عدالت و بس!

گروه دین و اندیشه -حجت‌الاسلام مجتبی نامخواه در یادداشتی نوشت:  در آن‌سال‌ها که چون اکنون منبری‌ها متفکر نشده بودند؛ بلکه متفکرها منبر می‌رفتند، استاد مرتضی مطهری در شب 19 رمضان در منبر خود بحثی دارد بس خواندنی تحت عنوان «عدالت از نظر علی(علیه‌السلام)».

به گزارش بولتن نیوز، توصیه می‌کنم به خواندن و باز هم خواندن این سخنرانی. سخنرانی مملو است از استدلال‌هایی که در نقد وضع امروز ما هم کاملاً به کار می‌آید. از جمله این‌که چگونه فقدان «تفکر اجتماعی»، فقر «فلسفه اجتماعی» و تفوق «تفکر فردی» باعث شده بر خلاف تفکر امام علی ع اهمیت مواسات و «جود» را بیشتر مساوات و «عدل» بدانیم.

بماند.

آن‌چه می‌خواهم در این‌جا اشاره کنم تنها یک جمله و یک استدلال از این گفتار است؛ با یک مقدمه کوتاه: در این سال‌هایی که تلاش کردم به قدر عقل و قدر ناقصم کمی از تفکر اجتماعی اسلام با محوریت، اولویت و اولیت #عدالت_و_بس حرف بزنم، همواره و بیشتر از طرف طیف‌های مذهبی و محافل طلبگی با این سوال و گاه اعتراض مواجه بوده‌ام که چرا این همه برجسته کردن عدالت؟ در اسلام عدالت در کنار دیگر عناصر و ارزش‌های اخلاقی و اسلامی مطرح است. آخر چرا الهیات عدالت‌خواهی؟ و در نهایت هم گریزی به این‌که این تفکر چپ است و ...

پاسخ البته روشن است؛ در اسلام نیست که عدالت جزئی از منظومه ارزش‌های است؛ بلکه در تفکر اسلامی و مذهبی کنونی ما این چنین است. در منبرها و کتاب‌های زمانه ما پُر است از تفکر اسلامی‌ای که در آن دست بالا عدالت در عِدل دیگر ارزش‌ها مطرح است.

نظریه‌ها و نتایج این تفکر #اسلامی می شود علوم انسانی #اسلامی، الگوی پیشرفت #اسلامی، فلسفه تعلیم و تربیت #اسلامی، تمدن #اسلامی ای است که عدالت در آن‌ها هیچ اولیت و اولویتی نداشته و #تنها ارزش #مطلق نیست. نتیجه این تفکر هم در عمل روشن‌تر از آن است که.

الغرض شهید مطهری در این گفتار جمله‌ای دارد که خواندنش همیشه مرا به یاد جمله‌ای از اخلاق ناصری خواجه نصیر می‌اندازد.

جمله شهید مطهری: «از نظر مذهب و طریقه‌ی ما اصل عدل بسیار مهم است و در ردیف مسائل از قبیل مسائل اخلاقی نیست.» بیست گفتار ص ۱۴

جمله خواجه نصیرالدین طوسی: «عدالت جزوی نبود از فضیلت، بلکه همه فضیلت بود بأسرها». اخلاق ناصری، نشر خوارزمی، ص ۱۳۶

عقب‌افتادگی در عدالت، نخست در تفکر و به ویژه فکر دینی ما رخ داده و آن‌گاه در جامعه. ببخشید روز شهادتِ تجسمِ عدالت بود، روضه‌ی عدالت را آشکار خواندم.