با وجود کمبود برنج در بازار و همچنین اعلام خودداری کشاورزان از کشت برنج، رئیس گمرک، شفاهی دستور داد تا تعرفه وارداتی قیمت برنج از تنی 350 دلار به 1300 دلار افزایش یابد.اما دیری نپایید که سرپرست تازه وارد وزارت اقتصادی وارد عمل شد و اعلام کند که قیمت برنج وارداتی کاهش یافت.
وی تنها دلیل این موضوع را جلوگیری از اجحاف به مردم می داند و معتقد است، قیمت برنج در سطح دنیا به دلایل مختلف از جمله خشکسالی و ممنوعیت صادرات در چند کشور آسیایی، افزایش جدی یافته است و گمرک ایران قانوناً مؤظف است ارزش کالاهای وارداتی را براساس ارزشهای واقعی تعیین نماید.
طبق دستور رئیس کل گمرک، قیمت برنجهای وارداتی از تنی 350 به 1300 دلار افزایش یافته و ما به التفاوت این اختلاف قیمت نیز دریافت و به خزانه واریز می شود. بر اساس این دستور، همه واردکنندگان برنج که از 8 ماه پیش اقدام به واردات این محصول کردهاند نیز مشمول این بخشنامه شده و باید ما به التفاوت قیمت را بپردازند. این دستور شفاهی گمرک در حالی به گمرکات ابلاغ شده است که بنا به آمار رسمی تنها در هفته گذشته قیمت برنج 40 درصد افزایش داشته است.
موضوع بحران مواد غذایی علاوه بر تاثیرش در بازار برنج در بعد جهانی بر واردات برنج توسط سایر کشورها نیز تاثیرگذارده است. افزایش 50 درصدی قیمت برنج در بازارهای جهانی و دستور کارهای تازه صادرکنندگان برنج از آغاز بحرانی خبر میدهد که تا چند ماه دیگر دامنه آن تا بازارهای داخلی برنج کشیده خواهد شد.
اگرچه وزیر جهادکشاورزی کشورمان، پیش از این وعده خودکفایی تولید محصول برنج در سال جاری را به عرصه خبری و تبلیغی کشانده بود، اما حال و روز برنجکاران در روزهای گذشته از سال جدید چندان تعریفی ندارد.
شالیزارهای گیلان که در سالهای قبل در این ایام آماده آغاز فعالیتهای برنجکاری بود از کمآبی رنج میبرند و انجام فعالیتهای مربوط به تولید برنج هنوز شروع نشده است. البته کارشناسان پیشبینی میکنند اگر در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد که شالیزارها نیاز به آب دارند بارندگی خوبی داشته باشیم، میتوان امیدوار بود که تولید به طور چشمگیری کاهش پیدا نکند.
طی هفتههای گذشته ممانعت واردات 2 محموله برنج خارجی به کشور توسط وزارت بازرگانی که به دلیل افزایش قیمت برنج جهانی صورت گرفته است، موجب شد تا بازار برنج داخل کشور نیز متاثر شود.
این امر البته زمانی بیشتر مورد توجه قرار گرفت که اخبار غیر رسمی داخلی مبنی بر خودداری کشاورزان شمالی کشور از کشت برنج رسمیت یافت و به نظر می رسد، کشاورزان کاهش خسارات ناشی از خشکسالی اخیر و مشکل کم آبی را مهمترین دلیل این موضوع می دانند.
اعلام رسمی این خبر اگرچه تا حد زیادی، زوایای افزایش قیمت برنج را طی هفتههای اخیر روشن کرد اما اعلام افزایش تعرفه وارداتی برنج خارجی نیز تیر آخر برای افزایش رسمی قیمت برنج را رها کرد.
طی سالهای گذشته سیاست های غیر اقتصادی برخی مسئولین موجب افزایش قیمت ادوات و هزینه کارگر و بلافاصله افزایش فاصله قیمت تمام شده برنج تولیدی عرضه شده در بازارشود.
همین موضوع باعث شد تا در چند سال گذشته شاهد کاهش سطح زیر کشت برنج در شهرهای شمالی شود ، و به سمت ویلا سازی و یا کاشت سایر محصولات کشاورزی از جمله باغات پرتقال و نارنگی و کیوی تغییر رویه دهد.
این یک امر مسلم است که کشاورز به دنبال سود بیشتر است و هر جا سود بیشتری کسب کند به آن سمت خواهد رفت و وقتی با تبدیل زمین خود به ویلا منافع بیشتری کسب می کند، دیگر چه نیازی به کاشت.
این موضوعات در کنار خشکسالیهای سالجاری موجب شد کشاورزان انگیزه کاشت برنج را از دست بدهند. کرده است.بهطوری که در گیلان سطح زیر کشت برنج تا 40 درصد کاهش یافته است.
در کنار کشاورزان کارخانهداران نیز نتوانستهاند طلب خود از خرید برنجهای پرمحصول را دریافت کنند. امسال برنجکاران با توجه به اعلام به موقع و منطقی نرخ خرید برنج پرمحصول، استقبال خوبیاز کشت برنج پرمحصول کردند به طوری که ۳۷ درصد زمینهای برنجکاری معادل ۲۳۰ هزار هکتار زیر کشت ارقام پرمحصول رفت.
شواهد نشان می دهد که قیمت برنج طی سال گذشته بیش از 3 برابر افزایش یافته است که اثر آن را در داخل نیز میبینیم. به طوری که هم اکنون قیمت هر کیلوگرم برنج اعلای هاشمی آستانه اشرفیه از 2200 تومان به 3500، برنج دمسیاه مجلسی هاشمی از 2100 به 3400 تومان، برنج خارجی هاشمی هندی از 1900 تومان به 2350 تومان، برنج خارجی وارداتی هندی و پاکستانی از 800 تومان به 1950 و 1700 تومان رسیده است.
این قیمت ها در حالی سیر صعودی به خود گرفته است که مصرف سالانه برنج مردم ایران، بین ۲میلیون تا ۲میلیون و ۲۰۰هزار تن برآورد میشود، از این میان اصولا حدود یکمیلیون و ۷۰۰-۶۰۰هزار تن از آن با تولید داخلی تامین میشود و ایران مجبور است، سالانه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن برنج وارد کند؛ جمعی که امسال به قطع بیشتر خواهد شد.
شواهد نشان می دهد بحران ۴ ماه اخیر برنج در دنیا گریبان ایران را هم گرفته و قیمت برنج در ایران همچون قیمت آن در دنیا رشد قابلتوجهی داشته است. اگرچه ایران در یکی، ۲سال اخیر با واردات بیرویه محصول برنج روبهرو بوده و پیشبینی میشد با واردات بیش از ۲ میلیون تنی برنج در سالهای ۸۵ و۸۶ قیمت برنج رشد نکند؛ اما قیمت برنج گذشته از وضعیت نابسامان در داخل تحت تاثیر قیمت برنج در دنیا قرار گرفته است.
با این حساب به نظر میرسد گرانی بیسابقه محصول برنج در بازارهای بینالمللی از یکسو و کاهش احتمالی میزان تولید برنج در سال آینده از سوی دیگر، نهتنها ادعای وزیر جهادکشاورزی در تحقق خودکفایی برنج را تامین نکند، بلکه حتی میتوان پیشبینی کرد که ماههای آتی بازار داخلی برنج بحران افزایش بیسابقه قیمتها را نیز تجربه کند.
حال با تمامی این اوصاف آنچه از بازار آینده برنج داخلی و خارجی برآورد میشود، ادامه صعود قیمت برنج در روزهای آینده و حتی ماههای آینده به اندیشیدن تدابیر لازم جهانی و ملی بستگی دارد.
«ایسکانیوز»