مروری بر کارنامه و زندگی هوشنگ گلشیری

گروه فرهنگ و هنر: هوشنگ گلشیری در سال ۱۳۱۶در اصفهان به‌دنیا آمد و در سال ۱۳۲۱همراه با خانواده به آبادان رفت.

 

وی از سال 1321تا 1334 در آبادان اقامت داشت. پدرش کارگر بنا، سازندهُ مناره‌های شرکت نفت بود.

گلشیری اولین داستانش را در سال  1337 زمانی که در دفتر اسناد رسمی کار می‌کرد نوشت. پس از گرفتن دیپلم، معلم شد و در سال 1338 تحصیل در رشته ادبیات فارسی را در دانشگاه اصفهان آغاز کرد.

گلشیری تعدادی از داستان‌های کوتاه و چند شعر خود را در شماره‌های مختلف نشریه جنگ اصفهان به چاپ رساند و در سال 1347، این داستان‌ها را در مجموعه مثل همیشه منتشر کرد. وی رمان شازده احتجاب را در سال 1348، و رمان کریستین و کید را در سال 1350 منتشر کرد.

در سال 1353 به تهران آمد. در تهران با بعضی از یاران قدیمی جنگ که ساکن تهران بودند و عده‌ای دیگر از اهل قلم جلساتی هفتگی برگزار کردند.

مجموعه داستان نمازخانهُ کوچک من (1354) ، و جلد اول رمان بره گمشده راعی (1356) حاصل همین دوره بود.


گلشیری در بهمن 1358 معصوم پنجم را منتشر کرد. سال 1361 آغاز انتشار گاهنامه نقد آگاه بود. مطالب این گاهنامه را شورایی متشکل از نجف دریابندری، هوشنگ گلشیری، باقر پرهام و محسن یلفانی (بعدتر، محمدرضا باطنی) انتخاب می‌کردند. انتشار این نشریه تا سال 1363 ادامه یافت.

جبه‌خانه در سال 1362 و حدیث ماهیگیر و دیو در سال 1363 منتشر شد. گلشیری از اواخر سال 1364، با همکاری با مجله آدینه از اولین شماره آن، و پس از آن، دنیای سخن و پذیرش مسئولیت صفحات ادبی مفید برای ده شماره دور تازه‌ای از کار مطبوعاتی خود را آغاز کرد.

مجموعه داستان پنج‌گنج در سال 1368 (سوئد) فیلمنامه دوازده رخ در سال 1369، رمان‌های در ولایت هوا در سال 1370 (سوئد)، آینه‌‌های دردار (امریکا و ایران) در سال 1371 مجموعه داستان دست تاریک، دست‌روشن در سال 1374،و در ستایش شعر سکوت (دو مقاله بلند در باره شعر) در سال 1374 منتشر شد.

در کنار ادبیات و نقد معاصر، ضرورت شناخت متون کهن نیز از دلمشغولی‌های گلشیری بود. او به همراه دوستانی از اهل قلم در جلساتی هفتگی، که از سال 1361  آغاز شد و پانزده سالی ادامه داشت، بسیاری از آثار کلاسیک فارسی را بازخوانی و بررسی کرد.

در فروردین 1376، اقامتی 9 ‌ماهه در آلمان به دعوت بنیاد هاینریش بل فرصتی شد برای به پایان رساندن رمان جن‌نامه که تحریر آن را سیزده سال پیشتر آغاز کرده بود. در همین دوره، برای داستان‌خوانی و سخنرانی به شهرهای مختلف اروپا رفت و جایزه لیلیان هلمن/ دشیل همت را نیز دریافت کرد. در زمستان 1376، رمان جن‌نامه (سوئد) و جدال نقش با نقاش انتشار یافت.

وی سردبیری ماهنامه ادبی کارنامه را در تابستان 1377 پذیرفت و نخستین شمارهُ آن را در دی ماه همین سال منتشر کرد. در این دوره جلسات بررسی شعر و داستان نیز به همت او در دفتر کارنامه برگزار می‌شد. یازدهمین شمارهُ کارنامه به سردبیری او پس از مرگش در خرداد 1379 منتشر شد.

گلشیری در سال 1378 جایزه صلح اریش ماریا رمارک را در مراسمی در شهر ازنابروک آلمان دریافت کرد.

در مهر ماه همین سال در آخرین سفرش در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت شرکت کرد. سپس برای سخنرانی و داستان‌خوانی به انگلستان رفت. مجموعه مقالات باغ در باغ در پاییز 1378 منتشر شد.

هوشنگ گلشیری به دنبال یک دوره طولانی بیماری، که نخستین نشانه‌های آن از پاییز سال 1378 شروع شده بود، در 16 خرداد 79 در بیمارستان ایرانمهر تهران در گذشت و در امامزاده طاهر در مهرشهر کرج به خاک سپرده شد.