طرح جديدگاردين توافق هسته اي را تهديد مي کند

گروه بین الملل: پایگاه اینترتی لوبلاگ از ارائه نسخه جدیدی از لایحه یکی از مخالفان توافق هسته ای در سنای آمریکا خبر داد.

به گزارش بولتن نیوز، پایگاه اینترنتی لوبلاگ در گزارشی به قلم « تایلر کیولیز«» با عنوان « تجزیه و تحلیل نسخه جدید طرح « بِن کاردن » درباره ایران نوشت سناتور بن کاردین یکی از نمایندگان دمکرات سنای آمریکا است که به صراحت با توافق هسته ای میان ایران و گروه پنج بعلاوه یک مخالفت کرده است.

وی قول داد که زمینه را برای نظارت کنگره بر توافق هسته ای ایران و همچنین مقابله با فعالیت های ایران در منطقه خاورمیانه فراهم کند. روز پنج شنبه نسخه تجدید نظرشده از طرح وی در این خصوص منتشر شد. نسخه جدید، شکل بهبود یافته طرح اولیه بن کاردین است که بنام « قرص های سمی » معرفی شده بود و می توانست به شکل کامل توافق هسته ای ایران را نابود کند.

با این حال، این طرح در مجموع تلاش می کند پیشرفت هایی را که دولت اوباما در کاهش تنش با ایران کسب کرده یا محدود کند یا این پیشرفت ها را ابطال کند. در بخش هایی خاصی از این طرح ممکن است به ایرانی ها و بطور خاص به پارلمان ایران اهانت شود و باعث شود پارلمان ایران هم دست به اقدام مشابهی بزند. بنابراین این تهدید مطرح است که هدف این طرح اطمینان بخشی به گروه ها و جریان هایی باشد که اتهامات متقابلی را مطرح کرده اند و این جریان ها اخیرا از جریان مذاکرات کنار گذاشته شده بودند.

چند هفته قبل رهبر معظم ایران، آیت الله علی خامنه ای گروهی از نخبگان سیاسی ایران را که حملات لفظی را تسهیل کرده اند و با تلاش های دولت آمریکا برای تحمیل توافق هسته ای به کنگره آمریکا که تردیدهایی در این خصوص دارد همراه شده اند مورد مواخذه قرار داد. آیت الله خامنه ای گفت البته من معتقدم تنش داخلی در آمریکا یک واقعیت است. اما آن چه که به شکل رسمی اعلام می شود شایسته است که به آن پاسخ داده شود. در صورتی که به آن پاسخ داده نشود در آن صورت بیانیه های طرف دیگر تقویت خواهد شد.

با توجه به این موضوع تصویب لایحه کاردین به واکنش مستقیم ایران منجر خواهد شد و احتمالا این واکنش دور جدیدی از جنجال ها را در واشنگتن ایجاد خواهد کرد. با وارد کردن دو طرف به حلقه ای از کنش ها و واکنش های متقابل در لحظه حساسی که آمریکا و ایران خود را برای اجرایی کردن توافقنامه هسته ای آماده کرده اند این احتمال وجود دارد که لایحه کاردین فضای میان دو طرف را بحرانی کند و در نتیجه توافق هسته ای و شروع آن را تضعیف کند. در چنین شرایطی امروزه لایحه کاردین بیش از گذشته غیرضروری و غیرسازنده است و کمکی به دستیابی آمریکا به اهدافش در قبال ایران و در منطقه خاورمیانه نمی کند.

نویسنده گزارش لوبلاگ نوشته است درک و برداشت نادرست مقامات آمریکایی می تواند به اعمال تحریم های جدید علیه ایران منجر شود. متاسفانه نسخه جدید طرح کاردین در بردارنده برخی تعبیرها و برداشت های نادرست درباره برنامه جامع اقدام مشترک است و این احتمال وجود دارد که لایحه کاردین زمینه را برای مخالفت مخالفان در کنگره و تضعیف توافق در آینده فراهم کند. در عین حال لایحه پیشنهادی کاردین روندی تسریعی را برای اعمال تحریم های جدید علیه ایران در ارتباط با تروریسم تعیین می کند. این موضوع باعث می شود کنگره نتواند در روندی عادی توافقنامه هسته ای ایران را بررسی کند و زمینه ای ایجاد می شود که طرف های مخالف توافقنامه در ایران و کشورهای دیگر به شکل فعالانه تری برای تضعیف توافقنامه هسته ای تلاش کنند و این موضوع را در چارچوب واکنش آمریکا به یک حادثه بین المللی معرفی کنند.

نسخه اولیه لایحه کاردین، رئیس جمهور آمریکا را از لغو برخی از تحریم ها علیه ایران از جمله تحریم بخش بانکی منع می کرد که گفته شده است از فعالیت های ایران در بخش موشک های بالستیک حمایت می کنند. این بخش بطور عمدی در نسخه جدید لایحه کاردین حذف شده است. در بندهای سوم و چهارم طرح اقدام مشترک گفته شده است که برخی تحریم ها علیه اشخاص و بخش های ایرانی بر اساس قانون اختیارات اجرایی رئیس جمهور آمریکا قابل ابطال هستند و در این زمینه نیازی به رای کنگره نیست. زمانی که رئیس جمهور آمریکا تشخیص دهد این اشخاص یا بخش ها و شرکت های ایرانی در فعالیت های موشک های بالستیک یا توسعه تروریسم نقشی ندارند می تواند تحریم ها علیه آنها را ابطال کند.

با این حال با وجود این تغییرات در بخشی از لایحه بن کاردین، در بخش دیگری از این لایحه گفته شده است آمریکا باید سیاستی را در تعبیر برنامه جامع اقدام مشترک داشته باشد و این طرح نباید اختیارات کنگره را برای تصویب و اعمال تحریم های جهت مقابله با فعالیت های تروریستی ایران، مقابله با فعالیت های آن در بخش موشک های بالستیک و موشک های کروز محدود کند یا اختیارات کنگره را در این خصوص سلب کند. این بخش از لایحه کاردین بیانگر نگرانی اولیه کنگره است و مقامات کنگره گفته بودند بخش هایی از برنامه جامع اقدام مشترک اختیارات کنگره را برای تصویب تحریم های جدید علیه ایران بدون نقض تعهدات آمریکا در چارچوب این توافق محدود می کند.

تعبیر درست بخش بیست و ششم برنامه جامع اقدام جامع مشترک نشان می دهد که این طرح محدودیت های خاصی را برای آمریکا جهت اعمال تحریم های جدید علیه این کشور اعمال می کند. برای مثال در طرح اقدام مشترک گفته شده است که آمریکا در راستای نیت خیر به بهترین وجه تلاش خواهد کرد که از منافع ناشی از لغو تحریم های ایران جلوگیری نکند. علاوه بر این در بند بیست و ششم طرح اقدام مشترک خاطر نشان شده است که از اعمال مجدد تحریم ها یا اعمال تحریم های جدید که در بند دو به آنها اشاره شده است خودداری خواهد کرد. علاوه بر این در بند بیست و شش برنامه جامع اقدام مشترک گفته شده است که دولت آمریکا از اعمال تحریم های جدید مرتبط با فعالیت های هسته ای علیه ایران خودداری خواهد کرد.

در مجموع، تکرار و بازتکرار این نکات بنیادین نشان می دهد که ایرانی ها بشدت نگران اعمال تحریم های جدید آمریکا هستند و این اقدام می تواند به معنای بازگرداندن بخشی از تحریم ها باشد که در چارچوب توافق هسته ای باید رفع شوند. به همین دلائل، در بند بیست و شش برنامه جامع اقدام مشترک بیان شده است که آمریکا از اعمال مجدد تحریم هایی که در بخش دوم مشخص شده اند خودداری خواهد کرد. این بدان معنا است که آمریکا نمی تواند به بهانه فعالیت های تروریستی بانک مرکزی ایران را تحریم کند. همانگونه که آدام سوزوبین معاون وزیر امور خارجه آمریکا در بخش تروریسم و اطلاعات مالی گفته است برنامه جامع اقدام مشترک یک توافق است که بر اساس آن محدودیت هایی را بر برنامه هسته ای خود می پذیرد و در برابر آن باید تحریم های آمریکا علیه ایران لغو شوند. در صورتی که آمریکا بخواهد تحریم هایی را که براساس برنامه جامع اقدام مشترک ابطال کرده است بار دیگر بازگرداند این اقدام به تضعیف برنامه جامع اقدام مشترک منجر خواهد شد و از دیدگاه ایرانی ها این طرح را بی اعتبار خواهد کرد.

نویسنده گزارش پایگاه اینترنتی لو بلاگ در ادامه نوشته است هر چند برخی از تعبیرها و برداشت های نادرست در لایحه کاردین درباره طرح اقدام مشترک فعلا ضرری ندارند اما این امکان وجود دارد که این تعبیرهای نادرست زمینه را برای مخالفان در کنگره فراهم می کند تا به شکل فعالانه تری برای تضعیف طرح اقدام مشترک تلاش کنند. چون مخالفان با دستاویز قراردادن این تعبیرهای نادرست در کنگره تلاش خواهند کرد تحریم های غیرهسته ای علیه ایران اعمال کنند بدون آن که به تعهدات آمریکا در چارچوب طرح اقدام مشترک توجه کنند. با توجه به این مسائل بنظر می رسد مخالفان توافق در کنگره بازی بلندمدتی را شروع کرده اند که در جریان آن آمریکا بتواند در فرصتی مناسب توافق هسته ای را ابطال کند.

چنین راهبرد طولانی مدتی برای خارج کردن توافق هسته ای از مسیر آن، در لایحه کاردین مشخص است و در این لایحه ملاحظاتی برای تسریع در اعمال تحریم های مرتبط با مساله تروریسم علیه ایران مورد توجه قرار گرفته اند. بر اساس بند نهم لایحه کاردین کنگره از اختیارات لازم برای وادار کردن رئیس جمهور آمریکا به اعمال تحریم ها علیه اشخاص و شرکت ها و بخش های ایرانی به بهانه نقش و حضور آنها در فعالیت های تروریستی برخوردار خواهد بود. تاکید لایحه کاردین مبنی بر این که آمریکا هر اقدامی را در برابر ایران در روند اجرای توافقنامه بعنوان واکنش به یک موضوع بین المللی معرفی کند باعث خواهد شد که طرف هایی که بشدت خواهان ابطال توافقنامه هسته ای هستند تلاش های بیشتری برای منحرف کردن آن انجام دهند. علاوه بر این لایحه کاردین کنگره رئیس جمهور آمریکا را به اعمال تحریم های جدید علیه ایران ملزم نمی کند بلکه تنها به وی اختیار اعمال چنین تحریم هایی را می دهد. بر این اساس کنگره رئیس جمهور آمریکا را به اعمال تحریم های جدید علیه ایران ملزم می کند.

در حالی که برخی از رهبران و مشاوران در واشنگتن به دولت آمریکا توصیه کرده اند که در صورت نقض توافقنامه از سوی ایران یا عدم تبعیت ایران از این توافقنامه آمریکا باید از قدرت نظامی علیه ایران استفاده کند در لایحه کاردین با اعطای هر نوع اختیاری به رئیس جمهور برای استفاده از قدرت نظامی در این خصوص صرفا بر این موضوع تاکید شده که سیاست آمریکا در این خصوص باید جامع باشد و همه گزینه ها از جمله گزینه نظامی را در برابر ایران بر روی میز حفظ کند تا به این ترتیب از دستیابی ایران به توانایی سلاح های اتمی جلوگیری شود. با این حال باید گفت بکارگیری قدرت نظامی براساس برنامه جامع اقدام مشترک کاملا مردود و غیرقابل قبول است. در حالی که همه توجه ها بر محدودیت هایی متمرکز شده است که برنامه جامع اقدام مشترک بر فعالیت های هسته ای ایران اعمال خواهد کرد یا تحریم هایی که آمریکا و اروپایی ها به لغو و ابطال آنها ملزم شده اند متمرکز شده اند اما در بخشی از این طرح مشترک تاکید شده است که امضاکنندگان آن باید از تهدید علیه حاکمیت سرزمینی و استقلال سیاسی هر کشور دیگری خودداری کنند. قابل توجه است که آمریکا بیش از دیگران منشور سازمان ملل را در این خصوص نقض کرده است.

نویسنده گزارش لوبلاگ در ادامه نوشته است در حالی که قبلا این نگرانی وجود داشت که کاردین در لایحه خود بر لزوم اعطای سلاح های نفوذگر و سنگرکوب و تجهیزات حمل و شلیک آنها به اسرائیل برای مقابله با تهدیدات هسته ای ایران تاکید خواهد کرد اما وی در نسخه جدید لایحه خود اقدامات و نوع و حجم آنها را در این بخش به رئیس جمهور آمریکا واگذار کرده است. بنابراین نگرانی های موجود در این بخش در نسخه جدید لایحه کاردین رفع شده اند. در بخش پنج لایحه کاردین گفته شده است رئیس جمهور از اختیار لازم در اعطای این تسلیحات به اسرائیل برخوردار است اما رئیس جمهور آمریکا به انجام این اقدام ملزم نشده است.

نویسنده گزارش لوبلاگ در پایان نوشته است مواردی که در طرح کاردین مطرح شده اند می توانند دستاوردهای مثبت میان ایران و آمریکا را از بین ببرند. برای مثال از رئیس جمهور آمریکا درخواست شده است که جزئیات راهبرد این کشور را برای مقابله با مواردی مانند انتقال سلاح از ایران به گروه های وابسته به آن ارائه کند. این طرح قصد دارد فرصت های همکاری میان ایران و آمریکا را برای مقابله با مشکلات مشترک مانند پیدایش گروه داعش، بحران در حال انفجار سوریه، تهدید ظهور مجدد طالبان در افغانستان، قاچاق مواد مخدر در جنوب آسیا و غیره محدود کند. تلاش ها برای تاثیرگذاری بر روی توافق هسته ای یا بازگشایی یک دریچه دیپلماتیک میان ایران و آمریکا هیچ کمکی به کاهش تنش ها در منطقه پر بحران خاورمیانه نخواهد کرد. بخش هایی از طرح کاردین اصلاح شده و بهتر شده اند. از جمله این که طرح جدید دیگر در توانایی های رئیس جمهور آمریکا برای اجرای توافقنامه هسته ای مداخله نمی کند. با این حال هنوز نگرانی های جدی درباره این طرح بویژه به علت سیگنال هایی که این طرح به ایران و شرکای آمریکا در مذاکرات هسته ای مخابره می کند، وجود دارد. هر تعبیر یکجانبه آمریکا درباره برنامه جامع اقدام مشترک با واکنش تهران بویژه با واکنش مجلس ایران مواجه خواهد شد که بسیار مایل است بتواند درباره توافق هسته ای به اظهار نظر بپردازد. چنین واکنش های متقابلی می توانند ایران و آمریکا را وارد مسیرهای منفی کنند آن هم در شرایطی که هر دو طرف تلاش می کنند تنش ها را کاهش دهند.