انتقاد بلر از اوباما در زمینه عدم مداخله در سوریه

گروه بین الملل: تونی بلر نخست وزیر اسبق انگلیس در گفتگو با فرید زکریا مجری شبکه سی ان ان به اشتباه خود در رابطه با اشغال عراق اعتراف و در عین حال نسبت به این موضوع که چرا غرب به بهانه عدم تکرار تجربه عراق در سوریه مداخله نمی کند انتقاد کرد.

بلر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تهاجم نظامی به عراق مسبب اصلیِ ظهور داعش است اذعان داشت که در این رابطه حقایقی وجود دارد.

به گزارش بولتن نیوز، به نقل از پایگاه خبری ایران هسته ای ،مشروح گفت وگوی تونی بلر با فرید زکریای در برنامه GPS شبکه تلویزیونی سی ان ان که روز 2 آبان 1394 (24 اکتبر 2015) پخش شده، در ادامه می آید.

***

زکریا: علت همکاری انگلیس با آمریکا در حمله نظامی به عراق، به رغم مخالفت‌های گسترده در انگلیس با این تصمیم چه بود؟

بلر: بعد از واقعه 11 سپتامبر، من دیدگاهی بسیار شفاف در این خصوص داشتم که ما (انگلیس) باید در روند مقابله با تروریسم با آمریکا همراه باشیم. برای من، مسئلهِ احتمال دستیابیِ تروریست‌ها به سلاح‌های کشتار جمعی، بُعد مهم بَعدیِ کلِّ این مبارزه بود. از این رو، من احساس کردم این مهم است که آمریکا با این (معضل تروریسم) به‌تنهایی روبرو نشود و ما با آنها باشیم.

زکریا: به همین دلیل به شما توهین شد که مثلاً سگ دست‌آموز (جرج دبلیو) بوش هستید. چه احساسی به شما بابت این نوع انتقادها دست می‌داد؟

بلر: در سیاست، به خصوص وقتی شما با چنین تصمیماتی روبرو می شوید، به مقدار خاصی از اذیت و آزار (توهین) عادت می‌کنید. برای من چندان تفاوتی نداشت اگر مردم از من انتقاد می کردند؛ آنچه مهم بود این بود که ما در تمام این روند، به شدت درگیر تعیین سیاست‌های خود بودیم و ما همچنین تلاش داشتیم اتحاد و ائتلاف خود را با آمریکا شکل دهیم که به ما اجازه داد با آنچه در آن زمان تصور می‌کردیم بزرگترین نوعِ خطر تروریسم باشد، روبرو شویم. البته امروزه نیز این نوع تروریسم بسیار خطرناک است که به معنای گردهم آمدن افرادی است که آماده‌ی قتل عام مردم هستند با کسانی که آماده استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی‌اند - چه این سلاح‌ها هسته ای، شیمیایی یا بیولوژیکی باشند.

زکریا: با توجه به این که بعداً ثابت شد که صدام سلاح‌های کشتار جمعی نداشت، آیا تصمیم به اشغال عراق و سرنگون ساختن رژیم صدام، یک اشتباه نبود؟

بلر: شما می‌دانید که هر موقع این سؤال از من پرسیده می‌شود، می توانم بگویم که درباره این حقیقت که اطلاعاتی که دریافت کرده بودیم اشتباه بود - با وجودی که وی (صدام) از سلاح‌های شیمیایی به طور گسترده علیه مردم خودش و دیگران استفاده کرده بود - آن برنامه (تولید سلاح‌های کشتار جمعی در عراق) به آن شکلی و نحوه‌ای که ما تصورش را می‌کردیم وجودِ خارجی نداشت، پس من می‌توانم برای آن عذرخواهی کنم. من همچنین می‌توانم برای برخی از اشتباهات در برنامه‌ریزی معذرت خواهی کنم و همچنین در خصوص اشتباه ما در درک این که پس از برداشتن رژیم (صدام) چه اتفاقی می‌افتد (عذرخواهی کنم). اما برای من دشوار است که برای کنار زدن صدام عذرخواهی کنم. به نظر من، حتی با توجه به شرایط کنونی در سال 2015 میلادی، نبودِ صدام بهتر از بودنش در آنجا (عراق) است. غرب، و به خصوص اروپا، به علت انفعال در قبال سوریه مقصر است و شاید جرم انفعال امروز ما در برابر کشته شدن صدها هزار غیرنظامی بیگناه در سوریه، از جرم گذشته ما (انگلیس و آمریکا) در سرنگونی صدام کمتر نباشد و از این رو، بهتر است تاریخ در این خصوص قضاوت کند.

زکریا: وقتی مردم به ظهور و قیام گروه (صهیونیستی تکفیری) داعش می‌نگرند، بسیاری از آنان تهاجم نظامی به عراق را مسبب اصلیِ ظهور این گروه می‌دانند. شما خطاب به این افراد چه می‌گویید؟

بلر: به نظر من عناصری از حقیقت در آن (ادعا) وجود دارد، اما من بار دیگر تأکید می‌کنم که به نظر من، ما باید بسیار محتاط و دقیق باشیم، وگرنه آنچه را که امروزه در عراق و سوریه در حال رخ دادن است، به درستی درک نخواهیم کرد. البته شما نمی توانید بگویید: ما (آمریکا و انگلیس) که صدام را در سال 2003 میلادی کنار زدیم، هیچ مسئولیت (و تقصیری) در رابطه با شرایط کنونی در سال 2015 نداریم، اما این نیز مهم است که درک کنیم اولاً، نهضت بهار عربی که در سال 2011 میلادی آغاز شد، بر عراقِ امروزی تأثیرگذار بوده است و ثانیاً، داعش از پایگاهش در سوریه - و نه در عراق - ظهور کرد و برجسته شد. و این مرا به نکته‌ی گسترده‌تر می‌رساند که به‌عقیده من، وقتی ما به سیاستگذاریِ امروز می‌نگریم، بسیار ضروری و حیاتی است، که به این نکته توجه کنیم که ما مداخله و پیاده کردن نیروهای نظامی را در عراق امتحان کردیم و همچنین مداخله، بدون پیاده کردن نیروهای زمینی، را در لیبی امتحان کردیم، ولی در سوریه ما هیچ مداخله‌ای نکردیم و صرفاً خواهان تغییر رژیم در این کشور شدیم. برای من (امروز) روشن نیست که حتی اگر سیاست ما (اشغال نظامی عراق) مؤثر و کارآمد نبود، آیا سیاست‌های بعدیِ (عرب در لیبی و سوریه) عملکرد بهتری از سیاست ما داشته است.

زکریا: شما از موفق‌ترین سیاستمداران انگلیسیِ نسل خود یا حتی مدتِ زمان بیشتری از آن بودید، ولی به تدریج به‌جایی رسیدید که شما را «جنایتکار جنگی» خطاب کردند. این در شما چه احساسی به وجود می‌آورد؟

بلر: ببیند، به نظر من، یکی از مسئولیت‌های شما، وقتی تصمیم گیریِ بزرگی به شما محول می‌شود این است که در نهایت شما باید آن کاری را انجام دهید که فکر می‌کنید صحیح است. البته این که آن (تصمیم گیری) واقعاً صحیح بوده است یا نه، همه می‌توانند درباره‌ی آن قضاوت کنند، ولی من وقتی به «جرم» خود (آنچان‌که شما می‌خواهید آن را «جرم» بخوانید) در رابطه با کنار زدن صدام فکر می‌کنم (تصور می‌کنم که در مقایسه با انفعال امروز ما در قبال سوریه، جرم بزرگی نبوده است). به نظر من، صادقانه بگویم که آنچه امروزه در جهان می‌گذرد و در حالی که ما شاهد وقوع رخدادهای سوریه در چند سال اخیر بوده‌ایم که در آن صدها هزار نفر کشته می‌شوند، که اغلب، از غیرنظامیان بی گناهند، که با بمب‌های بشکه‌ای بمباران می‌شوند، یا به گرسنگیِ مفرط دچار می‌شوند و با هولناک ترین سلاح‌ها مورد هدف قرار می‌گیرند، که شامل سلاح‌های شیمیایی نیز می‌شود، و با وجودِ این، ما در غرب صرفاً عقب ایستاده‌ایم و نظاره‌گر آن هستیم - و به خصوص ما در اروپا، بیشترین مسئولیت را در این رابطه داریم - و ما هیچ کاری نکردیم (منفعل بودیم)، آنگاه نمی‌دانم (که این بدتر است یا سرنگون کردن صدام) و آماده ام که تاریخ در این خصوص قضاوت کند. ما خواهیم دید (که کدام جرم بزرگتری بوده است). البته این دشوارترین تصمیمی بود که من در سیاست اتخاذ کردم و در آن زمان نیز آگاه بودم که این تصمیم، از لحاظ سیاسی، بسیار سخت خواهد بود (عواقبِ فراوانی خواهد داشت). البته، من همواره به این نکته اشاره می‌کنم که بعد از عراق در یک انتخابات پیروز شدم، اما موافقم که این یک مشکل سیاسیِ عظیمی بود، اما من ناچیزترین جنبهِ این (معضل سیاسی) هستم. از این رو، آنچه باید حقیقتاً مایه نگرانیِ ما باشد، آن چیزی است که امروزه در حال رخ دادن است.