگیری بر مبنای کاهش تحریم ها را در دستور کار خود قرار داده بود. 

از سوی دیگر اطمینان از نیاز بازار جهانی نفت به کف فعلی صادرات نفت ایران می توانست هم برگ برنده ایران و هم نقطه ضعف طرف های غربی در مذاکرات باشد به نحوی که آنها هر گونه تنش در مذاکرات را در ارتباط مستقیم با بحران انرژی جهان می دانستند و همین مسئله توانست پیوند دهنده منافع حد اقلی طرفین در این مذاکرات باشد.

 

یک روز پیش از آغاز مذاکرات، یکی از مقامات کشورمان در مصاحبه با یک رسانه خارجی در کمال تعجب اعلام کرد: اگر كشورهاي اروپايي سوخت 20 درصد غني شده را در اختيار ايران قرار دهند، ایران دیگر اقدام به غني‌سازي در اين سطح نخواهد كرد، امروز نيز اگر آنان تضمين بدهند كه سوخت 20 درصد رآكتورهاي ايران را تأمين مي‌كنند، هيچ مشكلي نخواهيم داشت.  

در بخش دیگری از این مصاحبه تصریح شده بود: "توليد اورانيوم 20 درصدي حق قانوني ايران و هر كشور ديگري است. " اما رسانه های جهانی با برجسته سازی بخش اول بیان کردند ایران عملا یکی از شروط اصلی 1+5 که همان توقف غنی سازی 20 درصد باشد را پذیرفته است.

این پیام می توانست کار تیم مذاکره کننده را سخت تر و طمع طرف غربی را در امتیازگیری یک طرفه بیشتر کند.

 

تحریم های بیشتر و فشار اقتصادی به ایران می تواند یک هدف دراز مدت را برای جبهه استکباری فراهم کند و آن جدایی بدنه مردمی نظام از آن و یک گسست امنیتی است که فرصت را برای آشوب و تضعیف حاکمیت فراهم کند. فشار اقتصادی، اعتراضات کارگری و صنفی، نارضایتی اجتماعی و در نهایت امتیازدهی سیاسی و چند دسته شدن قدرت داخلی کشور می تواند یکی از راهبردهای غرب باشد که 1+5 نیز در آن همراهی پنهان دارد. اشاره دقیق رهبر معظم انقلاب اسلامی به مسئله هدف تحریم ها، شناخت همین برنامه ریزی دشمن بود که در سخنان مهمشان در مشهد ایراد شد. ایشان فرمودند: هدف اصلی قدرتهای استكباری از اعمال تحریم ها، مردم ایران هستند تا فشارها باعث شود كه مردم به ستوه بیایند و از نظام اسلامی جدا شوند اما به فضل الهی در این توطئه نیز شكست خواهند خورد زیرا آنها مردم و مسئولان ما را همچنان نشناخته اند.

دستگیری تیم های تروریستی متعدد در هفته های اخیر و برنامه های متعدد برای تحریک قومیت های داخلی می تواند نشانه هایی بر برنامه ریزی های صورت گرفته باشد.

 

سطح اول خواسته های طرف های مذاکرات که در مسکو و پیش از آن مورد تأکید قرار گرفته بود شامل سه خواسته است:

این سطح توسط نمایندگان چین از ایران و در ابتدای مذاکرات خواسته شد. سطح دوم شامل سه خواسته دیگر است:

سطح سوم خواسته های 1+5 بر دو مورد متکی است:

دو سطح پیش گفته از سوی نماینده آمریکا وندی شرمن اعلام شد. گفتنی است در سطح اول هیچ امتیاز اضافی از سوی طرف های مذاکره به ایران تعلق نمی گیرد و این سطح را می توان کف خواسته های آنان دانست. البته طرف های مذاکره کننده، عدم تحریم آتی را یک امتیاز می دانستند اما طرف ایرانی تصریح داشت که ما در مورد زمان حال صحبت می کنیم و پیش کشیدن مباحثی در خصوص آینده کمکی را به روند مذاکرات نمی کند. در صورت اجرای سطح دوم  خواسته ها، ایران می تواند رفع تحریم بانک مرکزی و تمام تحریم های یک طرفه غرب را انتظار داشته باشد و اجرای سطح سوم خواسته های غرب، تمام تحریم های بین المللی تا کنون را خنثی خواهد کرد.

البته باید به یاد داشت که استراتژی 1+5 تا کنون مبتنی بر گرفتن امتیازات بزرگ بدون واگذاری امتیازات قابل توجه به طرف ایرانی است از این منظر می توان نتیجه گرفت که غرب در خواسته هایش به ظاهر مصر است اما در برابر آن معلوم نیست امتیازات گفته شده را به ایران بدهد چنانکه تعلیق داوطلبانه فعالیت های هسته ای ایران که در زمان تیم مذاکره کننده هسته ای دولت اصلاحات صورت گرفت اوضاع را نه تنها بهتر نکرد که زیاده طلبی را در طرف های غربی افزایش داد.

برخی از کارشناسان نیز معتقدند این "وعده به امتیازدهی" برای سست کردن موضع ایران و "دلخوش سازی" است و تندترین موضع گیری ها در جلسات داخلی طرف های غربی اتفاق می افتد لذا دست چدنی آنها همچون گذشته زیر پوشش دستکش های مخملی عیان است. 

 

آنچه حائز اهمیت است این است که در یکی از نشست های 1+5 نماینده آمریکا در حضور دیگر اعضا به طرف ایرانی می گوید اعضای دیگر کاره ای نیستند و حتی برای جلساتشان با شما از پیش با ما هماهنگ می کنند. وی که از بی توجهی ایران به آمریکا در این مذاکرات ناراحت بوده اعلام می کند که کلید حل این مذاکرات در دستان آنها است. وندی شرمن به صورت مستقیم خواستار نشست های دوجانبه ایران با آمریکا برای حل موضوع هسته ای بوده است. این صحبت ها با واکنش تیم مذاکره کننده ایرانی مواجه شده به طوری که در انتها، جلسه بدون دستیابی به هدف مشخص رها می شود.

آنچه مسلم است این است که تکروی های آمریکا و لابی صهیونیست ها بر مذاکرات مسکو سایه انداخته بوده است و به اصطلاح دست به ظاهر بالای 1+5 نمی گذاشت که توافق چندانی در این دور از مذاکرات حاصل شود. این مسئله حتی مورد تأکید خانم اشتون هم قرار گرفته بود به نحوی که وی می گوید طرف های غربی تا نوامبر که انتخابات آمریکاست حاضر نیستند که امتیازی به ایران بدهند.