ریزگردها در راه فارس

به گزارش بولتن به نقل از مهر در شیراز؛ پدیده ریزگردها چندی است که به مهمان ناخوانده ایران و استانهای جنوبی و غربی کشور تبدیل شده است.

این پدیده طبیعی که از خارج از مرزهای ایران وارد کشور شده طی چند سال اخیر مشکلاتی را برای استانهای مذکور ایجاد کرده و در سایه عدم پیشگیریهای لازم و انجام طرح های توسعه ای جنگلها و بیابان زدایی قبل از ورود این ریزگردها، اکنون تنها علاجی که برای مقابله با اثرات منفی در سلامت انسانها و مشکلات زیست محیطی می توان در نظر گرفت تعطیلی مدارس، ارگانها و... است.

اکنون پیش بینیهای کارشناسان بر احتمال ورود این ریزگردها به استان فارس نیز است که اگر چنین شود یک تهدید جدی برای استان فارسی است که سالها با خشکسالی دسته و پنجه نرم می کند و با وقوع آن بحرانی دیگر بعد از پدیده خشکسالی استان فارس را درگیر خود می کند.

محمدجعفر ناظم السادات رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیرازدر گفتگو با خبرنگار مهر در شیراز با بیان اینکه بحث ریزگردها باید به صورت جدی در این استان مدنظر قرار گیرد، افزود: با توجه به اینکه کانون اصلی پدیده ریزگردها در عربستان، عراق و بخشی از ایران به خصوص اهواز است و فارس نیز به این مناطق نزدیک است از این رو موضوع ریزگردها به عنوان یک تهدید در استان به شمار می رود.

وی با بیان اینکه مسئولان مربوطه از هم اکنون باید برای مقابله با این پدیده فکر چاره باشند، اظهار داشت: اقدامات لازم برای مبارزه با این پدیده نمی تواند در کوتاه مدت نتیجه بدهد چراکه بسیاری از کانونهای تولید ریزگرد در خارج از دسترس هستند البته برای مقابله با این پدیده نیاز به زیرساخت بیولوژیکی احساس می شود.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص علل و عوامل ریزگردها اظهار داشت: به دلیل کم آب شدن رودخانه دجله و فرات در عراق خاک این منطقه در نتیجه تغییرات بیولوژیک حرکت کرده و به دیگر مناطق منتقل می شود.

وی با بیان اینکه طی چند سال شرایط برای حرکت این ریزگردها به وجود آمده بیان کرد: برای کنترل این پدیده به چندین سال زمان و برنامه ریزی دقیق نیازمند است و باید هرچه سریعتر در این خصوص تدابیری اتخاذ شود.

ناظم السادات با اشاره به اینکه استان فارس به دلیل نزدیکی با کانونهای ریزگرد همیشه در معرض خطر قرار دارد، تصریح کرد: این پدیده هم می تواند بر سلامت انسانها، هم بر سلامت گیاهان و جانوران تاثیر بگذارد از سوی دیگر مصرف سوخت را زیاد کند.

وی در ادامه با اشاره به راهکارهای کوتاه مدت برای مقابله با این پدیده بیان کرد: شاید بتوان با ماچ پاشی البته آنهم با نظر کارشناسان از حرکت خاک جلوگیری کرد البته این امر نیاز به استفاده از نظر کارشناسان زبده دارد.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز با اشاره به اثرات از بین رفتن جنگلها در بروز پدیده ریزگرد اظهار داشت: مردم باید بدانند که از بین رفتن محیط زیست و جنگلها و مراتع در گذر چند دهه زندگی را با مشکلات زیادی روبرو کرده و خواهد کرد به همین دلیل باید هرچه بیشتر از نابودی جنگلها و مرتع جلوگیری کنیم در غیر این صورت با مشکلات عدیده ای روبرو خواهیم شد.

ناظم السادات با تاکید بر اینکه مردم را باید نسبت به آسیبهای ریزگرد آشنا کرد، گفت: تنها مرکز علوم جوی دانشگاه شیراز در کشور است که به سامانه ماهواره ای زیست محیطی مجهز است که این سامانه توانایی دارد ویژگی ریزگردها، پایش، میزان آلودگی و گذرگاه های عبور آن را مشخص کند تا بتوان تا حدودی این پدیده را کنترل کرد.

وی گفت: در این راستا چندین بار به مسئولین مربوطه نامه نوشته ایم تا کارشناسانشان را برای مشخص کردن گذرگاهها و میزان آلودگی ریزگردها معرفی کنند تا این سامانه ماهواره ای در اختیارشان قرار گیرد اما تاکنون کسی از این موضوع استقبال نکرده است.

ناظم السادات تاکید کرد: یکی از ابزارهای لازم برای مدیریت پدیده ریزگردها پایش از طریق سامانه ماهواری است تا بتوان پیرامون ارتفاع حرکت ریزگردها و سرچشمه آن به نتایجی دست یافت که در این زمینه کوتاهی شده است.

وی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه ریزگردها به دو نوع تقسیم می شوند، افزود: یک نوع از این ریزگردها فقط از ذرات خاک رس است که نمک هم دارند نوع دیگری از ریزگردها آنقدر کوچک هستند که می توانند میکروبها و باکتریها را با خود حمل کنند که این دسته از ریزگردها حتی اگر هم باکتری نداشته باشند قادر هستند که درون شش و سامانه تخلیه تنفسی انسانها نفوذ کنند و باعث ایجاد آلرژی و بیماریهای تنفسی شوند.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز با بیان اینکه باید در بیمارستانهای استان آمادگی بیشتری باشد، گفت: به جز ماسک زدن راه حل دیگری وجود ندارد از این رو به دلیل تهدیداتی که پدیده ریزگردها برای مردم به همراه دارد باید بییمارستانهای استان آمادگی لازم را داشته باشند تا مشکلی پیش نیاید.

ناظم السادات به یکی دیگر از راهکارهای مقابله برای افزایش این پدیده اشاره و تصریح کرد: در مناطقی مانند اهواز باید اقدامات مربوط به توسعه جنگلها انجام شود همچنین باید برای  انعقاد قرارداد با کشورهای همسایه در این راستا اقدام شود چراکه تحقیقات نشان می دهد که کشورهای زیادی در آسیا به این پدیده روبرو هستند.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه باید همکاریهای بین المللی در این عرصه افزایش یابد، گفت: البته احتمال دارد که راهکارهای علمی و اجرایی زیادی وجود داشته باشد که باید در این خصوص نیز کمیته ای متشکل از مسئولین محیط زیست، منابع طبیعی، هواشناسی وسازمان آب در استان فارس تشکیل شود که راهکارهای مناسب اتخاذ شود.

از طرف دیگر استان فارس از نظر پیدایش لکه های بیابانی نیز با مشکلاتی وجود دارد و به گفته مسئولان در چند نقطه از استان لکه های بیابانی دیده شده است.

خشکی دریاچه های استان و آسیب دیدن جنگلها و عرصه های منابع طبیعی وزیست محیطی ناشی از وقوع خشکسالی  استان فارس را در این بخش با مشکلاتی مواجه کرده و به نظر می رسد با ورود ریزگردها به استان شرایط در فارس در عرصه های محیط زیستی سخت شود.

نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی پیرامون کارهایی که می توان در حوزه ریزگردها در استان انجام داد به خبرنگار مهر در شیراز گفت: یکی از کارهایی که می توان اجرا کرد تجهیز فرودگاه ها به امکانات لازم است تا وقوع ریزگردها تعطیلی پروازها را در پی نداشته باشد.

جعفر قادری در پاسخ به این که "در استان فارس لکه های بیابانی دیده شده که این استان را در شرایط خاصی قرار داده و با ورود ریزگردها به این استان زمینه آسیبهای زیست محیطی نیز در فارس فرآهم می شود که از این بعد در خصوص توسعه جنگلها و مناطق زیست محیطی باید چاره ای اندیشید" بیان کرد:  یکی از اقداماتی که می توان انجام داد دسترسی به عرصه های آب است که بر این اساس آب بیشتری به دشتها و عرصه های آب استان اضافه شود.

 وی ادامه داد: برخی از استانهای کشور مانند اصفهان، کرمان و... طرح های انتقال آب دریا را به استان خود مطرح می کنند که ما نیز باید در برنامه های بلند مدت خود به این موضوع توجه جدی داشته باشیم.

 نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی با اشاره به لزوم اجرای طرح های مختلف آب و خاک بیان کرد: همچنین باید طرح هایی مد نظر قرار گیرد که بتواند از میزان جریان آبهای سطحی در استان جلوگیری و آبها را به سفره های زیرزمینی هدایت کند ضمن اینکه باید سدسازی نیز مورد توجه قرار گیرد و اعتبارات مناسبی نیز برای این امر جذب شود.

قادری با اشاره به ایجاد فرصتهای مطالعاتی نیز بیان کرد: باید فرصتهای مطالعاتی و مراکز تحقیقاتی مرتبط با خشکسالی، طرح ها و مطالعات مرتبط با آب را در دستور کار دانشگاه ها قرار داد.

با این تفاسیر باید در نظر داشت با ورود ریزدگرها به استان فارس، این استان در ابعاد مختلف زیست محیطی و عرصه های مرتبط با سلامت دچار مشکل می شود به همین دلیل از اکنون باید به فکر راه های چاره برای مقابله با ریزگردها، جلوگیری از رشد بیابان در استان فارس و آسیب دیدن عرصه های جنگلی و زیست محیطی استان بود.