فیلمی که نمی‌توان با خانواده آن را دید

سی‌امین جشنواره فیلم فجر امسال در حالی برگزار شد و به کار خود پایان داد که اکثر فیلم‌های به نمایش در آمده در ژانر اجتماعی خانوادگی و با موضوع خیانت در خانواده بود.

موضوعی که از دید سینماگرانی که به آن پرداخته اند دغدغه مهم جامعه می‌باشد و باید با ساخت فیلمهایی با این موضوع این معظل را به مسئولان هشدار داد و از دید منتقدان فرهنگی و سینمایی، ترویج این ناهنجاری در جامعه می‌باشد.

از دید منتقدان سینمایی گرایش فیلمهای جشنواره سی‌ام فیلم فجر به موضع خیانت نشان دهنده آن است که شبکه‌های ماهواره ای که برای اثرگذاری بر ذهن و افکار مردم ایران از سوی دشمنان غربی اقدام به پخش سریالهایی با موضوع خیانت و دیگر ناهنجاری‌های اجتماعی می‌کنند به خوبی توانسته اند سینماگران کشور را تحت تاثیر قرار دهند بگونه ای که این قشر خاص به این باور برسند که "خیانت" یکی از معضلات اصلی جامعه ما می‌باشد.

خوشبختانه آمارهای مختلف رسمی و غیررسمی داخلی و خارجی حاکی از آن است که اکثریت چشمگیری از جامعه ایرانی به هیچ وجه با چنین نابهنجاری هایی دست به گریبان نیستند و درنظر جهانیان، جامعه ای دینی، سالم و اخلاقی تشکیل داده اند. البته اقلیتی از این جامعه که خصوصاً در بخش های مرفه کلان شهرها زندگی می کنند و در معرض مستقیم تهاجمات مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی غرب قرار دارند، کم و بیش به چنین معضلاتی دچار هستند.

منتقدین فرهنگی بر این باورند که نمایش این نوع فیلمها به طور گسترده در جامعه و بدون هیچ رده بندی سنی و گروهی برای خانواده‌های ایرانی باعث خواهد شد که قبح این ناهنجاری برای مخاطبان ریخته شود و مردم در برخورد با این ناهنجاری همچون مسئله ای که در تمام جامعه گسترش دارد برخورد کنند.

یکی از مخاطبان فیلم‌های جشنواره فجر در متنی که در وبلاگ خود منتشر کرده است در مورد ترویج "خیانت" در فیلمهای جشنواره سی‌ام می‌نویسد:" این معضل آن‌قدر جدی در حال نمایش و عرضه است که قبح و زشتی آن اندک اندک در حال فراموشی است و بنا به روایت امام علی "بازگویی و نشان دادن یک گناه و سیئه قبح و زشتی آن را از بین می‌برد"."

وی در ادامه می‌افزاید:" اینجاست که قشر فرهنگی و هنرمند به هر دلیل که می‌تواند باشد از رواج این معضل به هر هدفی بهره برده‌اند و در جشنواره فیلم فجر شاهد فیلم‌هایی هستیم که خیانت را محور و اساس فیلمنامه‌هایشان قرار داده‌اند و معلوم نیست علت در کجاست و ره به کجا خواهیم برد.

آیا می‌خواهید مشکلات روز جامعه را عنوان کنید و متولیان را به این نکته جلب کنید تا شاخک‌های بی‌حس و بی‌تحرک‌شان تکانی بخورد و عکس‌العملی ببینیم، یا نه دریافته‌اید که خانواده‌ها و قشر زنان خانه‌دار از اصلی‌ترین مخاطبان سرالی‌های خیانت محور "فارسی‌وان" و "جم کلاسیک" هستند و گزینش این محور فیلم‌ها اساساً آزمون پس داده است و خیالتان از اقبال مخاطب و گیشه راحت است.

فکر می‌کنید مردان و زنان خائن به حریم زناشویی چقدر از داستان‌های بدون تایید روانشناسان و جامعه‌شناسان از اثر به اصطلاح هنری شما عبرت می گیرند.

آیا نمی‌اندیشید که نسل جوان ما از طعم شیرین خیانت لذت آنی می‌برند و اساس زندگی مشترکشان را با این تصویر ذهنی شروع می‌کنند.

آیا اینکه اینقدر می‌گوییم این‌ها مسایل مبتلا به جامعه و بحران زندگی امروزی است، دردی درمان می‌شود یا اینکه مخاطب با خود می‌گوید همه انجام می دهند و من وصله ناجوری نیستم و  به مثل "خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو" جامه عمل می‌پوشاند.

نه این راه درست نیست؛ مسولان می‌دانند، مردم و شما هم می‌دانید، شما به فکر گیشه خود به شکلی دیگر باشید، از بی‌پروا کردن این مضامین دوری جویید، اصلًا بهتر نیست سراغ همان کمدی‌های گیشه‌دار بروید و دغدغه هایتان را برای خود نگاه دارید."

اما مسئله مشترک در بین فیلم‌های به نمایش در آمده با موضوع خیانت در جشنواره امسال، خیانت مردان به زنان است. در اکثر داستان‌ها این مردان هستند که بعد از سال‌ها زندگی مشترک، به زنان خود خیانت کرده و برای رسیدن به نفر سوم حتی تا پای از هم گسیختگی خانواده خود پیش می روند. مسئله ای که در فیلم "زندگی خصوصی" که این روزها بر روی کلمه "زندگی"اش در سر در سینماها کاغذ چسبانده شده است هم شاهد آن هستیم.

"خصوصی" یا همان "زندگی خصوصی" داستان مردی به نام ابراهیم است که فردی تندرو در اوایل انقلاب بوده است و در زمان حال بخاطر اخراج از مقامهای دولتی به عنوان فردی اپوزوسیون در روزنامه‌اش به فعالیت سیاسی می‌پردازد.

"خصوصی" هرچند در نوع ساخت و جهتگیری‌های فرهنگی و حتی تیکه پرانی‌های سیاسی از نظر نویسنده دیدی خوب و شفاف و درست دارد اما قرار گیری این فیلم در جمع انبوه فیلمهایی با موضوع خیانت این حس را القا می‌کند که این فیلم قصد دارد تا با جذب قشری خاص موضع خیانت را برای آنها بزرگنمایی کند.

محمدحسین فرح بخش کارگردان این فیلم که بار دیگر با همکاری عبدالله علیخانی دست به ساخت فیلمی سینمایی زده است، با توجه به جزئیات بسیار ریزی که در صحنه‌های مختلف دیده می‌شود این حس را در بیننده القا می‌کند که تفکر و بینش فیلمش بسیار نزدیک به قشر مذهبی جامعه می‌باشد.

اما مرور فیلمهای کارنامه این زوج سینمایی(فرح بخش و علیخانی) که شامل فیلمهایی همچون "دختر شاه پریون"، "زنها فرشته‌اند"، "شارلاتان" و ... می‌باشد باعث می‌شود که در مورد این حس با تردید و شک برخورد کرد.

نکته اصلی در اکران این فیلم بدآموزی است که اگر به رده بندی‌های سنی در سینمای ایران توجه شود دیگر به وجود نخواهد آمد. منوچهر اکبرلو منتقد عقیده دارد که "زندگی خصوصی" حسین فرحبخش باید درجه‌بندی شود. اگر فیلم با اطلاع‌رسانی‌هایی همراه شود هیچ‌گاه افراد یک خانواده به صورت گروهی و همراه با نوجوانان به تماشای این فیلم نخواهند رفت و اساسا بدآموزی رخ نخواهد داد.

این نکته را زمانی می‌شود عمیقا درک کرد که وقتی در سینما نشسته‌اید شاهد آن هستید که خانواده‌ای که همراه فرزند خود به سینما آمده اند بخاطر پرداخت بی پرده این فیلم به مساله خیانت ترجیح می‌دهند سالن سینما را ترک کنند.

منبع: خبرنامه دانشجویان ایران