تاملی بر سیاست خارجی ترامپ در مواجهه با ایران

گروه بین الملل: مصطفی مطهری*در یادداشت پیش رو که به بهانه سیاست خارجی ترامپ در مواجهه با ایران نوشته شده، نویسنده معتقد است دونالد ترامپ این روزها در راستای تحقق حداقلی شعارهای انتخاباتی خود در عرصه سیاست خارجی اعلامی‌اش در روزهای تبلیغات، به دنبال چینش نیروها و گذاردن افراد مورد نظر و همسو با دیدگاه خود در سمت‌های حساس از جمله در عرصه سیاست خارجی و دیپلماسی در دوران تصدی‌اش در کاخ سفید است.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر می باشد:

در واقع در این ایام رئیس جمهور شگفتی‌ساز آمریکا بیشتر وقت خود را صرف مذاکرات دو جانبه و یا چند جانبه با افراد مورد نظرش در پست‌های گوناگون برای تعیین اعضای کابینه، مشاوران و بخشی از مسئولان ارشد دولت آینده این کشور کرده است؛ از این رو یکی از پست‌ها و سمت‌های مهم و پر مخاطره با اهمیت و حساسیت بالا وزارت امور خارجه است که برای ایرانیان از اهمیت ویژه‌ای برای ادامه روندهای آغاز شده در برجام مبنی بر گفتگوهای دو جانبه و حتی چند جانبه با حضور 5 کشور دیگر برخوردار است.

مع الوصف با توجه به جایگاه این وزارت خانه و تأثیر آن در فعالیت‌های برون مرزی آمریکا و در راستای تفوق بر چالش‌های پیش روی در جهان و منطقه خاورمیانه برای آنها از جمله ایران، نگاه ترامپ به سِمت مذکور در دولت آتی ایالات متحده آمریکا بیشتر بر محور سخت گیری و حول فشار بر ایران به نظر می‌آید. بطویکه نام افراد در نظر گرفته شده از سوی ترامپ و روند صحبت‌های انجام گرفته با آنها از سوی او مؤید مطلب مذکور می‌باشد. رودی جولیانی (شهردار پیشین نیویورک)، دیوید پترائوس (رئیس پیشین سیا)، میت رامنی (نامزد جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری سال 2012)، باب کورکر (رئیس کمیته سیاست خارجی سنا) و جان بولتون (سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل) در میان نامزدهای احتمالی مطرح شده برای پست مذکور می‌باشند که همگی به نوعی سابقه و عقبه‌ای در مخالف و یا تهییج مقامات آمریکا را بر علیه مردم ایران ونظام جمهوری اسلامی را در کارنامه خود به همراه دارند که اخیراً جان هانتسمن (فرماندار سابق ایالت یوت) نیز به این لیست اضافه شده است که یکی از مخالفین سرسخت مذاکرات هسته‌ای و برجام محسوب می‌شد.

معهذا همگی این نام که از آنها به عنوان افراد مورد نظر ترامپ برای تصدی در وزرات امور خارجه ایالات متحده آمریکا از آنها یاد شد ضمن ارائه دیدگاه‌های خود در عرصه سیاست خارجی به ترامپ در ملاقات‌های انجام شده در دفتر ترامپ، بنا بر گفته‌های خودشان که رسانه‌ای نیز شده است با اشاره به نشست‌های مذاکراتی‌شان به گفتگوهای خود در این عرصه در باره مسائل جهانی بویژه ایران اعتراف کرده و معترف بوده‌اند.

آن‌ها با این ادعا که ترامپ از چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی وی در عرصه جهانی در آینده درک دقیقی دارد، موضوع گفتگوها و برنامه‌هایشان را با ترامپ درباره ایران بر دو هدف بنیادین و موضوع اساسی قرار داده‌اند. در واقع آنها با علم به این موضوع که برجام یک معاهده بین المللی با ایران است محور گفتگوها و هدف اولیه خود را دستیابی به یک ساز و کار کنترلی برای مدیریت و مهار ایران در عرصه‌های خطر آفرین قرار داده‌اند. بطوریکه آنان درصدند با روش‌ها و مسیرهای سیاسی- سیاستی خود در زمینه تقابل با آنچه از آن با نام تهدید سخن می گویند در باره ایران برنامه ریزی و به تبیین راه‌های تقابل بپردازند.

از این رو در این راستا اولین هدف دولت آینده آمریکا این خواهد بود که ایران به آنچه تعهد کرده است پایبند بماند (توافق هسته‌ای ایران و 1+5 و عدم تلاش ایران برای دست‌یابی به سلاح اتمی). فلذا تدابیر دولت ترامپ و کنگره آمریکا با این هدف شکل خواهد گرفت که خواهند توانست با ترسیم و تدوین یک هدف ملی در نظام نوین جهانی (آمریکایی)، از هرگونه تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای جلوگیری بعمل آورند.

به تبع هدف اولیه و بنیادین سازمان سیاست خارجی ترامپ برای مهار ایران دومین هدف کاخ سفید در زعامت ترامپ به راه‌های تکمیلی در جهت مقابله با رفتارهای منطقه‌ای ایران طراحی خواهد شد. در واقع واشنگتن و در رأس آن ترامپ در زمینه برخورد با ایران و آنچه از آن با نام اقدامات شرورانه ایران در سوریه، عراق و یمن سخن می گویند، درصدد تعبیه و طراحی راههای متنوع مقابله در سطح منطقه‌ای می‌باشند. با این وضعیت توصیفی از اهمیت ایران برای ترامپ و دولت او است که می‌توان سیاست خارجی او در رابطه با ایران به تلاش برای ایزوله سازی ایران تشبیه کرد.

بهره سخن در این یادداشت این خواهد بود که ترامپ و مشاوران و نزدیکان وی که در آینده کاخ سفید نشین خواهند بود سیاست خارجی آمریکا در رابطه با ایران را مطابق روال گذشته بر مهار و تقابل با ایران در نظام بین الملل و منطقه طراحی خواهند کرد. در واقع با توجه به شواهد عینی از وجود گزینه‌های احتمالی ترامپ برای تصدی وزرات خارجه این کشور می‌توان ادعا کرد که شدت برخورد با نظام سیاسی و مردم ایران در ماه‌های اولیه ریاست جمهوری ترامپ با توجه به انتقادات نزدیکان جمهوری خواه رییس جمهور آمریکا در زمینه برخورد دولت اوباما با ایران بیشتر و شدیدتر از قبل خواهد بود. هرچند که جمهوری خواهان در رابطه با ایران همواره سیاست تغییر رژیم را دنبال کرده‌اند اما باید توجه داشت ترامپ بر خلاف سلف‌های جمهورخواه خود در مسند ریاست جمهوری آمریکا نه تنها سیاست تغییر رژیم را دنبال نخواهدکرد بلکه به تبع دمکرات‌ها به سیاست تغییر رفتار ایران از طریق تحریم‌ها و فشارهای وارده با استفاده از کنگره و مصوبات تصویبی از سوی آنها در رابطه با ایران روی خواهد آورد.

*دکتری علوم سیاسی