زندگی بهتر دیگر با فرزند کمتر رقم نمی‌خورد

سال1367 بود که پس از اعلام نتایج سرشماری، متفکران از افزایش انفجاری جمعیت خبر دادند بنابراین دولت به فکر اجرای سیاستی برای کاهش جمعیت افتاد و سال 1368 این سیاست رسمی، تحت عنوان «تنظیم خانواده» ابلاغ شد و اجرای آن به وزارتخانه‌های بهداشت، فرهنگ و آموزش عالی و آموزش و پرورش واگذار شد.

سال 1372 نیز قانون تنظیم خانواده در مجلس شورای اسلامی تصویب و پس از آن به تأیید شورای نگهبان رسید، بر اساس این قانون امتیازاتی همچون عائله‌مندی به فرزندان چهارم به بعد اختصاص نمی‌یافت.

پس از اجرای سیاست تنظیم خانواده نرخ رشد انفجار‌آمیز جمعیت رو به کاهش گذاشت به‌گونه‌ای که از سال‌ 76 به بعد آهنگ رشد جمعیت کند شد در حال حاضر نیز هر زن به طور متوسط کمتر از 2 فرزند به دنیا می‌آورد که اگر نرخ باروری با این آهنگ ادامه یابد رشد جمعیت در سال‌های آینده شاید به صفر برسد.

محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور اوایل سال 89  گفت:بنده شعار دو بچه کافی است را قبول ندارم، این مسئله سیاست غلطی بود که غربی‌ها انتخاب کرده و امروز پشیمان هستند و سرمایه سنگینی برای حفظ هویت و فرهنگ خود می‌پردازند، چرا باید در مسیری قرار بگیریم که نتیجه آن مشخص است.

رئیس جمهور ادامه می‌دهد: فرمول دو بچه (برای هر خانواده) کافی است در واقع فرمول نابودی یک ملت است و این روش همان راهی است که اکنون اروپایی‌ها در آن گرفتار شده‌اند.

وزیر بهداشت نیز 27 بهمن در مراسم رونمایی از نقشه تحول نظام سلامت از کاهش رشد جمعیت ایران اظهار نگرانی کرد. او در جمع خبرنگاران گفت: نرخ رشد جمعیت کشور به 1.3 درصد رسیده است که نشان‌دهنده کاهش سریع رشد جمعیت است. اگر با همین آهنگ پیش برویم، نرخ رشد جمعیت در آینده‌ای نزدیک منفی می‌شود.

وزیر بهداشت معتقد است در برخی نقاط کشور با شیب تند نزولی مواجهیم و باید جلوی کاهش شیب رشد جمعیت را در برخی نقاط بگیریم ولی در برخی نقاط دیگر کشور باید رشد جمعیت را کنترل کنیم.

تنظیم خانواده عاملی در کاهش تمایل به فرزندآوری

زهرا سجادی معاون خانواده مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری معتقد است: تبلیغات کاهش جمعیت که از 40 سال پیش شروع شد اثر منفی بر زاد و ولد گذاشت همچنین تدریس واحد تنظیم خانواده در دانشگاه‌ها دانشجویان را با راه‌های کنترل زاد و ولد آشنا می‌کرد، موانع قانونی همچون ارائه نکردن برخی از امکانات و مزایا به فرزندان چهارم به بعد نیز عامل دیگری در بی‌‌تمایلی زوجین جوان به فرزند‌آوری بود.

وی می‌افزاید: باید اذعان کنم از سال 65 تا 88 نرخ رشد باروری در کشور کاهش پیدا کرده است. نرخ باروری درسال 65 حدود 3.4 بود اما در سال 79 به 2.1 رسید و با تاسف باید بگویم که در سال 88 این سیاست به‌قدری گسترده شده بود که حتی پیرها مشوق جوانان ما می‌شدند که مبادا خانواده‌ای سیاست کنترل جمعیت را فراموش کند.

سجادی در‌خصوص تنظیم خانواده می‌گوید:‌تنظیم خانواده برنامه‌ای بود که از حدود 40 سال قبل در ایران اجرا می‌شود این تدبیری بود که سازمان ملل برای کشورهای اسلامی داشت که جمعیت را در کشورهای اسلامی کنترل کنند تا به این ترتیب تعداد مسلمین در جهان کنترل بشود.

معاون خانواده مرکز امور زنان ادامه می‌دهد: این روند باعث می شود تا بیست سال آینده جمعیت ایران جمعیت پیری شود.

تولد 6 فرزند در ابتدای انقلاب به 1.8 فرزند در سال‌های اخیر رسده است

 شهلا کاظمی‌پور، معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه معتقد است: بررسی تحولات جمعیتی ایران نشان می‌دهد رقم 6 فرزند در اوایل انقلاب بتدریج کم شده تا این‌که در سال‌های اخیر به 1.8 فرزند رسیده است.

وی می‌افزاید: طبق بررسی‌هایی که ما داشته‌ایم و نیز بر اساس آماری که ثبت‌ احوال به ما اعلام کرده شاخص تعداد کل فرزندان کاهش یافته است.

مشفق عضو هیئت علمی مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با اشاره به شعار دو بچه کافی است،می‌گوید: شعار دو بچه کافی است شعار درستی نیست.دو بچه کافی است به لحاظ قانونمندی‌های جمعیت شناسی هم شعار اشتباهی است اگر به صورت علمی نگاه کنیم برای بقای نسل 2.1 تا2.2 بچه لازم است و این مقدار در واقع شرطی است که رشد جمعیت به زیر صفر میل نکند حالا اگر بخواهیم یک رشد جمعیت مطلوب بین 0.4 تا 1درصد داشته باشیم میزان باروری کل برای هر مادر حداقل باید بین 2.5 تا 3 فرزند باشد.

وی می‌افزاید: باید فرهنگ سازی کنیم که حداقل دو تا بچه برای تضمین سلامت خانواده ثبات جامعه و بقای نسل الزامی است ولی اگر در عمل گفتیم دو تا بچه کافی است مطمئناً از این حد پایین تر می‌آییم، چون خیلی از خانواده‌ها، یک بچه  می‌خواهند و بعضی اصلاً دارای بچه نمی‌شوند.

مادر شدن والاترین آروزی یک زن

مریم 31 ساله که 5 سال از زندگی مشترکش می‌گذرد و هنوز فرزندی ندارد،می‌گوید: مادر شدن بالاترین آرزوی یک زن است چرا که هیچ احساسی به اندازه حس مادری شیرین نیست اما من به دلیل اینکه به‌لحاظ موقعیت شغلی و اقتصادی به ثبات نرسیده‌ام تا کنون برای تولد فرزند اقدام نکرده‌ام.

وی می‌افزاید: تمام وقت من خارج از خانه می‌گذرد به همین دلیل نمی‌توانم بچه‌دار شوم.

دولت با حمایت از مادران شاغل به افزایش جمعیت کمک کند

برخی از جامعه شناسان معتقدند زن ایرانی امروزه این توان را در خود احساس می‌کند که علاوه بر ایفای نقش مادری و همسری در بیرون از خانه نیز به ایفای نقش‌‌های اجتماعی بپردازد.

مهنار حمزه جامعه شناس معتقد است زنان شاغل اگر به لحاظ اجتماعی به خوبی حمایت شوند نسبت به تولد فرزند بی‌تمایل نمی‌شوند؛دولت‌ها باید از مادران شاغل حمایت کافی کرده و آنها را برای ایفای نقش‌های اجتماعی و وظایف مادری و همسری یاری کنند.

تنظیم خانواده و شعار فرزند کمتر زندگی بهتر موجب کاهش سریع نرخ رشد جمعیت شد

وی می‌افزاید: سیاست‌های تنظیم خانواده،آموزش‌های پنهان و آشکار و شعارهایی همچون فرزند کمتر زندگی بهتر از عوامل مهمی بود که باعث کاهش تمایل زوج‌های جوان به تولد فرزند شد.

حمایت قانون کار از زنان شاغل تمایل آنها به فرزندآوری را افزایش می‌دهد

مشکلات اقتصادی و همراه شدن زن با همسرش برای تأمین مخارج زندگی این روزها موجب شده است تا زنان ساعات طولانی را در بیرون از منزل حضور داشته باشند و برای حفظ موقعیت شغلی تمایل کمتری به تولد فرزند داشته باشند.

بیشتر زنان در بخش خصوصی شاغل هستند و از آنجایی‌که بخش خصوصی به هیچ عنوان حاضر به اعطای 6 ماه مرخصی زایمان به زنان نیست اغلب زنان شاغل در این بخش پس از بارداری و تولد فرزند مجبور به استعفا از کار می‌شوند بنابراین ترجیح می‌دهند برای حفظ موقعیت شغلی بارداری را به تعویق بیندازند.

حجت عرفانیان پور آسیب‌شناس اجتماعی در‌‌خصوص دلایل کاهش تمایل زوجین به فرزند‌آوری عنوان می‌کند: زنان جوان وقتی می‌بینند بیشتر اوقاتشان در طول روز خارج از خانه می‌گذرد و با مشکلات اقتصادی مواجه هستند، ترجیح می‌دهند تا بارداری را به تعویق بیندازند.

وی می‌افزاید: یک زن هنگامی که مادر می‌شود، تمام انرژی خود را صرف فرزندش می‌کند به همین دلیل اکثر زنان جوان زمانی که می‌بینند فعلاً‌ آمادگی این کار را ندارند و هدف‌های دیگری را برای پیشرفت خود در ذهن دارند تولد فرزند را به تأخیر می‌اندازد اما این اشتباه‌ترین اقدام است چرا که مهمترین وظیفه یک زن ایفای نقش مادری است.

به گزارش فارس اتخاذ سیاست‌های مختلف برای مقابله با افزایش جمعیت موجب شد تا کاهش تمایل زوج‌های جوان به فرزند‌آوری شد به گونه‌ای که این روزها جمعیت‌شناسان از کاهش نرخ رشد جمعیت و پیرشدن جمعیت کشور طی سال‌های آتی خبر می‌دهند از این رو سیاست‌گذاران حوزه زنان و خانواده در تلاش برای اتخاذ تدابیری به‌«نظور تشویق زوج‌های جوان به فرزند‌آوری هستند اما باید عواملی را که باعث بی‌تمایلی زوج‌های جوان و به ویژه زنان به فرزندآوری شده بررسی و برای حل آنها فکری شود.